Vikipediya

Château d'Écouen

Chateau d'Écouen — Fransiyaning Parijdan 20 km shimolda joylashgan Ekuen kommunasidagi tarixiy qasr va Fransiya Uygʻonish davri meʼmorchiligining ajoyib namunasidir. 1975-yildan beri u Musée National de la Renaissance (Uygʻonish davri milliy muzeyi) kolleksiyalarini saqlab keladi[1].

Chateau 1539—1555-yillar oraligʻida Ann de Montmorensi, Konnétable de Fransiya yoki Buyuk Konstebl, qirol Fransua I uchun fransuz armiyasining bosh vaziri va qoʻmondoni, keyinroq esa Anri II uchun qurib berilgan. U Fransiya Uygʻonish davrining muhim rasmlari, haykallari, kulolchilik, vitraylar, mebellar, toʻqimachilik va boshqa sanʼat toʻplamlarini oʻz ichiga oladi[2].

Chateau tarixi

tahrir

Yozuvlar shuni koʻrsatadiki, bu tepalikning tepasida Xll asrdan beri qal’a mavjud. Qal’a shimoldan tarixiy bosqinchilik yoʻli boʻlgan Fransiya tekisligini qoʻriqlagan. Ann de Montmorensi, zodagon, katta vazir va qirol Frensis I ning bolalikdagi hamrohi[3] qal’ani 1515-yilda meros qilib oladi. 1538-yilda qirol Fransiyaning Montmorens Konsteblini, qurolli kuchlar qoʻmondoni va qirol xonadonining buyuk ustasi deb nomladi. Montmorency qal’ani qirolni buyuk uslubda qabul qilish uchun qulay qilish uchun toʻliq rekonstruksiya qilishga qaror qildi[4].

  •  
    Chateau havodan koʻrindi
  •  
    Shimoliy qanotning jabhasi, qirollik xonadonlariga olib boradigan zinapoyani Jan Bullantning peristil bilan qoplagan.
  •  
    Jak Androuet du Serso tomonidan chizilgan Anne de Montmorensning otliq haykali bilan original kirish portali
  •  
    Jan Bullantga tegishli boʻlgan janubiy qanotga hovliga kirish.
  •  
    Hovlining shimoliy qanotiga kirish eshigi Jan Bullanga tegishli boʻlib, Uygʻonish davri arxitekturasida ustunlarning ulkan tartibidan juda erta foydalanish, Mikelanjeloning „Qullar“ haykallari uchun boʻshliqlar mavjud.

Kirish qanoti va hovlisi

tahrir

Hozirgi neoklassik kirish qanoti Konde shahzodasi Lui Jozef 1787-yilda bogʻni yaxshiroq koʻrish uchun Montmorency haykali bilan oʻrnatilgan asl darvozani buzishga qaror qilganidan keyin qurilgan kech qoʻshimcha hisoblanadi. Yangi neoklassik kirish qanoti 1807-yilda meʼmor Antuan-Fransua Peyre tomonidan qurib bitkazilgan[5].

Konsteblning kvartiralari va cherkovi

tahrir

Janub qanotining birinchi qavatida joylashgan ibodatxona fransuz inqilobi paytida jihozlaridan mahrum boʻlgan. Asl vitray oynalar va yogʻoch panellar endi Chantilly Chateau’da. Ibodatxonada Montmorensi va uning rafiqasi Madlen Savoyning boʻyalgan gerblari bilan bezatilgan kemerli qovurgʻa gumbazlarining shiftini saqlab qolgan. Chapelda Leonardo da Vinchi tomonidan 1506—1509-yillarda Milanda DaVinchi shogirdi Marko d’Oggiono tomonidan chizilgan „Soʻnggi kechki ovqat“ asarining juda eski nusxasi mavjud. U Montmorency davrida ibodatxonada osilgan edi[6].

Qirol va qirolichaning kvartiralari

tahrir

Asl bezak izlari qirol va qirolichaning kvartiralarida yaʼni xonalaridan topilgan. Qirolning yotoq xonasi hali ham shiftida yarim oy boʻlgan Genrix II ning asl boʻyalgan monogrammalariga ega[7]. Uning yotoqxonasidagi boʻyalgan kamin ikki karub ushlab turgan gerbi ostida Injil manzarasini koʻrsatadi. Uning yotoq xonasida Dovud va Bathsheba nomli seriyadagi ikkita gobelen bor.

