Arpaduzu
Arpaduzu (Ozarb. Arpadüzü) yoki Kolxozashen (armancha. Կոլխոզաշեն) — Ozarbayjonning Xoʻjavend tumanidagi qishloq[1].
Kolxozashen/Arpaduzu | |
|---|---|
| Qishloq | |
 | |
| 45′ 7″ N, 46° 57′ 4″ E_region:AZ_type:city 39°45′7″N 46°57′4″E / 39.75194°N 46.95111°E G OKoordinatalari: 45′ 7″ N, 46° 57′ 4″ E_region:AZ_type:city 39°45′7″N 46°57′4″E / 39.75194°N 46.95111°E G O | |
| Mamlakat | Ozarbayjon |
| Tuman | Xoʻjavend |
| Viloyat | Hadrut |
| Markazi balandligi | 871 m |
| Vaqt mintaqasi | UTC+4 |
Qishloqni 1992-yil 2-oktyabrdan 2020-yil kuzigacha nazorat qilgan tan olinmagan Togʻli Qorabogʻ Respublikasining maʼmuriy-hududiy boʻlinishiga koʻra, u NKRning Hadrut viloyatida joylashgan.
Ikkinchi Qorabogʻ urushi yakunlari boʻyicha imzolangan 2020-yil 10-noyabrdagi uch tomonlama deklaratsiyaga koʻra, Arpaduzu qishlogʻi Rossiya tinchlikparvar kuchlari nazoratiga oʻtgan.
Etimologiyasi tahrir
1828-yilda armanlar qishloq aholisining bir qismi Erondan koʻchib kelib, bu qishloqqa „Arbaduz“[2] deb nom qoʻygan. 1939-yildan Kolxozashen (mahalliy lahjada Kilxoz) deb nomlana boshlandi[3].
Hujjatlarda qishloq nomi Qulxuzashen, Madatkend deb imzolanishi mumkin edi.
Ozarbayjon Respublikasi Milliy Majlisining 1992-yil 29-dekabrdagi 428-sonli qarori bilan Xoʻjavend tumanining Kolxozashen qishlogʻi Arpadyuzu qishlogʻi deb atalgan[4]. Qishloq oʻz nomini xuddi shu nomdagi joydan olgan, yaʼni „arpa ekilgan joy“.
Geografiyasi tahrir
Qishloq Qorabogʻ tizmasi etagida, 25 km, viloyat markazidan Martuni/Xoʻjavend, 49 km Xonkendidan. Maydoni 1439 ga, shundan 1143 ga qishloq xoʻjaligi, 237 ga oʻrmon yerlari. Qishloqning chegara zonasidan Varanda daryosining irmogʻi oqib oʻtadi. Jamiyat hududida 10 ta buloq bor: „Srabunts“, „Kanuts“, „Axpri tsor“, „Xrumen“, „Dongomi“, „Garaki“, „Abunts“, „Chaman“, „Keten Arti“ va „ Reja“.
Tarixi tahrir
Arbaduz qishlogʻi Rossiya imperiyasi tarkibiga kirgunga qadar Qorabogʻ xonligining Varand va Kochiz mahallalari tarkibiga kirgan.
Arman Apostol cherkovi yepiskopi Makar Barxudaryants bu qishloqni Meshadishen deb ataydi va u haqida yozadi[5]:
Sovet davrida u NKAOning Martuni viloyati tarkibiga kirgan. Birinchi Qorabogʻ urushidan keyin qishloq tan olinmagan NKRning Martuni viloyati tarkibiga kirgan.
Qishloq 2020-yilda Ikkinchi Qorabogʻ urushi paytida Rossiya tinchlikparvar kuchlari nazoratiga oʻtgan.
Tarixi va madaniyat yodgorliklari tahrir
Qishloq va uning atrofidagi tarixiy meros ob’yektlariga XV—XVII-asrlardagi xachkarlar, qishloqning XVII—XVIII-asrlarga oid eski qismi, XVIII—XIX-asrlarga oid qabriston, 19-asrlarga oid avliyo Astvatsatsin cherkovi kiradi. (armancha: Սուրբ Աստվածածին, ruscha: Svyataya Bogoroditsa, oʻzbekcha: Xudoning muqaddas onasi) va Peret cherkovi[6]. Qishloqda Ulugʻ Vatan urushida qatnashgan qishloq aholisiga yodgorlik ham oʻrnatilgan.
Aholisi tahrir
2015-yil holatiga ko‘ra qishloqda shahar binosi, madaniyat uyi, tibbiyot punkti[7] va 46 o‘quvchiga mo‘ljallangan o‘rta maktab[8] mavjud edi.
Qishloqda koʻpchilik armanlar istiqomat qiladi, 2005-yilda 309 kishi[9], 2015-yilda esa 241 kishi, 66 xonadon[7] boʻlgan.
| Yil | 2005 yil | 2008 yil | 2009 yil | 2010 [10] | 2015 yil |
|---|---|---|---|---|---|
| Aholi | 309 | 318 | 309 | 270 | 241 |
Taniqli kishilari tahrir
Parsegov Mixail Artemyevich (1899, Madatkend (eski nomi Kolxozashen), Martuni tumani, NKM—1964, Leningrad) — sovet qoʻmondoni, artilleriya general-polkovnigi (1958), Sovet Ittifoqi Qahramoni (1940).
Beglaryan Grach Mikayelovich[11] (1934-yil Kolxozashen, Martuni viloyati, NKM — 2009, Stepanakert) — arman shoiri va jurnalisti, 1982-yildan SSSR Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi[12].
Manbalar tahrir
- ↑ Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, Bakı, 2019-2020.
- ↑ B.Budaqov, Q.Qeybullayev. Yuxarı Qarabağın toponimləri. 2005
- ↑ Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti, Bakı, 2007. ISBN 978-9952-34-155-3.
- ↑ „428 - Azərbaycan Respublikasının bəzi yaşayış məntəqələrinin tarixi adlarının bərpası və dəqiqləşdirilməsi haqqında“. e-qanun.az. 2022-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-noyabr.
- ↑ Barkhudaryan, Makar, 1832-. Арцах. "Nauka", 2009. ISBN 978-5-02-025551-7, 5-02-025551-3.
- ↑ Мкртчян, Шаген. Историко-архитектурные памятники Нагорного Карабаха, 2 изд, Ер.: Парберакан, 1989. ISBN 5-540-00402-7.
- ↑ 7,0 7,1 „(Հայերեն) Տեղեկատու ԼՂՀ վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի“. ARTSAKH E-LIBRARY. Qaraldi: 2022-yil 30-noyabr.
- ↑ Akop Kagramanyan (2015). Spravochnik sotsialno-ekonomicheskix xarakteristik administrativno-territorialnix edinits Nagorno-Karabaxskoy Respubliki . Yerevan. str. 239
- ↑ National Statistic Service of the Republic of Artsakh. „The Results of the 2005 Census of the Nagorno-Karabakh Republic“ (arm/rus/eng). 2011-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-dekabr.
- ↑ „Nagorno-Karabakh Republic (self-proclaimed)“. pop-stat.mashke.org. Qaraldi: 2022-yil 30-noyabr.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ „Бегларян Рачья Муханович — Энциклопедия фонда «Хайазг»“. ru.hayazg.info. Qaraldi: 2022-yil 30-noyabr.
Havolalar tahrir
- Jahon gazetasi[sayt ishlamaydi] — World-Gazetteer.com(ingl.)
- Tog‘li Qorabog‘ Respublikasi aholisi (2005) (Wayback Machine saytida 2011-03-02 sanasida arxivlangan) (qoʻl.)(ingl.)