Buyuk Britaniyadagi Markaziy osiyoliklar

Buyuk Britaniyadagi Markaziy osiyoliklar bu Buyuk Britaniyada yashovchi Markaziy osiyoliklardir . Ular mamlakatda 21-asrdan beri mavjud va asosan Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston, Turkmaniston va Oʻzbekistondan kelib chiqqan.

Aholi tarixi

Buyuk Britaniya hukumati Markaziy Osiyoning suveren davlatlari Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston, Turkmaniston va Oʻzbekiston deb hisoblaydi^[1]. Birlashgan Millatlar Tashkilotining 2015-yildagi aholi hisob-kitoblariga koʻra, Buyuk Britaniyada 10 000 dan ortiq Markaziy Osiyo aholisi istiqomat qiladi. 2001-yilda Nooralhaq Nasimiy Londonda Afgʻoniston va Markaziy Osiyo assotsiatsiyasiga (ACAA) asos solgan boʻlib, u afgʻonlarga, shuningdek, markaziy osiyolik qochqinlarga Buyuk Britaniyada joylashish uchun maxsus yordam berishga harakat qiladi^[2].

Kichik guruhlar

Qozoqlar

BMT hisob-kitoblariga koʻra, 2015-yil holatiga koʻra, Buyuk Britaniyada 5432 nafar qozoq istiqomat qiladi. 2009-yilda qozogʻistonlik tadbirkorlar Britaniya sanoatida yuqori oʻrinlarni egallashayotgani haqida xabar berilgan edi^[3]. Qozogʻistonlik siyosatchi Darigʻa Nazarboyeva Londonda yarim kunlik yashovchi hisoblanadi^[4]^[5]. 2011-yilda qozogʻistonlik tadbirkor Muxtor Ablyazov rafiqasi va bolalari bilan Buyuk Britaniyadan boshpana olgan edi^[6]. 2018-yilda Qozogʻiston televideniesi dasturida Buyuk Britaniyadagi etnik qozoqlar diasporaning bir qismi sifatida yashab, oʻz madaniyati va tilini qanday saqlab qolgani haqida xabar bergan edi^[7].

Qozoqlar kamida 2006-yildan beri Britaniya maktablari va universitetlarida tahsil olgan^[8]. 2006-2007 oʻquv yilida Xeyliberi xususiy maktabi va Imperial xizmat koʻrsatish kollejida 14 nafar qozoq oʻquvchisi bor edi^[9]. 2020-yilda Buyuk Britaniya Qozogʻistonning „Bolashaq“ dasturining eng mashhur yoʻnalishi boʻlgani maʼlum boʻldi, bu uning talabalarining aksariyatiga Britaniyada yashash va oʻqish imkonini beradi^[10].

Qirgʻiz

1997—2002-yillarda qirgʻiz diplomati Roza Otunbayeva Angliyaning London shahrida istiqomat qilib, Markaziy Osiyo davlatining Buyuk Britaniyadagi elchisi boʻlib ishlagan^[11]. 2007-yilda Isroil hukumati qirgʻiz fuqarolarining Buyuk Britaniyadan deportatsiyasiga qarshi apellyatsiyani qoʻllab-quvvatlashga yordam bergan. Egizak opa-singillardan yetim qolgan va Angliyaning Birmingem shahrida istiqomat qilgan qochqinlar mamlakatdan boshpana soʻrashgan^[12]. Qirgʻizistonning sobiq siyosatchisi Maksim Bakiyev Buyuk Britaniyada istiqomat qiladi^[13]^[14]. 2015-yilda BMT maʼlumotlariga koʻra, Buyuk Britaniyada 1132 nafar qirgʻizistonlik boʻlgan^[15].

Tojiklar

2013-yilda tojikistonlik bolalar parvarishi xodimlari Buyuk Britaniyada vaqtinchalik yashash huquqini qoʻlga kiritib, oʻz sohasi boʻyicha kasbiy tayyorgarlikdan oʻtish uchun Shotlandiyaning Falkirk shahriga borishdi. Zamonaviy bolalarni parvarish qilish texnikasini almashish Falkirk Kengashi tomonidan boshqariladi va Yevropa Ittifoqi tomonidan qoʻllab-quvvatlanadigan sxema tomonidan moliyalashtiriladi^[16]. 2015-yilga kelib, BMT mamlakatda jami 455 nafar tojikistonlik istiqomat qilishi aniqlangan.

Turkmanlar

2015-yilgi BMT hisob-kitoblariga koʻra, Buyuk Britaniyada 784 nafar turkman istiqomat qiladi.

Oʻzbeklar

Oʻzbek Markaziy osiyoliklarning qozoqlardan keyin ikkinchi yirik milliy kichik guruhi, Birlashgan Millatlar Tashkiloti 2015-yilda Buyuk Britaniyada jami 2864 oʻzbek istiqomat qilishini taxmin qilgan.

