Axat Dautov
Axat Gabdulxayevich Dautov (1923-yil 15-may, RSFSR SSSR Perm viloyati Osinskiy tumani Ishimovo qishlogʻi — 1989-yil 10-iyul,O‘zbekiston Respublikasi Farg‘ona viloyati Qo‘qon shahri) — Ikkinchi jahon urushi qatnashchisi. Shon-sharaf ordeni sohibi.
| Axat Dautov | |
|---|---|
| Asl ismi | tatarcha: Әхәт Габделхәй улы Даутов |
| Tavalludi |
1923-yil 15-may Permskiy oʻlkasi RSFSR |
| Vafoti |
1989-yil 10-iyul Qoʻqon, Fargʻona, Oʻzbekiston SSR |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Qoʻshin turlari | piyoda askarlar (1942—1943), SSSRning tank qoʻshinlari (1943—1947) |
| Xizmatdagi yillari | 1942—1947 |
| Unvoni |
 gvardiya starshinasi |
| Harbiy qism |
Ikkinchi jahon urushi davrida: Kalinin fronti 57-alohida gvardiya ogʻir tank polki |
| Jang/urush | Ikkinchi jahon urushi |
| Mukofotlari |
     |
Hayoti
tahrirUrushdan oldin
tahrirTaʼlimi
tahrirAxat Dautov 1923-yil 15-mayda RSFSR SSSR Perm viloyati Osinskiy tumanidagi (hozirgi Rossiya Federatsiyasi Perm oʻlkasining Bardimskiy tumani) Ishimovo qishlogʻida (boshqa maʼlumotlarga koʻra Barda qishlogʻi[1][2][3]) dehqon oilasida tavallud topgan[1]. Bolalik yillaridayoq ota-onasidan erta yetim qoladi. Qo‘shnilari o‘smirni o‘z qaramog‘iga olishadi va unga maktabni tugatishiga yordam berishadi[2].
Mehnat faoliyati
tahrirYetti yillik taʼlim toʻgʻrisidagi guvohnomaga[1] ega boʻlgan Axat Davutov mehnat faoliyatini Bardim mashina-traktor stansiyasida boshlaydi. Keyinchalik Aleksandrovskiy qishlogʻidagi yogʻoch sanoatida yogʻoch ishlab chiqaruvchi boʻlib mehnat qiladi.
Ikkinchi jahon urushi davrida
tahrir1942-yilning mart oyida Kizel shahar harbiy komissarligi tomonidan Ishchilar va dehqonlar Qizil Armiyasi safiga chaqiriladi[1]. Dautov yosh askar sifatida qisqa muddatli kurslarni oʻqib chiqadi, shundan soʻng esa Kalinin frontiga yuboriladi. Rjev jangida ishtirok etadi[2]. U dastlab oddiy otishmachi, keyin batalyonning aloqachi komandiri[2] sifatida janglarda ishtirok etadi va urush davomida bir necha bor yaralanadi.
Kasalxonada davolanib chiqqanidan soʻng, Dautov Koʻrganga yuboriladi, u yerda 25-oʻquv tank polki bazasida T-34 tankining minora komandiri harbiy ixtisosligini oladi[4][2]. 1943-yil iyun oyida kichik serjant unvoni bilan 57-alohida gvardiyaning ogʻir oʻq otish tank polkiga[5] yuboriladi va u yerda oʻttiz toʻrtta qurollik qoʻshinlari qoʻmondoni etib tayinlanadi. 1943-yil iyul oyidan boshlab Bryansk, Voronej, Step va 2-Ukraina frontlarida jang qilgan Axat Davutov keyinchalik Kursk jangining hujum operatsiyalarida, Dnepr jangida ham ishtirok etadi. Oʻz boʻlinmasi tarkibida Ukrainaning oʻng qirgʻogʻini ozod qilishga muvaffaq boʻladi. Polkning hujum operatsiyalari paytida Davutov bir necha bor dushman mudofaa chizigʻini yorib oʻtishda qatnashadi, tanklar uchun xavfli boʻlgan yoʻnalishlardagi pistirmalarda harakat qiladi va bosh patrullar tarkibida razvedka ishlarini olib boradi. Davutov ikki marta (1943-yil sentyabr va dekabr oylarida) ogʻir yaralanadi[6], lekin tezda oyoqqa turib, yana frontdagi xizmatiga qaytadi.
