Gennadiy Krasnitskiy
Krasnitskiy Gennadiy Aleksandrovich (1940.27.8, Toshkent – 1988.12.6, Qoʻrgʻontepa, Tojikiston) – futbolchi, sport ustasi (1962). Toshkentning "Paxtakor" futbol jamoasi safida (1959—1968) mamlakat birinchiligi oliy tabaqasi uchrashuvlarida 102-marta toʻp kiritgan.[1] Sobiq Ittifoq milliy va olimpiya terma jamoalari tarkibida oʻynab, 37 marta toʻp urgan. Janubiy Amerikada oʻtkazilgan xalqaro uchrashuvlar haqida „Rio-deJaneyrodan Montevideogacha“ degan kitob yozgan (1964). K. 1971—1977-yillarda „Traktor“ (Toshkent), „Yangiyer“ (Yangiyer), „Paxtakor“ jamoalarida, 1983—1985-yillarda esa „Zvezda“ (Jizzax) jamoasida murabbiy boʻldi. K. Oʻzbekistonning 20-asrdagi eng yaxshi futbolchisi deb tan olingan. Toshkent shahri Bektemir tumanidagi stadionga K. nomi berilgan.[2]
| Shaxsiy maʼlumot | |||
|---|---|---|---|
| Tavallud sanasi | 27-avgust 1940-yil | ||
| Tavallud joyi | Toshkent, SSSR | ||
| Vafot sanasi |
12-iyun 1988-yil (47 yoshda) | ||
| Vafot joyi | Qoʻrgʻontepa, USSR, | ||
| Ampluasi | Hujumchi | ||
| Professional faoliyati* | |||
| Yillar | Jamoa | Isht. | (Gol.) |
| 1960—1970 | Paxtakor Toshkent | 245 | (102) |
| Milliy terma jamoa | |||
| 1961 | SSSR | 3 | (1) |
| Boshqargan klublari | |||
| 1970 | Traktor (assistant) | ||
| 1971 | Paxtakor Toshkent | ||
| 1972 | Yangiyer | ||
| 1973 | Traktor | ||
| 1974-1976 | Paxtakor Toshkent | ||
| 1976 | Paxtakor Toshkent | ||
| 1977 | Yangiyer | ||
| 1984-1985 | Zvezda | ||
| *Professional klublardagi gollari (ichki chempionat) | |||
Hayoti
tahrirToshkentning „Paxtakor“ jamoasida 13 mavsum oʻynagan, 245 ta oʻyin oʻtkazib, 102 ta gol urgan. Etakchi klublarga oʻtishni istamagani uchun terma jamoaga deyarli jalb etilmadi – bor yoʻgʻi uchta oʻyin oʻtkazdi.
SSSR Terma jamoasida
tahrir1961-yil 21-mayda Varshavada debyut qilgan. Sovet jamoasi mezbonlarga minimal hisobda yutqazdi (Ernest Pol penaltidan gol urdi). Xennadiy Krasnitskiy ikkinchi boʻlim oʻrtalarida Valeriy Lobanovskiy oʻrniga maydonga tushdi va „Paxtakor“ning SSSR terma jamoasidagi birinchi futbolchisiga aylandi. SSSR: Yashin , Medakin, Netto (k), Choxeli, Voronin, Manoshin, Metreveli, Ivanov, Lobanovskiy (Krasnitskiy, 60), Bubukin, Mesxi. Murabbiy: Kachalin.
1965-yil 16-mayda uning uzoq yillik sardori Ihor Netto terma jamoadagi soʻnggi oʻyinini oʻtkazdi. Avstriyaliklar bilan oʻyinning tanaffus vaqtida Krasnitskiy Logofet oʻrniga maydonga tushdi. Butun oʻyin davomida jamoalar himoyaga koʻproq eʼtibor qaratishdi va natijada birorta ham gol kiritilmadi (0:0).
- SSSR: Bannikov, Dikarev, Shesternyov, Danilov (Ponomaryov, 46), Voronin, Netto (k) (Logofet, 5; Krasnitskiy, 46), Metreveli, Sichinava, Ivanov, Kazakov, Mesxi (Xusainov, 46). Murabbiy: Morozov.
1966-yilning sentyabr oyida Yugoslaviya terma jamoasiga qarshi asosiy tarkibda maydonga tushdi. 15-daqiqada u oʻyinda hisobni ochdi va natijada 2:1 hisobida gʻalaba qozondi. Vasil Danilov bilan birgalikda u oʻz jamoasining eng yaxshi futbolchisi edi.
- SSSR: Pshenichnikov, Ponomaryev, Shesternev (k), Danilov (Getmanov, 75), Voronin, Afonin, Matveev, Sichinava (Malofeev, 30), Banishevskiy, Krasnitskiy, Kazakov. Murabbiy: Morozov.
SSSR terma jamoasi safida 3 ta oʻyin oʻtkazib, 1 ta gol urgan.
