Vikipediya

Isabelle de Charrière

Isabelle de Charrière (1740-yil 20-oktyabr — 1805-yil 27-dekabr), Gollandiyada Belle van Zuylen nomi bilan tanilgan, qizlik ismi Isabella Agneta Elisabeth van Tuyll van Serooskerken va boshqa joyda Isabelle de Charrière [Xonim], Golland va Shveysariya maʼrifatparvar yozuvchisi boʻlib, umrining ikkinchi yarmini Colombier, Neuchâtelda oʻtkazgan. Garchi risolalar, musiqa va pyesalar ham yozgan boʻlsada, xozirda u maktub va romanlari bilan mashhur. U oʻz davrining jamiyat va siyosatiga katta qiziqish bildirgan va uning Fransiya Inqilobi davridagi faoliyati alohida qiziqish uygʻotgan.


Maurice-Quentin de La Tour chizgan Isabelle de Charrière portreti, 1771-yil,
Saint-Quentin, Aisne, Musée Antoine-Lécuyer
Tavalludi 1740-yil 20-oktabr
Castle Zuylen, Utrecht, Niderlandlar bayrogʻi Niderlandiya
Vafoti 1805-yil 27-dekabr
Le Pontet, Colombier, Neuchâtel, Andoza:PRU
Taxallusi Belle van Zuylen, Belle de Zuylen, Zélide,
Abbé de la Tour
Ijod qilgan tillari Fransuz tili[1], Nemis tili, Ingliz tili va Niderland tili
Fuqaroligi Niderlandlar bayrogʻi Niderlandiya va Shveytsariya bayrogʻi Shveysariya
Faoliyat turi roman yozuvchisi, shoir, dramaturg
Veb-sayti
www.charriere.nl www.belle-van-zuylen.eu
Maurice-Quentin de La Tour chizgan Isabelle de Charrière sur’ati, 1766-yil, Sanʼat va Tarix Muzeyi (Jeneva).
de Spinny Guillaume chizgan Belle de Zuylen sur’ati, 1759-yil, Zuylen Qal’asi
Isabellening otasi Diederik Jakob van Tuyll van Serooskerken (1707-1776), gollandiyalik siyosatchi.
Serpantin devorli Zuylen Qal’asi.
Jens Juel (1777) chizgan Isabelle de Charrière sur’ati, Sanʼat va Tarix Muzeyi (Neuchâtel).
Le Pontet Colombier, Neuchâtel, Shveytsariya.

Yoshligi Tahrirlash

Isabelle van Tuyll van Serooskerken Gollandiyaning Utrecht yaqinidagi Zuilen shahridagi Zuylen Qal’asida Diederik Jacob van Tuyll van Serooskerken (1707–1776) va Jacoba Helena de Vicq (1724–1768) oilasida tugʻilgan. U yetti farzandning kattasi edi. Uning ota-onasi oʻsha paytda Utrechtda huquqshunoslik boʻyicha talaba va uning qoʻlini soʻrashga daʼvogarlaridan biri Shotlandiyalik yozuvchi James Boswell tomonidan „Yetti Viloyatdagi eng qadimiy zodagonlardan biri“ va „katta miqdordagi pulga ega Amsterdamlik ayol“ sifatida tasvirlangan. Qishda ular Utrecht shahridagi uylarida yashashar edi.

1750-yilda Isabelle Jenevaga yuborildi va 1746–1753-yillarda uning oʻqituvchisi boʻlgan fransuz tilida soʻzlashuvchi gubernator Jeanne-Louise Prevost bilan Shveytsariya va Fransiya boʻylab sayohat qildi. Bir yil davomida faqat fransuz tilida gapirganidan soʻng, u Gollandiyaga qaytib, golland tilini qayta oʻrganishga majbur boʻldi. Biroq, fransuz tili umrining oxirigacha uning afzal koʻrgan tili boʻlib qoldi, bu esa nima uchun uning aslida taniqli boʻlishi mumkin boʻlgan ishi uzoq vaqt davomida tugʻilgan mamlakatida unchalik yaxshi maʼlum boʻumaganini tushunishga yordam beradi.

Ota-onasining liberal qarashlari tufayli Isabelle oʻsha paytdagi qizlar uchun odatdagidan ancha kengroq taʼlim oldi, ular unga matematika, fizika va turli tillar, jumladan lotin, italyan, nemis va ingliz tillarini oʻrganishga imkon berdishdi. Umuman olganda, u iqtidorli talaba edi. Har doim musiqaga qiziqib, 1790-yilda u bastakor Niccolo Zingarelli bilan oʻrganishni boshladi.

14 yoshida u Polshalik Rim Katolik graf Peter Dönhoffni sevib qoldi. U unga qiziqmasdi. Hafsalasi pir boʻlib u Utrechtni 18 oyga tark etdi.[2] U oʻsib ulgʻaygan sari, unga turli xil daʼvogarlar paydo boʻldi va rad etildi, chunki ular uni koʻrishga kelishlarini vaʼda berishdi, lekin buni qilmadilar yoki u ustun boʻlgani uchun oʻzlarini chetga oldilar. U nikohni erkinlikka erishish yoʻli deb bildi, lekin u sevgi uchun turmush qurishni ham xohladi.

Anne Pollexfen Drake va uning turmush oʻrtogʻi general-leytenant George Eliott tomonidan Londonning Mayfairdagi Curzon koʻchasida joylashgan uyiga kelish uchun maxsus taklif qilingan Isabelle 1766-yil 7-noyabrda ukasi Ditie, xizmatkori Doortje va xizmatchisi Vitel hamrohligida Hellevoetsluisdan Harwichga qayiqda keldi.

Keyingi hayoti Tahrirlash

Oxir-oqibat, 1771-yilda u ukasi Willem Renening 1763-yildan 1766-yilgacha xorijdagi sobiq shaxsiy oʻqituvchisi Kolumbiyada tugʻilgan Shveysariyalik Charles-Emmanuel de Charrière de Penthazga (1735–1808) turmushga chiqdi.[3] Keyinchalik u Isabelle de Charrière nomi bilan tanildi. Ular uning bobosi Beat Louis de Muralt tomonidan sotib olingan Kolumbiyadagi Le Pontetga (Neuchatel yaqinida) qaynotasi Francois (1697–1780) va uning ikki turmush qurmagan qaynsingillari Luiza (1731–1810) va Henriette (1740–1814) bilan birga joylashdilar. Neuchatel Kantonini keyinchalik Neuchatel shahzodasi sifatida Buyuk Frederick Prussiya bilan shaxsiy ittifoqda boshqargan. Neychatel din erkinligidan bahramand boʻlgan, buning natijasida koʻplab qochqinlar, jumladan Jean-Jacques Rousseau, Beat Louis de Muralt va David Wemyss, Lord Elcho keldi. Er-xotin Jenevada va Parijda ham koʻp vaqt oʻtkazdilar.

De Charrière 1778-yilda Gollandiya Gʻarbiy Hindiston kompaniyasi (WIC), Gollandiya Sharqiy Hindiston kompaniyasi (VOC), Britaniya Sharqiy Hindiston kompaniyasi va Janubiy dengiz kompaniyasi plantatsiyalarda foydali xorij qulligiga bogʻliq mustamlaka kompaniyalariga qariyb 40 % sarmoya kiritgan ota-onasining boyliklarini qisman meros qilib olish orqali zamonaviy oʻlchovlarda boy boʻldi.[4] Drieenhuizen va Douzening fikriga koʻra, 2021-yilgi nashrlarida oʻz maktublarida va „Trois Femmes“ (Uch ayol, 1795–1798) romanida De Charrière qullikni tanqidsiz keltirib oʻtgan. Biroq, u koloniyalardagi dahshatlar haqida yozgan (1894-raqamli, 1798-yil) maktubida buning aksi edi, shuning uchun u qullikning haddan tashqari koʻpligiga befarq boʻlmadi, bu haqda uning muharriri Suzan van Dijkning yozishmalarida[5] De Charrière merosidan keyin besh yil ichida mustamlakachilik sarmoyalarining 70 foizini sotgani batafsil yozilgan edi.[6]

Yozishmalar Tahrirlash

Isabelle de Charrière koʻplab odamlar, jumladan Devid-Louis Constant d’Hermenches, James Boswell, Benjamin Constant va uning nemis tarjimoni Ludwig Ferdinand Huber kabi ziyolilar bilan keng yozishmalarni olib bordi.

