Kloatsina
Kloatsina yoki Kloakina (lotincha: Cloacina, arxaik lotin tilidan cluo — „tozalayman“, qadimgi yunoncha: κλύζω — „yuvaman“) — Rim dinida, Qadimgi Rim shahar kanalizatsiyasining homiy-maʼbudasi. Taxminlarga koʻra, etrusklardan oʻzlashtirilgan, u rimliklar tomonidan Veneraga tenglashtirilgan va uning hipostazi — Venus Cloacina: Tozalovchi Venera, Venera Kloaki sifatida koʻrilgan. Venera Kloatsina ziyoratgohi Rim forumida, Emilia Bazilikasi ostidan oʻtadigan kanalizatsiya Ulkan Kloakaga quyiladigan joyda joylashgan edi[1][2].
Qadimgi dalillar tahrir
Plavtning[3] „Kurkulion“ komediyasida (471-satrlar; Aleksey Artyushkov tarjimasida — „…barcha axlatxonalar maʼbudasining ibodatxonasi…“), Tit Liviyda ("Shahar tashkil topgan kundan boshlab tarix ", III, 48)[4], Katta Pliniyda („Tabiiy tarix“, XV, 119) eslatib oʻtilgan. Pliniy Venera Kloatsina kulti Tit Tatsiy tomonidan asos solingan afsonani aytadi.
Ilk nasroniy yozuvchilari — Avgustin Avreliy („Maʼbud shahri toʻgʻrisida“, IV, 8) va Laktantsiy („Ilohiy farmonlar“, I, 20, 11) uchun hojatxona xudosining mavjudligi butparastlik eʼtiqodlarining asossizligi, yolgʻonligining isbotlardan biridir.
Keyingi madaniyatlarda tahrir
Zamonaviy davrda Kloatsinaga havolalar koʻpincha hazil yoki evfemizm xarakteriga ega — masalan, Teplyakovning Bolgariyadan kelgan xatlarida (1833):
Shaharning boshqa qismida joylashgan jarlik, qadimgi Varna katakombalariga kirish joyi sifatida aholi tomonidan hurmatga sazovor; hozirda uning tashqi ochilishi maʼbuda Kloatsina qurbongohiga aylantirilgan va shuning uchun bu anʼananing haqiqatligini tekshirishning iloji yoʻq edi.
yoki Lermontovning „Hojatxona qasidasi“da (taxminan 1834-yil) quyidagicha keltirilgan:
Ey, nomaʼlum maʼbudaning badboʻy ibodatxonasi!
Kloatsin haqidagi quyidagi toʻrtlik, hojatxona devoriga yozilgan maʼbudaga kulgili ibodat murojaati Bayronga tegishli:
O Cloacina, Goddess of this place,
Look on thy suppliants with a smiling face.
Soft, yet cohesive let their offerings flow,
Not rashly swift nor insolently slow[5].
Terri Pratchettning Viktoriya davridagi „Hiyla“ romanida Kloatsina qayta-qayta London kanalizatsiyasining „xonimi“, „hukmdori“ deb nomlanadi[6].
Manbalar tahrir
- ↑ Samuel Ball Platner. A Topographical Dictionary of Ancient Rome. — Cambridge University Press, 2015. — p. 128.
- ↑ Письма из Болгарии (Писаны во время кампании 1829 г. Виктором Тепляковым). — М.: Тип. Августа Семена при Мед.-хирург. акад., 1833. — 238 с., 2 л. илл.
- ↑ Plavt. Komedii. Tom I. — M., Iskusstvo, 1987. — Str. 487, primechanie na str. 667.
- ↑ Tit Liviy. Istoriya Rima ot osnovaniya goroda. Tom I. — M., Nauka, 1989. — Str. 156, primechanie na str. 531.
- ↑ Stixotvorniy russkiy perevod imeetsya v knige: Stiven Fray. Press-pape / Perevod Sergeya Ilina. — Fantom Press, 2009.
- ↑ Terri Pratchett. Fint / Perevod Svetlani Lixachyovoy. — M., Izdatelstvo „E“, 2016.