1963-yil oxirida SSSR terma jamoasi tarkibida u Janubiy Amerika boʻylab gastrol safarida qatnashdi. „ Sporting Kristal“ bilan oʻyinda u oʻzining eng mashhur golini kiritdi: kuchli jarima zarbasidan soʻng toʻp darvoza chizigʻini kesib oʻtib, toʻrni yorib yubordi va futbol maydonidan tashqariga uchib ketdi. Peruliklar ustozi, ikki karra jahon chempioni Didi buni amalga oshirishning iloji yoʻqligiga ishondi va bahslashdi, biroq uchrashuv hakami Almeyda darhol golni hisoblab chiqdi.
Krasnitskiy Gretsiyada oʻtkazilgan xalqaro oʻrtoqlik uchrashuvida ikkinchi bor raqib darvozasini ishgʻol qilishga muvaffaq boʻldi. Chet eldan qaytgach, u „Rio-de-Janeyrodan Montevideogacha“ kitobini yozdi.[3]
U juda kuchli „kanon“ zarbasi bilan ajralib turardi.[4]
Gennadiy Krasnitskiy oʻz faoliyati davomida Sovet chempionatining Oliy va Birinchi ligalarida 142 ta, mamlakat kubogida yana 9 ta gol urgan, 112 ta gol bilan Grigoriy Fedotov toʻpurar klubiga kirgan.[5]
1961-yil 20 toʻp kiritib yana bir ajoyib koʻrsatkichni qayd etdi. 1971-yilda esa faoliyatini tugatishga qaror qildi. Grigoriy Fedotov nomidagi toʻpurarlar klubiga aʼzo boʻlgan birinchi „paxtakorchi“ga aylandi.[6]
Murabbiylik yiilari
tahrirToshkentning „Paxtakor“ jamoasida murabbiy boʻlib ishlagan, bosh murabbiy A.Bashashkin lavozimidan ozod etilganidan soʻng 1976-yilda bosh murabbiylik vazifasi Krasnitskiyga yuklangan. „Paxtakor“ birinchi davrani Bokuning „Neftchi“ jamoasiga yutqazib, ikkinchi oʻrinda yakunladi, ammo marrada „Qayrat“ ham oliy ligaga qaytish vazifasini oʻtkazib yubordi va uddalay olmadi, shuning uchun Krasnitskiy ishdan boʻshatildi[7]. Shundan soʻng „Yangiyer“ va „Zvezda Jizzax“ jamoalarida bosh murabbiy boʻlib ishladi. 1986-1987 yillarda kasaba uyushmalari respublika DFSO futbol boʻlimi boshligʻi. Krasnitskiy oʻz lavozimini oʻzgartirishga harakat qildi, ammo yuqori rahbariyat uning maoshi va lavozimini oshirishdan bosh tortdi. U Oʻzbekiston chempionatining hakam-inspektori toifasiga oʻtkazildi.[8]
Diego Maradona oʻzining futbolni tanlashiga sabab sifatida aynan Krasnitskiyning uzoq masofadan darvoza toʻrini teshib yuborgan golini tilga olgan. Genaga havas qilgan argentinalik bolakay oxir-oqibat yulduzga aylandi. Bu faktni koʻpchilik hozirgacha bilmagan boʻlishi mumkin. Maradona oʻsha gol haqida yozilgan maqolani oʻz arxivida saqlab qoʻygan.[9]
Qoʻrgʻon-tepada gugurtni koʻzdan kechirayotgan vaqtida oʻzini mehmonxona xonasi[10] derazasidan tashlab oʻz joniga qasd qilgan.[11]
U „ Grigoriy Fedotov“ klubiga oʻtgan Sovet oliy ligasida 100 ta gol urgan birinchi oʻzbekistonlik futbolchi boʻldi. Oʻzbekistondagi eng koʻp toʻpurar futbolchilar klubi uning nomi bilan atalgan – Gennadiy Krasnitskiy klubi 2010-yilda tashkil etilgan.
Murabbiy
tahrirFutbolchilik faoliyatini tugatgandan soʻng darhol „Traktor“ ga rahbarlik qildi. Keyingi yillarda u jamoalarda ishladi:
- 1971-yil – „Paxtakor“ – murabbiy
- 1972-yil – „Yangier“ – murabbiy
- 1973-yil – „Traktor“ – murabbiy
- 1974—1976 – „Paxtakor“ – murabbiy
- 1976-yil – „Paxtakor“ – bosh murabbiy
- 1977-yil – „Yangier“ – bosh murabbiy
- 1984—1985 – „Zvezda“ (Jizzax) – bosh murabbiy
1980-yillarning oʻrtalaridan boshlab u ikkinchi liga jamoalarining futbol oʻyinlari boʻyicha inspektor boʻlib ishlaydi.