1760-yilda Isabelle jamiyatda Don Juan sifatida qabul qilingan turmush qurgan Shveysariyalik ofitser Devid-Lui Konstant d’Hermenches (1722–1785) bilan uchrashdi. Koʻp ikkilanishlardan soʻng, Isabellening oʻzini namoyon qilish ehtiyoji uning qaygʻularini yengib chiqdi va ikki yil oʻtgach, ikkinchi uchrashuvdan soʻng u bilan taxminan 15 yil davomida yaqin va yashirin yozishmalarni boshladi. Keyinchalik Constant d’Hermenches bilan yozishmalaridan eng muhimlaridan biri boʻldi.

Shotlandiya yozuvchisi James Boswell 1763–1764-yillarda Utrecht universitetida huquq fakultetida tahsil olgan paytda Utrechtda va Zuylen Qal’asida u bilan tez-tez uchrashib turardi. U uning oʻzini-oʻzi chizgan portretidagi kabi uni Zelide deb chaqirardi. U Gollandiyani tark etganidan keyin bir necha yil davomida doimiy muxbiri boʻlib, Grand Tourda qatnashdi. U unga yozib unga oshiq emasligini taʼkidlagan. U javoban: „Biz chiqishamiz, chunki menda boʻysunish qobiliyati yoʻq“ degan. 1766-yilda Boswell uning akasi bilan Parijda uchrashgandan keyin uning otasiga shartli taklif yubordi, ammo otasei turmush qurishiga rozi boʻlmadi.

1786-yilda Mme de Charrière Parijda Constant d’Hermenchesning jiyani, yozuvchi Benjamin Constant bilan uchrashdi. U Kolumbiyaga bir necha bor tashrif buyurgan. U yerda ular birgalikda epistolyar roman yozishdi va uning hayotining oxirigacha davom etadigan maktublar almashinuvi boshlandi. Shuningdek, u nemis tarjimoni Ludwig Ferdinand Huber va uning yosh doʻstlari Henriette L’Hardy va Isabelle Morel bilan qiziqarli yozishmalar olib bordi. Huberning yosh oʻgay qizi Thereze Forster u bilan 1801-yildan Isabelle de Charrier vafotigacha yashadi.

Ishlari Tahrirlash

Izabel de Charrier romanlar, risolalar, pyesalar va sheʼrlar yozgan va musiqa bastalagan. Uning eng samarali davri u Kolumbiyada bir necha yil yashaganidan keyingina keldi. Mavzular orasida uning diniy ikkilanishlari, olijanobligi va ayollarning tarbiyasi bor edi.

Uning birinchi romani „Le Noble“ 1763-yilda nashr etilgan.[7] Bu zodagonlarga qarshi satira edi va u anonim nashr etilgan boʻlsa-da, tez orada uning shaxsi aniqlandi va ota-onasi asarni sotuvdan olib tashlashdi. Keyin u doʻstlari uchun oʻz portretini yozdi: Portrait de Mll de Z., sous le nom de Zélide, fait par elle-même. 1762-yil. 1784-yilda u ikkita toʻqima asarini nashr etdi: Lettres neuchâteloises va Lettres de Mistriss Henley publiées par son amie. Ikkalasi ham u maʼqullashda davom etgan epistolyar romanlar yoʻnalishida boʻlgan. 1788-yilda u Niderlandiya, Fransiya va Shveysariyadagi siyosiy vaziyat haqidagi birinchi risolalarini nashr etdi.

Faylasuf Jean-Jacques Rousseauning muxlisi sifatida u 1789-yilda uning Confessions (Iqrorlik) asarini vafotidan keyin nashr etishda yordam berdi. U, shuningdek, oʻsha paytda Rousseau haqida oʻz risolalarini yozgan.

Fransuz Inqilobi bir qator zodagonlarning Neuchatelga qochishiga sabab boʻldi va Mme de Charrière ulardan baʼzilari bilan doʻstlashdi. Ammo u, shuningdek, aristokratik qochqinlarning qarashlarini tanqid qiluvchi asarlarni nashr etdi, ularning aksariyati inqilobdan hech narsa oʻrganmagan deb hisobladi.

U bir nechta musiqiy asarlar uchun soʻzlar va musiqalarni yozgan yoki hech boʻlmaganda rejalashtirgan, ammo parchalardan tashqari hech biri saqlanib qolmagan. U Motsartga Les Phéniciennes librettosini yubordi va u buni qoʻyadi deb umid qildi, ammo uning javobi nomaʼlum. Uning barcha musiqiy asarlari Œuvres complètesning 10-jildiga kiritilgan; bular qatoriga torli kvartet uchun olti minuet, toʻqqizta pianino sonatalari, oʻnta efir va romanslar kiradi.[8]

Asl matnlarning muhim nashrlari Tahrirlash

  • Œuvres complètes, Édition critique par J-D. Candaux, C.P. Courtney, P.H. Dubois, S. Dubois-de Bruyn, P. Thompson, J. Vercruysse, D.M. Wood. Amsterdam, G.A. van Oorschot, 1979-1984. Tomes 1-6, Correspondance; tome 7, Theatre; tomes 8-9, Romans, Contes et Nouvelles; tome 10, Essais, Vers, Musique. ISBN 9789028205000
  • Die wiedergefundene Handschrift: Victoire ou la vertu sans bruit. Hrsg. Magdalene Heuser. In: Editio. Internationales Jahrbuch für Editionswissenschaft. 11 (1997), p. 178-204.
  • 'Early writings. New material from Dutch archives. Ed. Kees van Strien, Leuven, Éditions Peeters, 2005. VI-338 p. ISBN 978-90-429-1646-3ISBN 978-90-429-1646-3
  • Correspondances et textes inédits. Ed. Guillemette Samson, J-D. Candaux, J. Vercruysse et D. Wood. Paris, Honoré Champion, 2006 423 p. ISBN 978-2-7453-1310-2ISBN 978-2-7453-1310-2[9]

Tarjimalar Tahrirlash

  • Letters written from Lausanne. Translated from the French. Bath, printed by R. Cruttwell and sold by C. Dilly, Poultry, London, 1799. 2 vols. viii, 175 p. + 200 p.
  • Four tales by Zélide. Translated [and abridged] by S[ybil]. M[arjorie]. S[cott-Cuffe] with an introduction by Geoffrey Scott. [The Nobleman, Mistress Henley, Letters from Lausanne, Letters from Lausanne-Caliste]. London, Constable, 1925. xxix, 263 p. Reprint by Books for Libraries Press, Freeport, New York, 1970. Reprint by Turtle Point Press, Chappaqua, New York, 1997. 304 p. ISBN 978-1-933527-41-3ISBN 978-1-933527-41-3[10]
  • Letters from Mistress Henley published by her friend. Translation Philip Stewart and Jean Vaché. Introduction, notes and bibliography by Joan Hinde Stewart & Philip Stuart. New York, The Modern Language Association of America, 1993. xxix, 42 p.
  • Letters from Switzerland. [Letters from Neuchatel, Letters from Mistress Henley, Letters from Lausanne, Letters from Lausanne-Caliste]. Ed., translation and biography James Chesterman. Cambridge U.K., Carole Green Publishing, 2001. xii, 276 p. ISBN 9781903479032ISBN 9781903479032
  • Three women. A novel by the abbé de la Tour. Translation Emma Rooksby. New York, The Modern Language Association of America, 2007. xii, 176 p. ISBN 9780873529419ISBN 9780873529419
  • The Nobleman and Other Romances. [The Nobleman; Letters from Neuchâtel; Letters from Mistress Henley Published by Her Friend; Letters from Lausanne: Cécile; Eaglonette and Suggestina, or, On Pliancy; Émigré Letters; Fragments of Two Novels Written in English: A Correspondence, Letters from Peter and William; Constanceʼs Story; Saint Anne], Translated, introduction and notes Caroline Warman. Cover ill. Joanna Walsh. New York, Penguin Classics, 2012. XXXIII, 439 p. ISBN 978-0-14-310660-9ISBN 978-0-14-310660-9
  • Honorine d’Userche [a novella by Abbé de la Tour], translator Caroline Omolesky, e-book, Messidor Press, 2013.

Yozishmalar Tahrirlash

  • Boswell in Holland, including his correspondence with Belle de Zuylen (Zélide). Ed. Frederick Pottle. 428 p. London: William Heinemann, 1952.
  • Letter of Isabelle de Charrière to James Boswell 27 March 1768. Published in The General Correspondence of James Boswell (1766-1769), ed. Richard Cole, Peter Baker, Edinburgh University Press, 1993, vol.2, p. 40-41.
  • There are no letters like yours. The correspondence of Isabelle de Charrière and Constant d’Hermences. Translated, with an introduction and annotations by Janet Whatley and Malcolm Whatley. Lincoln NE, University of Nebraska Press, 2000. xxxv, 549 p.

Le Noble, conte moral, 1763-yil Tahrirlash

 
Le Noblening bosh sahifasi, conte moral, 1763-yil. Shiori: On ne suit pas toujours ses aïeux, ni son père. La Fontaine. (Biz har doim ham ajdodlarimizga ergashavermaymiz, otalarimizga ham oʻxshayvermaymiz. Favvora.)

Belle van Zuylen ushbu qisqa romanni 22 yoshida Amsterdam nashriyotchisi Evert van Harrevelt bilan fransuz tilidagi jurnalda anonim ravishda nashr etgan. Van Zuylenning ota-onasi 1763-yilda bu satiraning aslzodalar orasida tarqalishiga yoʻl qoʻymaslik uchun butun kitob nashrini sotib olishdi. Ammo bu „axloqiy ertak“ baribir Yevropaga yoʻl topdi, chunki nemis shoiri va davlat arbobi Johann Wolfgang Goethe 1772-yil 3-noyabrda „Frankfurter Gelehrten Anzeigen“ jurnalida uni nemis tilidagi Die Vorzüge des alten Adels tarjimasini koʻrib chiqdi.[11] 1769-yil 2-martda Gollandiyaning De Deugd is den Adel waerdig (Vertu vaut bien noblesse) opera buffa moslashtirilgan namoyishi Haguedagi Fransche Komediya teatrida taqdim etildi.

Roman Jean de La Fontainening ikkita it haqidagi „Taʼlim“ ertagidan iqtibos bilan boshlanadi:

- On ne suit pas toujours ses Aïeux, ni son Père (La Fontaine)

Il y avait dans une des provinces de France un château très ancien, habité par un vieux rejeton d'une famille encore plus ancienne. Le baron d'Arnonville était très sensible au mérite de cette ancienneté, et il avait raison, car il n'avait pas beaucoup d'autres mérites. Mais son château se serait mieux trouvé d'être un peu plus moderne: une des tours comblait déjà une partie du fossé; on ne voyait dans le reste qu'un peu d'eau bourbeuse, et les grenouilles y avaient pris la place des poissons. Sa table était frugale, mais tout autour de la salle à manger régnaient les bois des cerfs tués par ses aïeux.

Il se rappelait, les jours gras, qu'il avait droit de chasse, les jours maigres, qu'il avait droit de pêche, et content de ces droits, il laissait sans envie manger des faisans et des carpes aux ignobles financiers. Il dépensait son modique revenu à pousser un procès pour le droit de pendre sur ses terres; et il ne lui serait jamais venu dans l'esprit qu'on pût faire un meilleur usage de son bien, ni laisser à ses enfants quelque chose de mieux que la haute et basse justice. L'argent de ses menus plaisirs, il le mettait à faire renouveler les écussons qui bordaient tous les planchers, et à faire repeindre ses ancêtres.

- Biz har doim ham ajdodlarimizga ergashavermaymiz, otalarimizga ham o'xshayvermaymiz (Favvora)

Fransiya provinsiyasida bir qadimiy qal'a bor edi, u yerda undan ham qadimiy oilaning eski nasli yashagan. Arnonvill baroni bu nasl-nasabga katta ahamiyat bergan va to'g'ri qilgan, chunki uning boshqa xizmatlari kam edi. Ammo uning qal'asi ozgina zamonaviyroq bo'lishi mumkin edi: minoralardan birining vayronalari allaqachon xandaqning bir qismini to'ldirgan edi. Qolgan qismida ko'rishingiz mumkin bo'lgani bu faqat baliqlar o'rnini qurbaqalar bosgan loyqa suv edi. Uning dasturxoni kamtarin edi, lekin ota-bobolari otgan kiyiklarning shoxlari butun ovqatxona bo'ylab osib tashlangandi.

Go'sht mavsumlarida u ov qilish huquqini, baliq mavsumlarida baliq tutish huquqini eslardi. Bu haq-huquqlaridan qanoatlanib, u soliq yig'uvchilarning qirg'ovul va sazan yeyishlariga hasad qilmasdan chidardi. U o'zining kamtarona daromadini o'z mulkidagi odamlarni osish huquqini sudga oshirish uchun sarfladi va u o'z mulkidan yaxshiroq foydalanishi yoki bolalariga yuqori va quyi adolatdan yaxshiroq narsani qoldirishi uning xayoliga ham kelmagan bo'lardi. U kichik huzurlarini pulni poltaxtalari bo'ylab estakadalarni ta'mirlashga va ota-bobolarining portretlarini qayta bo'yashlardan olishga sarflardi.

—Isabelle de Charrière, Le Noble, conte moral, 1762.

Boshqa Tahrirlash

  • Asteroid 9604 Bellevanzuylen 1991-yilda Erik Walter Elst tomonidan uning sharafiga nomlangan.[12]
  • „Belle van Zuylen — Madam de Charrière“ filmi 1993-yilda Digna Sinke tomonidan suratga olingan.
  • Niderlandiyaning Utrecht universitetining Belle van Zuylen kafedrasi Cecil Courtney (1995-yil), Monique Moser-Verrey (2005-yil aprel), Nicole Pellegrin-Postel (2005-yil oktyabr) tomonidan boshqarilgan.
  • Har yili oʻtkaziladigan Belle van Zuylen maʼruzasi adabiyot va umuman jamiyatga oid mavzularda ilgari City2Cities deb nomlangan Utrecht xalqaro adabiyot festivalining (ILFU) bir qismi boʻlib, Hans Magnus Enzensberger (2006), Jeanette Winterson (2007), Azar Nafisi (2009) va Paul Auster (2012), Chimamanda Ngozi Adichie (2020) va Margaret Atwood (2021) kabi zamonaviy mualliflar tomonidan taqdim etilgan. 2020-yildan beri ularga Belle van Zuylenring nomli kichik haykalcha beriladi.

Adabiyotlar Tahrirlash

Nashr qilingan yili boʻyicha xronologik tartibda:

  • Philippe Godet: Madame de Charrière et ses amis, d’après de nombreux documents inédits (1740-1805) avec portraits, vues, autographes, etc.. Genève, A. Jullien, 1906 (xiii,519 p. + 448 p.). Genève, Slatkine Reprints, 1973.
  • Geoffrey Scott. The portrait of Zélide. London, Constable, 1925. xiii, 215 p. Scott on Zélide : the portrait of Zélide. Introduction by Richard Holmes. London, Flamingo, 2002. Reprint by Turtle Point Press, New York, 2010. 256 p. with an introduction by Shirley Hazzard, afterword by Richard Dunn.
  • Constance Thompson Pasquali, Madame de Charrière à Colombier : iconographie, Neuchâtel, Bibliothèque de la Ville, 1979
  • C.P. Courtney. A preliminary bibliography of Isabelle de Charrière (Belle de Zuylen). Oxford, Voltaire Foundation, 1980. 157 p.
  • C.P. Courtney. Isabelle de Charrière (Belle de Zuylen). A secondary bibliography. Oxford, Voltaire Foundation, 1982. 50 p.
  • C.P. Courtney. Isabelle de Charrière and the 'Character of H.B. Constantʼ. A false attribution. In: French Studies (Oxford), 36 (1982), no. 3, p. 282-289.
  • C.P. Courtney, Isabelle de Charrière (Belle de Zuylen). A biography. Oxford, Voltaire Foundation, 1993. 810 p. ISBN 9780729404396ISBN 9780729404396
  • Kathleen M. Jaeger, Male and Female Roles in the Eighteenth Century. The Challenge to Replacement and Displacement in the Novels of Isabelle de Charrière, New York, Peter Lang, 1994. XI, 241 pp. ISBN 978-0-8204-2179-7ISBN 978-0-8204-2179-7
  • C.P. Courtney, Belle van Zuylen and Philosophy. Utrecht, Universiteit Utrecht, 1995. 32 p.
  • Jacquline Letzter, Intellectual tacking. Questions of education in the works of Isabelle de Charrière. Amsterdam, Rodopi, 1998. 217 p. ISBN 978-9042002906ISBN 978-9042002906
  • Jacquline Letzter and Robert Adelson, Women Writing Opera: Creativity and Controversy in the Age of the French Revolution. Berkeley, University of California Press, 2001. xvii, 341 p. ISBN 978-0520226531ISBN 978-0520226531
  • Carla Alison Hesse, The other enlightenment: how French women became modern. Princeton NJ, Princeton University Press, 2001. — XVI, 233p. ISBN 978-0691114804ISBN 978-0691114804
  • Vincent Giroud and Janet Whatley, Isabelle de Charrière. Proceedings of the international conference held at Yale University, 2002. New Haven CT. The Beinecke rare book and manuscript library, 2004. v, 151 p. ISBN 978-0845731604ISBN 978-0845731604
  • Jelka Samsom, Individuation and attachment in the works of Isabelle de Charrière New York, Peter Lang, 2005. ISBN 978-3039101870ISBN 978-3039101870
  • Monique Moser-Verrey, Isabelle de Charrière and the Novel in the 18th century. Utrecht, Universiteit Utrecht, 2005. 32 p.
  • Nicole Pellegrin, Useless or pleasant? Women and the writing of history at the time of Belle van Zuylen (1740-1805). Utrecht, University Utrecht, 2005. 32 p.
  • Suzan van Dijk, Valérie Cossy, Monique Moser, Madeleine van Strien, Belle de Zuylen/Isabelle de Charrière: Education, Creation, Reception. Amsterdam, Rodopi, 2006, 343 p. ISBN 978-90-420-1998-0ISBN 978-90-420-1998-0[13]
  • Gillian E. Dow, Translators, interpreters, mediators: women writers 1700-1900. [Mary Wollstonecraft, Isabelle de Charrière, Therese Huber, Elizabeth Barrett Browning, Fatma Aliye, Anna Jameson, Anne Gilchrist] Oxford, Peter Lang, 2007. 268 p. ISBN 978-3-03911-055-1ISBN 978-3-03911-055-1
  • Heidi Bostic, The fiction of enlightenment: women of reason in the French eighteenth century [Francoise de Graffigny, Marie-Jeanne Riccoboni, Isabelle de Charrière]. Newark DE, University of Delaware Press, 2010. 270 p. ISBN 978-1611491302ISBN 978-1611491302

Qaydlar Tahrirlash

  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ „First letter to Count Dönhoff“. 7-dekabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-iyul 2022-yil.
  3. ↑ Godet 1, 166-167 and Généalogies vaudoises I, 419-487 and Œuvres complètes 1, 625 and Certificat de vie in Correspondances et textes in édits (2006) p. 388
  4. ↑ Drieënhuizen, Caroline „Belle van Zuylen in koloniale zaken“,. Slavernij en de stad Utrecht (Dutch) Jouwe: . Walburg Pers, 2021 — 153–172 bet. ISBN 9789462497689. 
  5. ↑ van Dijk, Suzan (October 2021). „Belle van Zuylen over slavernij en rijkdom“. Oud-Utrecht. Tijdschrift voor Geschiedenis van Stad en Regio Utrecht (Dutch). 94(5), 2021-jild, № October. 13–17, page 15-bet. {{cite magazine}}: Andozada hech qanday qiymat berilmagan (boʻsh) nomaʼlum parametr mavjud: |trans_title= (yordam)CS1 maint: unrecognized language ()
  6. ↑ Dubois, Simone. Belle van Zuylen, 1740-1805. Leven op afstand. Zaltbommel: Europese Bibliotheek, 1969 — 218 bet. 
  7. ↑ „Image title page Le Noble, Conte moral 1763 at Royal Library The Hague (Koninklijke Bibliotheek).“.
  8. ↑ Charrière, de. „Isabelle de Charrière - Wikisource“. fr.wikisource.org.
  9. ↑ „Table des martières Correspondances et textes inédits. 2006“. 1-avgust 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-iyul 2022-yil.
  10. ↑ (translator) Scott. „Four tales by Zélide Translated by S.M.S. (full-text scan)“. archive.org. London, Constable & Co. Ltd. (1925). Qaraldi: 18-sentabr 2021-yil.
  11. ↑ van Strien. „The publication history of Le Noble“. www.womenwriters.nl. AsK (noyabr 2010). Qaraldi: 3-mart 2021-yil.
  12. ↑ „JPL Small-Body Database Browser“. ssd.jpl.nasa.gov.
  13. ↑ „Belle de Zuylen / Isabelle de Charrière. Education, création, réception - womenwriters“. www.womenwriters.nl.

Havolalar Tahrirlash 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Isabelle_de_Charrière&oldid=3685898" dan olindi