  •  
    Qirolning yotoqxonasidagi kamin, Injil sahnasi va Fransiyaning Genrix II gerbi tasvirlangan.
  •  
    Masséot Abaquesne tomonidan qirollik kvartiralarida polixrom keramik plitkalar
  •  
    Qirolning yotoqxonasida boʻyalgan friz
  •  
    Qirolning katta zalidagi kamin

Toʻplamdagi yana bir muhim asar bu Avliyo Polning hayotidan bir sahnaning vitrajli tasviri boʻlib, unda Avliyo Polning Quddusdagi maʼbaddan quvilgani tasvirlangan. Bu Lui Pinaigrier va Nikolas Charnusning ikkita sahnasidan biri (XVlll asrning birinchi uchdan bir qismi). Ilgari u Parijda, Fransiya inqilobidan koʻp oʻtmay, 1797-yilda vayron qilingan Sent-Pol cherkovida edi[8].

  •  
    Markazda Montmorency emblemasi tushirilgan oyna
  •  
    Farishtalar tasvirlangan gerb, dastlab Vinsendagi Sent-Chapelle ibodatxonasi derazalarida
  •  
    Fransiyalik Frensis I ning vafotidan keyingi portreti Nikolas Beaurain tomonidan ibodatda (1551-1556)
  •  
    Lui Pinaigrier va Nikolas Charnus tomonidan Quddusda Avliyo Polning hibsga olinishi (17-asrning oxirgi uchdan bir qismi)

Shuningdek, italyan gobelenlari, jumladan, Jan Van der Straetning rasmidan soʻng, Florensiyalik Benedetto Squilli tomonidan „Odamning hayoti“ tasvirlangan. U dastlab Medici oilasi uchun Florensiyadagi Palazzo Vecchio uchun, Jorjio Vasari tomonidan ishlab chiqilgan siklning bir qismi sifatida qilingan[9].

  •  
    Dovud va Batsheva (1520-1525) seriyasidan Bathsheba favvorasi
  •  
    Qirolning katta zalida Fructus Belli (Urush mevalari) gobelenining tafsiloti (1544)
  •  
    "Odam hayoti" dan sahna, Benedetto Squilli ustaxonasi, Florensiya (taxminan 1564-yil)

Rasmlar

tahrir
  •  
    Gotika va Uygʻonish davri bezaklari uygʻunlashgan holda rasmiy dasturxonlarni joylashtirish uchun moʻljallangan Joinvill Château (1524) libosi.
  •  
    Qirolicha yotoqxonasida meʼmoriy bezak bilan oʻyilgan sandiq
  •  
    Grand Konsteblning kvartirasida Dressoir
  •  
    Oʻyilgan panellar
  •  
    Oʻyilgan stul, Grand Konsteblning kvartirasi
  •  
    Normandiyadagi Chateau de Gaillon ibodatxonasi xoridan oʻyilgan ekran

Keramika

tahrir
 
Masséot Abaquesne tomonidan Ecouen qavatining tafsilotlari

Toʻplamga, shuningdek, Parijdagi Tuileries saroyi oʻrnida joylashgan Bernard Palissy atelyesining bir qator asarlari kiritib joylangan. Palissy Xitoy chinni taqlid qilish uchun uzoq va muvaffaqiyatsiz urinishlari bilan mashhur edi. Uning asosiy muvaffaqiyati koʻpincha baliq va dengiz hayotini tasvirlaydigan rustik plitalar seriyasi edi.

  •  
    Ekuendagi asl yulka qismi (1549-1551)
  •  
    Masseot Abaquesne tomonidan „Nuh va Toʻfon“ fayans devori
  •  
    Sent- Porsher ustaxonasi tomonidan sudralib yuruvchilarning tumshugʻi sifatida satirik tutqichi boʻlgan ayguiere (1545-1558)
  •  
    Bernard Palissy tomonidan rustik plastinka (taxminan 1565)