Faxriy yutuqlar
tahrir- "Shuhrat" medali bilan taqdirlangan (25.05.2006, vafotidan keyin)[12]
- Toshkentdagi sport-sogʻlomlashtirish majmuasiga uning nomi berilgan
- Grigoriy Fedotov Klubi azosi : 112 gol
- Gennadiy Krasnitskiy klubi : (maʼlumot uchun: Bu klub Oʻzbekiston musobaqalarida eng gol urgan oʻyinchilar uchun Krasnitskiy nomida tshkil etilgan. 2010-yil)
Xalqaro martaba
tahrirKrasnitskiy 1961-yil 21-mayda Polshaga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida SSSR terma jamoasi safida debyut qildi.
Iqtiboslar
tahrirU muxlislar oqib kelgan futbolchi edi. Uning har bir muvaffaqiyatli finti muhokama mavzusiga aylandi va uning halokatli zarbalari afsonalarga aylandi. „Krasnitskiy muammosi“ har doim „Paxtakor“ga duch kelgan jamoaga duch kelgan; Toshkent klubi oʻziga xos jamoa hisoblangan va Gennadiy Krasnitskiy oʻsha futbol davrining eng yorqin va taʼsirchan figuralaridan biri edi.
– Volodimir Pereturin (televizion sport sharhlovchisi)
Krasnitskiy futbolimizdagi eng yorqin shaxslardan biri edi – ajoyib jismoniy maʼlumotlar, ish qobiliyati, taʼsiri. Menga bu yigit yoqdi. Odatda hamma Krasnitskiyning toʻpurar sifatidagi individual fazilatlari haqida gapiradi, lekin uning taktik fikrlashini ham unutmaslik kerak – bir aniq uzatma bilan u bir vaqtning oʻzida bir nechta himoyachini kesib tashlab, sheriklarini soʻnggi zarbaga yetaklay oldi. Krasnitskiy har qanday zamonaviy Yevropa klubida oʻynashi mumkin edi. - Konstantin Beskov (SSSRda xizmat koʻrsatgan murabbiy)
Krasnitskiy qilgan hamma narsani ikkiga koʻpaytiring, shunda siz uning qobiliyatlari haqida tasavvurga ega boʻlasiz. – Boris Arkadev (SSSRda xizmat koʻrsatgan murabbiy)
Statistika
tahrirKlubdagi oʻyinlar statistikasi:
tahrir| Mavsum | Chempionat | Kubok | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Liga | Oʻyinlar | Gollar | Oʻyinlar | Gollar | |
| 1958 yil | D-2 | 25 | 12 | 2 | |
| 1959 yil | D-2 | 24 | 12 | 0 | |
| 1960 yil | D-1 | 29 | 19 | — | — |
| 1961 yil | D-1 | 24 | 20 | 1 | |
| 1962 yil | D-1 | 17 | 4 | 0 | |
| 1963 yil | D-1 | 36 | 14 | 1 | |
| 1964 yil | D-2 | 27 | 16 | 0 | |
| 1965 yil | D-1 | 29 | 13 | 0 | |
| 1966 yil | D-1 | 33 | 10 | 1 | |
| 1967 yil | D-1 | 29 | 10 | 2 | |
| 1968 yil | D-1 | 16 | 3 | 2 | |
| 1969 yil | D-1 | 29 | 8 | 0 | |
| 1970 yil | D-1 | 5 | 1 | 0 | |
| Jami | 321 | 142 | 9 | ||
Manbalar
tahrir- ↑ „"Пахтакор" афсоналари: Геннадий Красницкий“. 2023-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 6-may.
- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- ↑ „Bizning eng yaxshi ijrochilarimiz“ (2021-yil 17-aprel). 2021-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „"Paxtakor" afsonalari: Gennadiy Krasnitskiy“ (2020-yil 17-aprel). 2022-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „O‘rnidan turib xayrlashdi. Nega noyob futbolchi do'stlari oldida vafot etdi“ (2020-yil 2-aprel). 2022-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „O‘zbekistonning XX asrdagi eng yaxshi futbolchisi - Gennadiy Krasnitskiy haqida bilasizmi?“ (16-aprel, 2020). 16 aprel, 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „Paxtakor rasmiy sayti“ (2022-yil 13-may). 2022-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „U atigi 29 yoshida faoliyatini yakunlagan.“ (2021 yil 29-iyul,). 2022-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „Oʻzbek sporti afsonasi – Gennadiy Krasnitskiy“ (17 aprel 2020). 2022-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „“O‘rnidan turdi va ‘xayr’ dedi”. O‘zbek futboli afsonasi Gennadiy Krasnitskiyning fojiali taqdiri“ (2021-yil 27-avgust). 2022-yil 30-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „F. Razzaqov : Yulduzli fojea“ (aniq emas). 13-mart 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
- ↑ „Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni“ (2014-yil 1-fevral). 2022-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-avgust.
Havolalar
tahrir- „Oʻzbekiston yangiliklari“ gazetasida futbolchi haqidagi maqola
- Gennadiy Krasnitskiy: futboldagi hayot
- Krasnitskiy (Wayback Machine saytida 2020-04-30 sanasida arxivlangan) (rus tilida)
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |