Bisht (kiyim)
Bisht (arabcha: بِشْت ; koʻplik: bisẖūt bishūt va b̊sẖūt bshūt) degan manolarni bildiradi.Baʼzi arab tili shevalarida mishlaḥ (arabcha: مِشْلَح nomi bilan tanilgan.) yoki ʿabāʾ (arabcha: عَبَاء), arab davlatlarida mashhur boʻlgan anʼanaviy erkaklar ustki kiyimi taxminan 1000 yillar davomida kiyiladi.[1]
Qadimgi nasroniy va ibroniy din vakillarining fikricha, u Iso paygʻambar davrida, Levant xalqi, ayniqsa Muqaddas yer aholisi tomonidan kiyilgan. Bisht plashi Bibliya meʼildir shaklida uchraydi.
Bisht - savob ustiga kiyiladigan, oqadigan tashqi plash.
Arablarning oʻziga xoslik ramzi tahrir
Bisht odatda toʻylar yoki hayit bayramlar yoki Juma yoki Janoza namozi kabi maxsus bayramlarda kiyiladi. Odatda uni dunyoviy amaldorlar yoki ruhoniylar[2], jumladan, qabila boshliqlari, podshohlar va imomlar kiyiahadi. U odatda Savob, yoki kanzu yoki tunika ustidan kiyiladi. Bu Gʻarbdagi qora boʻyin bogʻli[3] kabi qirollik, diniyga, boylikga va tantanali marosimlarha bogʻliq boʻlgan maqom kiyimidir.[2][4][5]
Etimologiya tahrir
Bishtning uch harfli koʻrinishi semit tillarida, jumladan arab tilida keng qoʻllaniladi va tadqiqotlarga koʻra, bisht soʻzi akkadcha "bishtu"soʻzidan olingan boʻlib, "zodagonlik" yoki "qadr-qimmat" degan maʼnolarni anglatadi.[6] "ʿabāʾning" muqobil nomi (arabcha: عَبَاء) arabcha uch harfli 'Ayn - Bā' - Vaw ildizidan boʻlib, "toʻldirish" bilan bogʻliq.
Bisht yoki arab libosi haqida birinchi malumot qadimgi tarixiy yozuv miloddan avvalgi V asrda yashagan yunon tarixchisi Gerodotning tarix kitobida arab askarlarining kiyimlarini tasvirlashda uchraydi
"Arab askarlari odatda uzun xalat kiyib, uni bel bogʻlariga bogʻlaydilar va uzun kamonlari oʻng qoʻllariga teskari qoʻyilgan."
Olimlarning fikricha, bisht soʻzining lingvistik kelib chiqishi arab tilining mahalliy shevalarining semit shevasi boʻlgan Bobil davlatidagi Iroq xalqining tili boʻlgan akkad tili tarixiga borib taqaladi. U obroʻ-e’tibor va ulugʻvorlik ma’nosida ham, tarixiydan ham tabiiy sharoitdan ham bu ma’noni tasdiqlaydi, chunki u tarixda asrlar davomida shahzodalar, hukmdorlar, zodagonlar va katta amaldorlar kiyib yurishgan, to u obroʻ-e’tibor va yuksaklik timsoli hisoblangan.
Baʼzi notoʻgʻri fikrlar jumladan, " al-bisht (arabcha : ạlbisẖ̊t)" (buzilgan al-bāʾ ạlbạʾ) va forscha " pusht pžōt " (al-bāʾ ạlbạạan birikmasi) bu soʻz bilan oʻxshashligini bogʻlash tomonidan qabul qilingan. (forschadan: pusht pūsẖt), bu "orqa, orqa, umurtqa" degan maʼnolarni anglatadi, chunki u orqa tomondan kiyiladi, lekin bu notoʻgʻri qarash, bundan tashqari, tarixda forslar kiyim kiyganligi isbotlanmagan. Bish haqidagi fikrlar toʻqilgan.
Rang tahrir
Odatda qora, jigarrang, och jigarrang yoki kulrang rangga boʻladi.[2]
Ishlab chiqarish tahrir
Bisht tuya juni va echki terisidan tayyorlanadi, bu material yigiriladi, keyin undan gazlama tayyorlanadi, u bisht toʻqishda foydalanishga tayyor boʻladi.
Matoni yozda yumshoq iplisini qishda esa qalin iplisidan kiyiladi.
Yana qarang tahrir
Manbalar tahrir
- ↑ „Traditional & modern: The Saudi man's bisht“ (7-noyabr 2012-yil).
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Al-Mukhtar, Rima. „Traditional & modern: The Saudi man's bisht“ (inglizcha). Arab News (7-noyabr 2012-yil).
- ↑ „Kate dusts off her Alexander McQueen tuxedo for stunning appearance“ (inglizcha). Evening Standard (13-oktabr 2020-yil). Qaraldi: 15-oktabr 2020-yil.
- ↑ „Traditional & modern: The Saudi man's bisht“ (inglizcha). Arab News (7-noyabr 2012-yil). Qaraldi: 15-oktabr 2020-yil.
- ↑ „A symbol of Arab identity“ (inglizcha). Gulf News. Qaraldi: 15-oktabr 2020-yil.
- ↑ Dr. Ali Fahmi khashim, Akkadian Arabic Dictionary Page 140[sayt ishlamaydi]