Vikipediya

Fatma Pesend Hanım

Fatma Pesend Hanim (usmonli turkcha: فاطمہ پسند خانم; tugʻilgandagi ismi malika Fatma Kadriye Achba; taxminan 1876—1928-yil aprel) Usmonli imperiyasi sultoni Abdul Hamid II ning oʻn ikkinchi xotini.[1]

Fatma Pesend Hanim
Tavalludi
Fatma Kadriye Achba

1876-yil
Istanbul, Achba saroyi
Vafoti 1928-yil aprel
Istanbul, Vaniko'yi villasi
Fuqaroligi Usmonli imperiyasi
Turmush oʻrtogʻi Abdul Hamid II
Bolalari Hatiche Sulton
Otasi Ahmed Sami Posho Achba
Onasi Fatima Mamleeva

Yoshligi tahrir

Fatma Pesend Xanim 1876-yilda Istanbulda Achba saroyida tugʻilgan. Fatma Kadriye Achba sifatida tugʻilgan, u Abxaziya knyazligi oilasining aʼzosi boʻlgan. Uning otasi shahzoda Ahmed Sami Bey (1839-1915), shahzoda Ahmed Bey va Patima Xonim Eshbaning oʻgʻli edi. Uning onasi malika Fotima Hanim Mamleeva (1844-1923), tatar shahzodasi Ismoil Bey Mamleevaning qizi edi. Uning opasi malika Aysha Mahizer Xonim (1871-1948) va ukasi shahzoda Shukru Bey (1878-1940) lar ham bor edi. U rassom boʻlgan.

Nikohi tahrir

Fatmaning otasi Sami Bey Sulton Abdulazizning toʻngʻich oʻgʻli Shahzoda Yusuf Izzeddinga, keyinroq Abdulhamidning toʻngʻich oʻgʻli Shehzade Mehmed Selimga xizmat qilgan. 1896-yilda bir kuni Abdul Hamid uni tasodifan koʻrib qoldi, u onasi va singlisi bilan Shahzoda Selimning onasi Bedrifelek Kadınning taklifiga binoan Yulduz saroyiga kelgandi. Abdulhamid uni surishtirdi va oʻgʻli Selimdan batafsil maʼlumotlarni bilib oladi.

Abdulhamid otasidan uning qoʻlini soʻradi. U Abdul Hamidning taklifiga rozi boʻldi va nikoh 1896-yil 20-iyulda Yulduz saroyida boʻlib oʻtdi. Unga „Fatma Pesend“ nomi va „Toʻrtinchi Iqbol“ unvoni berildi. 1897-yil 10-iyunda, nikohdan bir yil oʻtib, u atigi sakkiz oy yashagan yagona farzandi Hatice Sultonni dunyoga keltirdi.

1898-yilda Haticening erta vafoti Abdul Hamidni bolalar va homilador ayollarni davolash uchun zamonaviy bino qurdirishga undadi.[2] Kasalxonaning qurilishi 1898-yil 12-mayda boshlangan va 1899-yil 5-iyunda yakunlangan. U „Hamidiye Etfal Hastahane-i Alisi“ deb atalgan va toʻliq Abdul Hamidning ijodi boʻlib, butunlay uning nazorati ostida edi.[3]

Uning oʻgay qizi Ayshe Sulton oʻz xotiralarida Abdul Hamidning enagasi Dilber Jenan Hanim saroyga kelganida Fatma Pesendning xonadonida mehmon boʻlib qolishini qayd etadi.

1909-yil 27-aprelda Abdul Hamid taxtdan agʻdarildi va Salonikiga surgunga yuborildi.[4] Fatma Pesend Abdul Hamidga yaqin edi va shuning uchun u surgunda hamrohlik qildi. Biroq, 1910-yilda, bir yil oʻtib, u Istanbulga qaytib keldi. 1912-yilda Saloniki Gretsiyaga qulagandan keyin Abdul Hamid ham Istanbulga qaytib, Beylerbeyi saroyiga joylashdi va u yerda 1918-yilda vafot etdi.[5]

Oʻtgan yillar va oʻlimi tahrir

1924-yil mart oyida imperator oilasining surgunida Fatma Pesend Istanbulda qoldi. U 1928-yil aprelida ellik ikki yoshida[6][7] Vanikoʻydagi villasida vafot etdi[8] va Üsküdardagi Karacaahmet qabristoniga dafn qilindi.

