Keita sulolasi

Keita sulolasi VIII asrdan XVII asrgacha Mali davlatini (XIII asrdan boshlab Mali imperiyasini) boshqargan. Sulola vakillari VIII asrda Maliga koʻchib kelgan musulmon Bilolni oʻzlarining ajdodi sifatida eʼtirof etishgan. Al-Bakriyning yozishicha, XI asrda Mali podshosi Baramendan islom dinini qabul qilgan.

Mansa Mari Diata I Mali imperiyasining asoschisi boʻlib, u nafaqat sosoning hukmronligini yoʻq qiladi, balki Atlantika okeanidan oʻrta Nigergacha davlat chegaralarini kengaytiradi. Mari Diata I ning nevarasi Abubakr II 1312-yilda transatlantik safarga chiqishga urinib koʻrgan va gʻoyib boʻlgan. Uning vorisi Muso I, Mari Diata I ning sobiq nevarasi, Mali imperiyasi chegaralarini sezilarli darajada kengaytirgan. Makkaga mashhur ziyoratni amalga oshirgan, shuningdek, sunʼiy koʻl yaratishga boshchilik qilgan. Muso I ning nabirasi Mari Diate II davrida Keita sulolasining inqirozi, Mahmud davrida esa imperiyaning parchalanishi boshlangan. Keita sulolasi Gʻarbiy Afrikada hukmronligi davom etadi, ammo 1670-yildan keyin uning siyosiy roli juda pasaygan. Eng yangi davrda ushbu sulola vakillaridan Mali Federatsiyasining asoschilaridan biri boʻlgan Modibo Keita mashhurdir.

Ajdodlari

Yashagan davri	Shaxs	Izohlar
580—640-yy.	Bilol ibn Raboh	Keytalarning ajdodlari, Muhammadning hamrohi (sahobalari).
	Lavalo Keita	Bilol Bunama va Hala Bint Avfning oʻgʻli (Makkadagi eng boy odam Abdurrahmon ibn Avfning singlisi). Makkani tark etib, Mandenga (Mali) hijrat qilgan.
	Latal Kalabi	Lavalo Keitaning oʻgʻli
	Damul Kalabi	Latal Kalabining oʻgʻli

Manden qirollik faamalari roʻyxati (poytaxti – Kangaba)

Hukmdorlik vaqti	Amaldagi hukmdor	Izohlar
	Lahilatoul Kalabi	Damul Kalabining oʻgʻli. Haj ziyoratini ado etgan birinchi Sahroi Kabir afrikalik shahzoda; choʻlda oʻgʻirlangan, 7 yildan keyin qaytib kelgan.
	Kalabi Bomba	Lahilatul Kalabining oʻgʻli
	Kalabi Dauman	Lahilatul Kalabiyning kenja oʻgʻli. Afzal boylik, savdogarlarning ajdodi.
taxm. 1050	Mamadi Kani	Kalabi Bombaning oʻgʻli. Ovchi qiroli, ovchi hushtagining ixtirochisi Kondolon Ni Sane tomonidan sevilgan butaning jinlari bilan muloqot qildi.
	Sane Kani Simbon, Kamignogo Simbon, Kabala Simbon va Bamari Tagnogokelin Simbon birga	Mamadi Kanining toʻrt oʻgʻli.
	Bamari Tagnogokelin
1175—?	M’Bali Nene	Bamari Tagnogokelinning oʻgʻli
	Bello	Bamari Tagnogokelinning oʻgʻli

Manden qirollik faamalari roʻyxati (poytaxti – Dodugu)

Hukmronlik vaqti	Amaldagi hukmdor	Izohlar
?—1200-yillar	Bello Bakon	Belloning oʻgʻli
1200-1218-yillar	Maghan Kon Fatta	Bello Bakonning oʻgʻli
1218—1230-yillar	Dankaran Tuman	Maghan Kon Fattaning oʻgʻli. Niani qirol Soumaoro Kante davrida Sosso imperiyasi tomonidan bosib olingan.

Malining imperator mansalari roʻyxati (poytaxti – Niani)

Hukmronlik vaqti	Amaldagi hukmdor	Izohlar
1235—1255-yillar	Mari Djata I (keyinchalik Sundiata Keita I deb nomlangan)	Mangan Kon Fattaning oʻgʻli, Bani Djata urugʻining ajdodi.
1255—1270-yillar	Uli Keita I Ibn Djata	Mari Djata I ning oʻgʻli, Bani Djata urugʻining ajdodi.
1270—1274-yillar	Vati Keita
1274—1275 yillar	Xalifa Keita
1275—1285 yillar	Abubakari Keita I
1285—1300-yillar	Sakura	Usurper
1300—1305-yillar	Gao Keita
1305—1312-yillar	Muhammad ibn Gao Keita
1312—1337-yillar	Mansa Musa Keita I
1337—1341-yillar	Maghan Keita I
1341—1360-yillar	Souleyman Keita
1360-yil	Kamba Keita
1360-1374 yillar	Mari Djata Keita II
1374—1387 yillar	Musa Keita II
1387—1389-yillar	Maghan Keita II
1389—1390-yillar	Sandaki	Usurper
1390—1404-yillar	Maghan Keita III (Mahmud Keita I nomi bilan ham tanilgan)
1404—1440-yillar	Muso Keita III
taxm.1460—1480/1481-yillar	Uli Keita II
1480/1481—1496-yillar	Mahmud Keita II (Mamadu Keita nomi bilan ham tanilgan)
1496—1559-yillar	Mahmud Keita III
1559—1590-yillar	Nomaʼlum mansa yoki vakansiya
taxminan 1590—1610-yillar	Mahmud Keita IV	Mahmud Keita IV vafotidan keyin imperiya quladi.

Malining imperatorlikdan keyingi mansalari roʻyxati (poytaxti – Kangaba)

Hukmronlik vaqti	Amaldagi hukmdor	Izohlar
taxm. 1610—1660-yillar	Nomaʼlum mansalar soni
taxminan 1660—1670	Mama Maghan	Poytaxt Niani shahridan Kangabaga Segou shahriga hujum qilganidan keyin koʻchirildi.

Qoʻshimcha oʻqish uchun

• Ibn Xaldun. The Muqaddimah (K. Ta'rikh - "History") (en) F. Rosenthal: . London: Routledge & Kegan Paul Ltd., 1958 — 264–268-bet. OCLC 956182402.  (Mali qirollari)
• Ibn Battuta. Ibn Battuta in Black Africa (ingl) Noel King: . Princeton: Markus Wiener, 2005 — 45-46-bet. OCLC 1073731577. 

Adabiyotlar

• Cooley, William Desborough. The Negroland of the Arabs Examined and Explained. London: Routledge, 1966 — 143 Pages-bet. ISBN 0-7146-1799-7. 
• Stewart, John. African States and Rulers: An Encyclopedia of Native, Colonial, and Independent States and Rulers Past and Present. Jefferson: McFarland & Company, 1989 — 395 Pages-bet. ISBN 0-89950-390-X.