Microsokh

Ahmad ibn Hanbal 

Hanbaliy mazhab asschisi - 780-yil noyabr — 855-yil 2-avgust/164-241-hijriy (Hadisshunos)

Hayoti

Musulmon-fiqhiy, ilohiyotchi, hadisshunos va sunniylik fiqhining hanbaliy mazhabining asoschisi — sunniy islomning toʻrtta yirik mazhablaridan biri. Hayoti davomida juda nufuzli va faol olim boʻlgan Ibn Hanbal islom tarixidagi „eng hurmatli“ ziyolilardan biriga aylandi, u sunniy islomdagi anʼanaviy nuqtai nazarning „deyarli barcha sohalariga chuqur taʼsir koʻrsatgan“. Sunniylik islom qonunlari va turmush tarzining asosi sifatida muqaddas manbalarga tayanishning eng yirik klassik tarafdorlaridan biri boʻlgan Ibn Hanbal sunniylarning eng muhim hadis toʻplamlaridan biri boʻlgan „Musnad“ni tuzdi va u hadis sohasida katta taʼsir koʻrsatishda davom etmoqda. hozirgi kungacha oʻrganmoqda.

Erta hayot va oila

Yoshligida ko‘plab ustozlar qo‘lida fiqh va hadis ilmini o‘rgangan Ibn Hanbal keyingi hayotida o‘zining hukmronligining oxirida Abbosiylar xalifasi al-Maʼmun tomonidan yo‘lga qo‘yilgan „Mihna“ inkvizitsiyasida o‘ynagan muhim roli bilan mashhur bo‘ldi. Bu hukmdor Qur’onning yaratilishi haqidagi mo''taziliy aqidasini rasmiy davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlagan, bu Qur’onning abadiy, yaratilmagan Xudo Kalomi ekanligi haqidagi pravoslav taʼlimotiga zid boʻlgan nuqtai nazar. Ibn Hanbalning anʼanaviy taʼlimotga tinimsiz sodiqligi uchun xalifa davrida jismoniy taʼqiblarga uchragan, bu voqeadagi qatʼiyati uning sunniylik tarixidagi „yaxshi obroʻ-eʼtiborini“ yanada mustahkamladi.

Ibn Hanbalning huquqiy yozuvlarining qoʻlyozmasi, 879 yil oktyabrda chop etilgan. Ahmad ibn Hanbalning oilasi asli Iroqning Basra shahridan boʻlib, arablarning Banu-Zuhl qabilasiga mansub edi. Uning otasi Xurosondagi Abbosiylar qoʻshinida zobit boʻlgan va keyinchalik oilasi bilan Bagʻdodga joylashdi, Ahmad 780 yilda tugʻilgan. Ibn Hanbalning ikki xotini va bir necha farzandi, jumladan, katta o‘g‘li bo‘lib, keyinchalik Isfahonda qozi bo‘lgan.

Ijodi

Imom Ahmad Bag‘dodda ko‘p tahsil olgan, keyin esa o‘z bilimini oshirish uchun sayohat qilgan. Imom Abu Hanifaning mashhur shogirdi va hamrohi Abu Yusufning mashhur hanafiy qozisi huzurida fiqhni o‘rgana boshladi. Ibn Hanbal Abu Yusuf bilan oʻqishni tugatgandan soʻng, hadislar yoki Muhammad paygʻambarning urf-odatlarini toʻplash uchun Iroq, Suriya va Arabiston boʻylab sayohat qila boshladi. Ibn al-Javziy imom Ahmadning 414 ta hadis ustalari bo‘lganligini, ulardan rivoyat qilganligini aytadi. Bu ilm bilan u hadis boʻyicha yetakchi obroʻga aylanib, ulkan hadis qomusi boʻlgan Musnad Ahmad ibn Hanbalni qoldirdi. Bir necha yillik sayohatdan so‘ng u Bag‘dodga qaytib, Shofeʼiy qo‘li ostida islom huquqini o‘rganadi.

Vafoti

Ibn Hanbal 12 rabi-ul-avval, juma kuni, 241-hijriy/ 2-avgust, 855-yil, 74-75 yoshlarida Iroqning Bag‘dod shahrida vafot etdilar. Tarixchilar uning dafn marosimida 800 000 erkak va 60 000 ayol ishtirok etganini va o‘sha kuni 20 000 nasroniy va yahudiylar islomni qabul qilganini aytishadi. Uning qabri (qabri) Ar-Rusafa tumanidagi Imom Ahmad ibn Hanbal ziyoratgohi hududida joylashgan