Avlodi tahrir

Ism Tugʻilish Oʻlim Izohlar
Hatice Sulton 1897-yil 10-iyul 1898-yil Yulduz saroyida tugʻilgan va 8 oyligida vafot etgan, Yahyo afandi qabristoniga dafn etilgan.

Ommaviy madaniyatda tahrir

  • 2003-yilda suratga olingan „Abdülhamid Dyusherken“ filmida Fatma Pesend Xanim rolini turk aktrisasi Mihrace Yeken ijro etgan.[9]
  • 2017-yilgi Payitaht: Abdülhamid teleserialida Fatma Pesend Xanim turk aktrisasi Zeynep Oʻzder tomonidan tasvirlangan.[10]

Ajdodi tahrir

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. Kaytuk Giorgi Achba
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4. Ahmed Achba
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Yelizaveta Hanım
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. Ahmed Sami Pasha Achba
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5. Patıma Eşba
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1. Fatma Pesend Hanım
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6. Ismail Mamleeva
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Fatıma Mamleeva
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7. Zehra Hanım[11]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Manbalar tahrir

  1. ↑ Haskan, Mehmet Nermi. Yüzyıllar boyunca Üsküdar - Volume 2. Üsküdar Belediyesi, 2001 — 679 bet. ISBN 978-9-759-76062-5. „Firdevs-aşiyan Sultan Abdülhamid Han-ı sâni Hazretlerinin dördüncü ikbali Fatıma Hanım...1346 Şevval/1928 Nisan.“ 
  2. ↑ International Journal of Turkish Studies, Volume 13. University of Wisconsin, 2007 — 180 bet. 
  3. ↑ New Perspectives on Turkey, Issues 20-23. Simon's Rock of Bard College, 1999 — 18 bet. 
  4. ↑ Hall, Richard C.. War in the Balkans: An Encyclopedic History from the Fall of the Ottoman Empire to the Breakup of Yugoslavia. ABC-CLIO, 9-oktabr 2014-yil — 1-2 bet. ISBN 978-1-610-69031-7. 
  5. ↑ Parry, Milman. Serbocroatian heroic songs, Volume 1. Harvard University Press, 1979 — 371 bet. 
  6. ↑ Açba 2004.
  7. ↑ Brookes 2010.
  8. ↑ Haskan, Mehmet Nermi. Yüzyıllar boyunca Üsküdar - Volume 2. Üsküdar Belediyesi, 2001 — 679 bet. ISBN 978-9-759-76062-5. „Firdevs-aşiyan Sultan Abdülhamid Han-ı sâni Hazretlerinin dördüncü ikbali Fatıma Hanım...1346 Şevval/1928 Nisan.“ Haskan, Mehmet Nermi (2001). Yüzyıllar boyunca Üsküdar — Volume 2. Üsküdar Belediyesi. p. 679. ISBN 978-9-759-76062-5. Firdevs-aşiyan Sultan Abdülhamid Han-ı sâni Hazretlerinin dördüncü ikbali Fatıma Hanım…1346 Şevval/1928 Nisan.
  9. ↑ Abdülhamit Düşerken, 2023-04-20da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2020-05-01
  10. ↑ Payitaht: Abdülhamid (TV Series 2017–), qaraldi: 2018-09-22
  11. ↑ Nüfus Tezkeresi Sureti, 2022-08-23da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2020-05-01

Kitobiy manbalar tahrir

  • Açba, Leyla. Bir Çerkes prensesinin harem hatıraları. L & M, 2004. ISBN 978-9-756-49131-7. 
  • Tuna, Mahinur. İlk Türk kadın ressam: Mihri Rasim (Müşfik) Açba : 1886 İstanbul-1954 New-York. As Yayın, 2007. ISBN 978-9-750-17250-2. 
  • Brookes, Douglas Scott. The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press, 2010. ISBN 978-0-292-78335-5. 
  • Osmanoğlu, Ayşe. Babam Sultan Abdülhamid. Mona Kitap Yayinlari, 2000. ISBN 978-6-050-81202-2. 
  • Sakaoğlu, Necdet. Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık, 2008. ISBN 978-9-753-29623-6. 
  • Uluçay, Mustafa Çağatay. Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Ötüken, 2011. ISBN 978-9-754-37840-5. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Fatma_Pesend_Hanım&oldid=3825202" dan olindi