Foydalanuvchi:Bexruzbek Rasuljonov/Sirli orol
 | |
| Asl nomi | L'Île mystérieuse |
|---|---|
| Muallif(lar) | Jules Verne |
| Tarjimon(lar) |
Agnes Kinloch Kingston and W. H. G. Kingston (1875) Stephen W. White (1876) I. O. Evans (1959) Lowell Bair (1970) Sidney Kravitz (2001) Jordan Stump (2001) |
| Bezovchi(lar) | Jules Férat |
| Mamlakat | Fransiya |
| Til | fransuzcha |
| Qismlar |
The Extraordinary Voyages #12 Captain Nemo #2 |
| Janr(lar)i | Sarguzasht, ilmiy fantastik[1] |
| Nashriyot | Pierre-Jules Hetzel |
| Avvalgisi | Dunyo boʻylab 80 kun |
Sirli orol (fransuzcha: L'Île mystérieuse) Jules Vernening romani boʻlib, 1874-yilning avgustidan 1875-yilning sentabriga qadar yozilgan, soʻngra 1875-yilning noyabrida kitob holida nashr etilgan. Hetzel tomonidan chop etilgan birinchi nashrda Jules Feratning rasmlari mavjud. Bu roman Vernening mashhur „Suv ostiga 80000 kilometr“ (1870) va „In search of castaway“ (1867–68) romanlarining davomi boʻlib, lekin asar mavzusi ushbu kitoblardan tubdan farq qilgan. Asar nashriyot tomonidan rad etilgan. Nashrdan oldin toʻliq qayta koʻrib chiqilgan romanning dastlabki holati Shipwrecked Family: Marooned with Uncle Robinson deb nomlangan boʻlib, asarda Robinzon Kruzo romanining taʼsiri borligi yaqqol koʻringan[2][3]. Verne oʻzining Godfrey Morgan (frantsuz. L'École des Robinsons,1882-yil) romanida xuddi shunday mavzuga asosiy eʼtiborini qaratgan[4].
Sirli orol xronologiyasi 1866-yilda boshlangan "Suv ostiga 80000 kilometr" asari bilan mos kelmaydi. Chunki Sirli orol Amerika fuqarolar urushi davrida yozilgan.
Syujet
tahrirAmerika fuqarolar urushi paytida, besh harbiy asir Virginia shtatining Richmond qamalida vodorod bilan toʻldirilgan havo sharida qochib ketishadi. Havo sharida qochganlar Cyrus Smith, Ittifoq armiyasida temir yoʻl muhandisi; uning sobiq quli va sodiq izdoshi Neb (Nebuchadnezzarning qisqartmasi); Bonadventure Pencroff, dengizchi (unga faqat familiyasi bilan murojaat qilinadi; Kingston versiyasida u Pencroft deb ataladi); uning asrab olgan oʻgʻli Harbert Brawn (baʼzi tarjimalarda Gerbert deb ataladi); va jurnalist Gedéon Spilettlar edi. Qochqinlarning soʻnggisi esa Cyrusning „Top“ laqabli iti edia.
Havo shari bir necha kun davomida kuchli boʻronda qolib ketadi. Guruh jarliklar bilan oʻralgan, vulqonli, nomaʼlum orolga qulab tushishadi. Ular orolni Abraham Lincoln sharafiga ʻʻLincoln oroliʼʼ deb atashadi. Buyuk muhandis Smitning bilimi bilan bu besh kishi orolda olov, kulolchilik buyumlari, gʻisht, nitroglitserin, temir, elektr telegraf, granitli uy deb ataluvchi tosh qoya ichidagi gʻor uy va hatto oʻzlari „Bonadventura“ deb nomlangan kemasiga ham ega boʻlishadi. Endi ular oʻzlarini kelgindi deb emas, balki mustamlakachi deb oʻylay boshlaydilar.
Orolda boʻlgan vaqtlarida „kolonistlar“ yomon ob-havoga chidashadi va Jup (yoki Jordan Stump tarjimasida Joop) degan orangutan Yupiterni xonakilashtirishdi. Orolda koʻrinmas sir bor edi, u havo shari qulaganidan soʻng Kirning omon qolishi, Topni dugongdan sirli qutqarilishi, asbob-uskunalar qutisi (qurol va oʻq-dorilar, asboblar) paydo boʻlishi uchun javobgar edi.
Bir kuni guruh dengizdan topib olingan shisha ichidan yaqin atrofdagi Tabor orolidagi halokatga uchragan odamning xatini topib olishadi. Ular orolga oʻz kemalarida borib, Aytron ismli insonni qutqarishadi. Ammo, Lincoln oroliga qaytishda ular boʻronda yoʻllarini yoʻqotib qoʻyadilar, biroq, sirli olovli mayoq orqali oʻz yoʻnalishlarini qayta topishadi.
Ayrtonning sobiq hamrohlari Lincoln oroliga tasodifan yetib kelishadi va uni oʻz uylariga kiritishga harakat qilishadi. Qahramonlar bilan boʻlgan jangdan soʻng, qaroqchilar kemasi portlashi natijasida sirli ravishda vayron boʻladi. Oltita qaroqchi omon qoladi va Ayrtonni oʻgʻirlab ketishadi. Mustamlakachilar uni qidirishga chiqishganda, qaroqchilar Harbertni otib, uni jiddiy jarohatlaydilar. Lekin Harbert oʻlimdan qutulib omon qoladi. Mustamlakachilar dastlab Ayrtonni oʻldirilgan deb taxmin qilishadi. Mustamlakachilar Harbert toʻliq tuzalib ketgunga qadar shoshilinch ravishda Granit uyiga qaytishga harakat qilganda, Harbert bezgak bilan kasallanadi, ammo Granit uyidagi stolda sirli ravishda paydo boʻlgan bir quti xinin sulfat bilan uning hayoti yana saqlab qolinadi. Harbert tuzalib ketgach, ular Ayrtonni qutqarib, qaroqchilarni yoʻq qilishga harakat qilishadi.
Manbalar
tahrir- ↑ Canavan, Gerry (2018). The Cambridge History of Science Fiction. Cambridge University Press. ISBN 978-1-31-669437-4
- ↑ Krystek. „Jules Verne: An Author Before His Time?“. The UnMuseum (2002). Qaraldi: 2017-yil 1-oktyabr.
- ↑ "Books in Review: New Editions of "Classic" SF". Science Fiction Studies (DePauw University) 29 (2). July 2002. http://www.depauw.edu/sfs/birs/bir87.htm.
- ↑ Nash. „École des Robinsons (L') – 1882“. JulesVerne.ca (2001-yil 27-noyabr). Qaraldi: 2009-yil 13-avgust.