Zargarlik va kumush buyumlari

tahrir

Muzey Uygʻonish davrining eng mashhur zargarlari va kumush ustalarining asarlarini namoyish etadi. Muqaddas Rim imperatorlarining zargarlik ustasi, Nyurnberglik nemis ustasi Venzel Jamnitserning Dafna haykalchasi diqqatga sazovor misoldir. U 1569—1576-yillarda yaratilgan. U Uygʻonish davrida mashhur mavzu boʻlgan Ovidning Metamorfozasidan olingan Apollon va Dafna haqidagi yunon afsonasini tasvirlaydi. Dafna nimfani quvib kelayotgan Apollondan himoya qilish uchun otasi uni dafna daraxtiga aylantiradi. Haykalcha zarhal kumushdan yasalgan, shoxlari kumush boʻyoq bilan qoplangan qizil marjondan qilingan[10].

Qurol va zirh

tahrir

Muzeyda qurol-yarogʻ va zirhlarning ajoyib toʻplami, shu jumladan fransuz Frensis I ning zarhal qilingan tantanali shoxlari, uning emblemasi salamandr bilan bezatilgan[11]. 1515—1525-yillarda qilingan bu shporlar uning hukmronligining birinchi oʻn yilligida qilingan va 1547-yilda uning dafn marosimida namoyish etilgan. Toʻplamdagi yana bir asar — bu urush xudolari boʻlmish Minevra va Mars tasvirlari bilan bezatilgan baland yoqali dosseret hisoblanadi. U boʻyinning orqa qismini himoya qilish uchun moʻljallangan boʻlib, uni zirh kostyumi bilan yoki rasmiy sud kiyimi bilan yoqa sifatida kiyish mumkin edi. Qurollar zalidagi toʻplamga Italiyada Muqaddas Rim imperatori Karl V uchun tayyorlangan kumush va oltin bilan bezatilgan temirdan yasalgan tantanali rondache yoki buckler, dumaloq tantanali qalqon mavjud boʻlib, u zabt etgan dushman askarlarini unga boʻysunishini koʻrsatadi[12].

  •  
    Burjlarni koʻrsatadigan samoviy sfera (1502)
  •  
    Charlz V uchun ishlab chiqarilgan mexanik model kema (taxminan 1590)

Xonalari

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ Centre des Monuments Nationaux, Le Guide du Patrimoine en France ouverts au public, pg. 333
  2. ↑ Centre des Monuments Nationaux, Le Guide du Patrimoine en France ouverts au public, pg. 333
  3. ↑ Le Guide du Patrimoine en France, pg. 333
  4. ↑ Musée National de la Renaissance, Château d'Écouen, Guide des collections, Éditions de la Réunion des musées nationaux, (2017), p. 333
  5. ↑ Musée National de la Renaissance, Château d'Écouen, Guide des collections, Éditions de la Réunion des musées nationaux, (2017), p.10-13
  6. ↑ Visitor’s Guide to the Musée de la Renaissance, pg. 2
  7. ↑ „Château d'Écouen“. https://fr.m.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%A2teau_d%27%C3%89couen. Qaraldi: 1-noyabr, 2022-yil.
  8. ↑ Musée National de la Renaissance, Château d'Écouen, Guide des collections, Éditions de la Réunion des musées nationaux, (2017), p. 65
  9. ↑ Musée National de la Renaissance, Château d'Écouen, Guide des collections, Éditions de la Réunion des musées nationaux, (2017), p. 36
  10. ↑ Musée National de la Renaissance, Château d'Écouen, Guide des collections, Éditions de la Réunion des musées nationaux, (2017), p. 18-23
  11. ↑ „Château d'Écouen“. https://musee-renaissance.fr/histoire-du-chateau-decouen. Qaraldi: 1-noyabr, 2022-yil.
  12. ↑ Musée National de la Renaissance, Château d'Écouen, Guide des collections, Éditions de la Réunion des musées nationaux, (2017), p. 134

Bibliografiyasi

tahrir
  • Musée National de la Renaissance, Château d'Écouen, Guide des Collection, Éditions de la Reunion des musées Nationalaux, (2017), (fransuz tilida),ISBN 978-2-7118-6422-5
  • Le Guide du Patrimoine en France: Monuments Historiques, Éditions du Patrimoine, Centre des Monuments Nationaux, Parij (2002), (fransuz tilida),ISBN 978-2-85822-760-0

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Château_d%27Écouen&oldid=3907581" dan olindi