Vikipediya

Futbol qoidalari

Xalqaro Futbol Asatsatsiyasi

Futbolning qisqacha tarixiTahrirlash

Futbol tarixi (qisqacha) Futbolning paydo bo'lishining aniq sanasi noma'lum, ammo aytish shuni aytish mumkinki, futbol tarixi bir asrdan[1]ko'proqqa borib taqaladi va ko'plab mamlakatlarga o'z ta'sirini ko'rsatgan. To'p o'yinlari deyarli barcha qit'alarda mashhur bo'lgan, buni keng tarqalgan arxeologik[2] topilmalar tasdiqlaydi. Zamonaviy futbol 1860-yillarda Angliyada ixtiro qilingan.[3]

Futbol qoidalari Tahrirlash

Oʻyin qoidalari Xalqaro futbol assotsiatsiyasi kengashi (IFAB) tomonidan ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi,[4]IFABning tarkibiga FIFA (4 ovoz), shuningdek, Angliya, Shotlandiya, Shimoliy Irlandiya va Uels futbol assosiasiyalari vakillari kiradi. Rasmiy oʻyin qoidalarining eng soʻnggi ishlab chiqilgan nashri 2013-yil 1-iyun sanasi boʻlib, 17 ta qoidadan iborat:

  • 4-qoida: Oʻyinchilarning kiyinishi[8]
  • 5-qoida: Hakam[9]
  • 6-qoida: Boshqa oʻyin qoidalari[10]
  • 7-qoida: Oʻyindan tashqari holat[11]
  • 8-qoida: Oʻyinchilarning qoidabuzarliklari va notoʻgʻri xatti-harakatlari[12]
  • 9-qoida: Erkin zarbalar[13]
  • 10-qoida: Penalti tepish[14]
  • 11-qoida: Toʻpni maydonga tushirish[15]
  • 12-qoida: Darvozaga gol zarbasi[16]
  • 13-qoida: Burchak zarbasi[17]

Futbolda penaltilar seriyasiTahrirlash

Raqib o'yinchisi zarbani amalga oshirayotganda darvozabon darvozaga gol o'tkazmaligi talab etiladi. Futbolda penaltilar seriyasi quyidagi qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi: jamoalar 11 metr masofadan raqib darvozasiga 5 marta zarba berishadi, barcha zarbalar turli o'yinchilar tomonidan amalga oshiriladi ya'ni bir o'yinchi ikki marta tepishi mumkin emas. Agar 5 ta zarbadan keyin penalti hisobi teng bo'lsa, jamoalar g'olib aniqlanmaguncha penalti tepishda davom etadilar.

O'yindan tashqari holatTahrirlash

Agar o'yinchi to'pdan ko'ra raqib darvoza chizig'iga yaqinroq bo'lsa va raqibning ikkinchidan oxirgi o'yinchisiga, shu jumladan darvozabonga yaqinroq bo'lsa, o'yinchi o'yindan tashqari holatida deb hisoblanadi.

Sariq va qizil kartochkalarTahrirlash

Sariq va qizil kartochkalar o'yinchilarni qo'pollik va sportga mos kelmaydigan xatti-harakatlari uchun hakam tomonidan beriladigan kartochkalardir. Sariq kartochka ehtiyotkor xarakterga ega va futbolchiga quyidagi hollarda beriladi:

  • qasddan qo'l to'pi uchun;
  • vaqt o'ynash uchun;
  • hujumni buzish uchun;
  • hushtak oldidan tepsa, jonli devordan ogohlantirishsiz chiqish (to'g'ridan-to'g'ri erkin zarba);
  • qo'pol o'yin uchun;
  • sportga xos bo'lmagan xatti-harakatlar uchun;
  • hakam bilan nizolar, bahslangani uchun;
  • simulyatsiya uchun;
  • hakamning ruxsatisiz o'yinni tark etganligi yoki o'yinga kirganligi uchun.

Futbol qoidalarining o'zgartirilgan yillariTahrirlash

1938-yildan hozirgacha o'zgarishlar jadval asosida keltirilmoqda:

Law 1938 1996 1997 2016
1 O'yin maydoni
2 Koptok (To'p)
3 O'yinchilar soni O'yinchilar soni O'yinchilar
4 O'yinchilarning jihozlanishi O'yinchilar jihozlari
5 Hakamlar Hakam
6 Laysmenlar Yordamchi hakamlar Yordamchi hakamlar Boshqa o'yin rasmiy mehmonlari
7 O'yin davomiyligi Uchrashuvning davomiyligi
8 O'yin boshlanishi O'yinni boshlash va qayta boshlash
9 O'yinda va o'yindan tashqarida O'yinda va o'yindan tashqarida
10 Method of Scoring The Method of Scoring Determining the Outcome of a Match
11 Baholash usuli Baholash usuli
12 Uchrashuv natijasi
13 Erkin zarba Erkin zarbalar
14 Penalti tepish Penalti tepish
15 To'pni maydonga tushurish To'pni maydonga tushurish
16 Gol zarbasi Gol zarbasi
17 Burchak zarbasi Burchak zarbasi
  1. ↑ Wiki, Sport „History of Football brieflý 1939-45“ (inglizcha). SportWiki (8-may, 2019-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  2. ↑ ERIN, BLAKEMORE „Where Did Soccer Start? Archaeology Weighs In.“ (inglizcha). Natnional Geographic (8-may, 2019-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  3. ↑ ERIN, Football „Encyclopaedia“ (inglizcha). Spartacus Educational (8-may, 2019-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  4. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  5. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  6. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  7. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  8. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  9. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  10. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  11. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  12. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  13. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  14. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  15. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  16. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil.
  17. ↑ Football, IFAB „Laws of the game“ (inglizcha). THE INTERNATIONAL FOOTBALL ASSOCIATION BOARD (1-iyun, 2013-yil). Qaraldi: 25-may 2022-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Futbol_qoidalari&oldid=3102430" dan olindi