Manbalar

↑ David Lidington. „UK engagement with Central Asia“. UK Government (23-fevral 2012-yil). „The Central Asian states – Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan and Uzbekistan – were in many respects dealt a difficult hand at independence.“.
↑ „'Idiots tell me to leave' – What life is like as an Afghan refugee in London“. Reach plc (17-dekabr 2018-yil).
↑ Simon Bowers; Tim Webb. „Kazakhs join British super-rich“. The Guardian (8-aprel 2020-yil). „Young Kazakhs are among former eastern bloc businessmen at top of British industry“.
↑ „Kazakh family win Unexplained Wealth Order battle over London homes“. BBC (8-aprel 2020-yil).
↑ David Dawkins. „U.K. Takes Fight To Kazakhstan’s Wealthy Elite Over Unexplained ʻBillionaires’ Row’ Mansion“. Forbes (11-mart 2020-yil).
↑ Richard Orange. „Kazakh billionaire granted UK asylum“. The Daily Telegraph (12-iyul 2011-yil).
↑ „Kazakh Diaspora in UK“. Khabar Agency (3-aprel 2018-yil). 2020-yil 13-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-oktyabr. „Ethnic Kazakhs living in the United Kingdom are working towards preserving the national culture. Members of the Kazakh diaspora in UK want to promote their national traditions and pass them down to a younger generation.“.
↑ Yerlan Askarbekov. „What Kazakhstan really thought of Borat“. BBC (28-oktabr 2016-yil). „Maybe the most angry Kazakhs in 2006 were our students in the UK and US. They understood the movie, but their non-Kazakh peers on campus did not.“.
↑ „Top British school in Borat's homeland“. Evening Standard (25-yanvar 2007-yil). „Haileybury currently has 14 Kazakh pupils.“.
↑ „Kazakhs studying in UK forced to reveal passwords“. The Times (3-oktabr 2020-yil).
↑ Annette Bohr. „Revolution in Kyrgyzstan – Again“. Chatham House (2010-yil aprel).
↑ „Kyrgyzstani refugees prefer U.K.“. Jewish Telegraphic Agency (13-fevral 2007-yil).
↑ „Kyrgyz ex-leader Bakiyev's son held in UK for fraud“. BBC (13-oktabr 2012-yil).
↑ Maxton Walker. „Kyrgyz president attacks UK for 'hosting a guy who robbed us'“. The Guardian (14-iyul 2013-yil).
↑ „Trends in International Migrant Stock: Migrants by Destination and Origin (United Nations database, POP/DB/MIG/Stock/Rev.2015)“ (XLS). United Nations, Department of Economic and Social Affairs (2015). Qaraldi: 2-yanvar 2017-yil.
↑ „Falkirk social workers to host Tajikistani counterparts“. BBC (8-noyabr 2012-yil). „The European Union-backed scheme will see Tajikistani child care workers visit Falkirk Council to witness modern child care techniques first hand.“.

[1] David Lidington. „UK engagement with Central Asia“. UK Government (23-fevral 2012-yil). „The Central Asian states – Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan and Uzbekistan – were in many respects dealt a difficult hand at independence.“.

[Reach2018-2] „'Idiots tell me to leave' – What life is like as an Afghan refugee in London“. Reach plc (17-dekabr 2018-yil).

[3] Simon Bowers; Tim Webb. „Kazakhs join British super-rich“. The Guardian (8-aprel 2020-yil). „Young Kazakhs are among former eastern bloc businessmen at top of British industry“.

[4] „Kazakh family win Unexplained Wealth Order battle over London homes“. BBC (8-aprel 2020-yil).

[5] David Dawkins. „U.K. Takes Fight To Kazakhstan’s Wealthy Elite Over Unexplained ʻBillionaires’ Row’ Mansion“. Forbes (11-mart 2020-yil).

[6] Richard Orange. „Kazakh billionaire granted UK asylum“. The Daily Telegraph (12-iyul 2011-yil).

[7] „Kazakh Diaspora in UK“. Khabar Agency (3-aprel 2018-yil). 2020-yil 13-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-oktyabr. „Ethnic Kazakhs living in the United Kingdom are working towards preserving the national culture. Members of the Kazakh diaspora in UK want to promote their national traditions and pass them down to a younger generation.“.

[8] Yerlan Askarbekov. „What Kazakhstan really thought of Borat“. BBC (28-oktabr 2016-yil). „Maybe the most angry Kazakhs in 2006 were our students in the UK and US. They understood the movie, but their non-Kazakh peers on campus did not.“.

[9] „Top British school in Borat's homeland“. Evening Standard (25-yanvar 2007-yil). „Haileybury currently has 14 Kazakh pupils.“.

[10] „Kazakhs studying in UK forced to reveal passwords“. The Times (3-oktabr 2020-yil).

[11] Annette Bohr. „Revolution in Kyrgyzstan – Again“. Chatham House (2010-yil aprel).

[12] „Kyrgyzstani refugees prefer U.K.“. Jewish Telegraphic Agency (13-fevral 2007-yil).

[13] „Kyrgyz ex-leader Bakiyev's son held in UK for fraud“. BBC (13-oktabr 2012-yil).

[14] Maxton Walker. „Kyrgyz president attacks UK for 'hosting a guy who robbed us'“. The Guardian (14-iyul 2013-yil).

[UNpopulation2015-15] „Trends in International Migrant Stock: Migrants by Destination and Origin (United Nations database, POP/DB/MIG/Stock/Rev.2015)“ (XLS). United Nations, Department of Economic and Social Affairs (2015). Qaraldi: 2-yanvar 2017-yil.

[16] „Falkirk social workers to host Tajikistani counterparts“. BBC (8-noyabr 2012-yil). „The European Union-backed scheme will see Tajikistani child care workers visit Falkirk Council to witness modern child care techniques first hand.“.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]