1944-yil iyul oyida u xizmat qiladigan polk faol armiya safiga qaytadi va 1-Ukraina frontining 3-gvardiya tank armiyasi 9-mexanizatsiyalashgan korpusi tarkibiga kiradi. 1944-yil iyul-avgust oylarida tank qoʻriqchilari Lvov-Sandomierz operatsiyasida qatnashadilar. Gvardiya kichik serjanti Dautov Vistula daryosining chap qirgʻogʻidagi Sandomierz koʻprigini egallab olish uchun kechgan janglarda koʻrsatgan jarosati va qahramonligi bilan boshqalardan ajralib turadi.
Urushdan keyin
tahrirDavutov 1947-yilning mart oyigacha harbiy xizmatda qoladi. Demobilizatsiyadan soʻng u uzoq vaqt Kuybishev (Samara) viloyati Jigulevsk shahrida yashab, oʻsha yerda mehnat qiladi[2], shuningdek, Jigulevsk GES qurilishiga ham oʻz hissasini qoʻshadi[2].
1969-yildan KPSS aʼzosi.
1970-yillarda Qoʻqon shahriga koʻchib keladi. Nafaqaga chiqishidan oldin „Qurilish materiallari“ zavodida mexanik boʻlib faoliyat yuritgan.
Vafoti
tahrirAxat Gabdulxayevich Dautov 1989-yil 10-iyulda vafot etadi[1]. O‘zbekiston Respublikasi Farg‘ona viloyati Qo‘qon shahrida dafn etiladi.
Mukofotlari
tahrirAxat Gabdulxayevich Davutov janglarda koʻrsatgan jasorati va qahramonligi uchun bir qancha medal va ordenlar bilan taqdirlangan. I darajali „Vatan urushi“ ordeni (1985-yil 03-noyabr)[7], I darajali „Shon-sharaf“ ordeni (1945-yil 27-iyun)[8], II darajali „Shon-sharaf“ ordeni (1945-yil 03-oktyabr)[9], III darajali „Shon-sharaf“ ordeni (1944-yil 27-avgust)[6] shular jumlasidandir.
Xotira
tahrirPerm oʻlkasi, Bardimskiy tumani, Ishimovo qishlogʻidagi koʻchalardan biriga Axat Gabdulxayevich Dautovning nomi berilgan.
Hujjatlar
tahrir- „Общедоступный электронный банк документов «Подвиг Народа в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»“. 2017-yil 11-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 24-iyul.
- „Орден Отечественной войны 1-й степени (архивный реквизит 1514574729)“.
- „Представление к ордену Красной Звезды (архивный реквизит 46809032)“.
- „Указ Президиума Верховного Совета СССР от 27 июня 1945 года“.
- „Орден Славы 2-й степени (архивный реквизит 42801116)“.
- „Орден Славы 3-й степени (архивный реквизит 32669595)“.
Adabiyotlar
tahrir- Kavaleri ordena Slavi tryox stepeney: Kratkiy biograficheskiy slovar / Pred. red. kollegii D. S. Suxorukov. — M.: Voenizdat, 2000. — 703 s. — ISBN 5-203-01883-9.
- Loboda V. F. Soldatskaya slava. Kn. 2. — M.: Voennoe izdatelstvo, 1967. — S. 87—89. — 352 s.
- Kurguzov I. P. Soldatskaya doblest. — Tashkent: Yesh gvardiya, 1970. — S. 211-216. — 261 s.
- Slava soldatskaya. — 4-e izd. — Perm: Permskoe knijnoe izdatelstvo, 1984. — S. 55—61. — 215 s
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Кавалеры ордена Славы трёх степеней: Краткий биографический словарь 2000.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Лобода 1967.
- ↑ V nekotorix istochnikax mestom rojdeniya A. G. Dautova takje ukazivaetsya derevnya Antufevo nine Bardimskogo rayona Permskogo kraya.
- ↑ Biografiya A. G. Dautova na sayte „Geroi strani“ (Wayback Machine saytida 2019-11-03 sanasida arxivlangan).
- ↑ A. G. Dautov v tatarskoy ensiklopedii „Tatar ile“ (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan).
- ↑ 6,0 6,1 ЦАМО, ф. 33, оп. 690155, д. 2692.
- ↑ Карточка награждённого к 40-летию Победы.
- ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР от 27 июня 1945 года.
- ↑ ЦАМО, ф. 33, оп. 690306, д. 1725.