Kosmetika

Kosmetika (yun. kosmetike — pardoz qilish, bezash sanʼati) — kishilar qiyofasini xushroʻylashtirish choratadbirlari hamda vositalari majmui.

K. juda uzoq, tarixga ega. Miloddan 200 yil avval Misrda pardoz uchun har xil materiallar va dori-darmonlardan foydalanishgan.

Pardoz vositalari tayyorlash sirasrorlarini faqat tabiblar bilgan. K. 19-asrga kelib ilmiy jihatdan rivoj topdi va bora-bora tibbiyot xodimlari qoʻliga oʻtib, teri, soch va tirnoqlar parvarishi, badandagi tugʻma va keyin paydo boʻlgan har xil kamchiliklarni yoʻqotish bilan tibbiyotning maxsus boʻlimi — kosmetologiya shugʻullanadigan boʻldi. K. shartli ravishda gigiyenik, vrachlik va pardoz K.siga boʻlinadi. Gigiyenik K. odamningtabiiy goʻzalligini saqlab qolish, teri kasalliklarining oldini olish va unda yuzaga keladigan nuqsonlarni bartaraf etish mulojalarini amalga oshiradi. Yuz terisini toʻgʻri parvarish kilish (yuz terisini vaqtida tozalab turish, massaj qilish va h. k.), kosmetik vositalar (upa, yogʻupa va boshqalar)dan bilib foydalanish, unga turli ajinlar tushib, barvaqt soʻlishi, shuningdek, husnbuzar, sepkil toshishi, har xil dogʻlar tushishi kabi noxushliklarning oldini oladi. Yuz terisini tozalash zarurligi yoki bunga hojat yoʻqligini faqat kosmetolog vrach hal qiladi.

Vrachlik yoki davo K.si terini parvarish qilish, uning turli nuqsonlarini yoʻqotish, soch, ogʻiz boʻshligi, tirnoqlarni parvarishlashning gigiyenik va davo tadbirlarini oʻz ichiga oladi. Teri barvaqt soʻlishining oldini olish va davolash uchun kosmetolog vrach maslahati bilan massaj, maska, losonlar, oziqlantiruvchi kremlar, fizioterapevtik usullar qoʻllash tavsiya etiladi. Teri juda boʻshashib, osilib qolgan va koʻp ajin tushgan boʻlsa, jarrohlik usuli qoʻllanadi. Vrachlik K.si juda quruq yoki yogʻli teri, sepkil, soch kasalliklari (qarang Soch), husnbuzar, seboreyani davolash, xunuk xol, chandiq va tatuirovkalarni, yuzdagi tugʻma va shikastlanish natijasida hosil boʻlgan nuqsonlarni yoʻqotish choralarini ham koʻradi.

Pardoz K.si yordamida nuqsonlar (chandiq, xunuk xol) berkitiladi. Kosmetik vositalardan toʻgʻri foydalanib, lab, koʻz, quloq koʻrinishlarini xushroʻy qilish mumkin. K.dan xabarsiz kishilar maslahati bilan har xil krem, loson va boshqa pardoz buyumlarini bilar-bilmas ishlataverish yaramaydi. Bu vaqtidan ilgari ajin tushishiga olib kelishi mumkin. Shuning uchun kosmetolog vrach maslahatlariga qatʼiy amal qilish kerak.

Adabiyot

• Agafonov A. V., Kosmetika s gryadok i poley, T., 1998.