Vikipediya

London koʻprigi operatsiyasi

London koʻprigi operatsiyasi (shuningdek, „London koʻprigi qulab tushdi“ kod iborasi bilan ham tanilgan) qirolicha Yelizaveta II ning dafn marosimi rejasidir. Rejada uning oʻlimi haqida eʼlon qilish, rasmiy motam davri va uning davlat dafn marosimi tafsilotlari mavjud. Reja 1960-yillarda yaratilgan va 2022-yilda vafotidan oldin bir necha marta qayta koʻrib chiqilgan.

Qirolicha Yelizaveta II. 2015-yil

„London koʻprigi qulab tushdi“ iborasi qirolichaning oʻlimi haqida Buyuk Britaniya bosh vaziri va asosiy xodimlarga xabar berish va rejani amalga oshirish uchun ishlatiladi. Rejani tayyorlashda ishtirok etgan organlarga turli hukumat idoralari, Angliya cherkovi, Metropolitan politsiya xizmati, Britaniya qurolli kuchlari, ommaviy axborot vositalari, qirollik bogʻlari, London tumanlari, Buyuk London maʼmuriyati va London transporti kiradi. Reja bilan bogʻliq baʼzi muhim qarorlar qirolichaning oʻzi tomonidan qabul qilingan, baʼzilari esa uning vorisi tomonidan belgilanishi kerak. Tayyorgarlik haqida xabar berar ekan, The Guardian ularni „qisqa va oʻta aniq“ tafsilotlar bilan „daqiqagacha rejalashtirilgan“ deb taʼrifladi[1].

London koʻprigi operatsiyasini amalga oshirishni qoʻllab-quvvatlash uchun bir qancha boshqa rejalar ham yaratilgan, masalan, „Unicorn“ operatsiyasi — agar qirolicha Shotlandiyada oʻlsa, nima sodir boʻlishini batafsil tavsiflovchi reja. „London koʻprigi“ operatsiyasi bilan bir vaqtda qirol Charlz III ning taxtga oʻtirilishi va uning toj kiyishiga oid operatsiyalar oʻtkaziladi. Bir nechta Hamdoʻstlik davlatlari qirolichaning oʻlimiga qanday munosabatda boʻlish boʻyicha oʻz rejalarini ishlab chiqqanlar.

Tarixi

tahrir

Qirollik oilasi aʼzolarining dafn marosimlari va toj kiyish marosimlari odatda Erl Marshal va Qurol kolleji ofitserlari tomonidan tashkil etiladi[2]. Yelizaveta II ning o‘limi va dafn marosimiga Vazirlar Mahkamasi tomonidan ham tayyorgarlik ko‘rilgan[3].

Oldindan aniqlangan iboralar odatda qirollik oilasi aʼzosining oʻlimi va dafn marosimi bilan bogʻliq rejalar uchun „kod nomlari“ sifatida ishlatilgan. Dastlab, kod nomlari asosiy amaldorlar tomonidan Bukingem saroyidagi kommutator operatorlari oʻlim haqida jamoatchilikning bilishiga yoʻl qoʻymaslik uchun ishlatilgan[4][5]. Qirol Jorj VI 1952-yilda vafot etganida, asosiy hukumat amaldorlari „Gayde Park burchagi“ iborasi bilan xabardor qilingan[1].

Qirollik oilasi aʼzolari uchun XX asr oxiri va XXI asr boshlarida bir nechta kod nomidagi dafn marosimlari rejalarida Buyuk Britaniyadagi taniqli koʻpriklarning nomlari ishlatilgan. Tey koʻprigi operatsiyasi qirolicha Yelizaveta onasi ning oʻlimi va dafn marosimi rejalari uchun ishlatilgan ibora boʻlib, u 2002-yilda yakuniy qoʻllanilishidan oldin 22 yil davomida tayyorgarlik koʻrilgan[6]. Uels malikasi Diananing dafn marosimi ham Tey koʻprigi operatsiyasidan keyin modellashtirilgan[1][6]. 2017-yil holatiga koʻra, Forth koʻprigi operatsiyasi iborasi 2021-yilda vafot etgan Edinburg gersogi shahzoda Filippning (Yelizavetta II ning turmush oʻrtogʻi) oʻlimi va dafn marosimiga ishora qiladi[1]. Menai koʻprigi operatsiyasi qirol Charlz III uchun dafn marosimi rejasiga koʻra tayyorlangan[7]. Qirollik oilasi aʼzolari uchun barcha kodlangan operatsiyalar, shu jumladan Yelizaveta II rejasi har qanday qirollik oʻlimi uchun umumiy reja boʻlgan „Arslon“ operatsiyasining bir qismini tashkil qiladi[8].

Reja

tahrir
 
London koʻprigi (2006-yildagi rasm), rejaning nomi.

Qirolicha Yelizaveta II ning o‘limi va dafn marosimiga tayyorgarlik 1960-yillarga borib taqaladi. Shundan beri reja bir necha o‘n yilliklar davomida o‘zgargan. Reja yiliga uch marta hukumat departamenti xodimlari, politsiya va teleradiokompaniyalar ishtirokidagi yigʻilish orqali yangilanadi[9][10]. Qirolichaning oʻlimi va uning dafn marosimi oʻrtasidagi jarayonni tavsiflovchi reja „London koʻprigi operatsiyasi“ deb nomlanadi[8][11].

Qirolicha vafot etganida, uning shaxsiy kotibi yangilikni yetkazadigan birinchi rasmiy (yaʼni, uning qarindoshlaridan biri yoki tibbiy guruhning bir qismi emas) boʻladi. Ularning birinchi harakati bosh vazir bilan bogʻlanish boʻladi. Saroyda davlat xizmatchilari xavfsiz telefon liniyalari yordamida bosh vazirga „London koʻprigi qulab tushdi“ kodli iborasini yetkazishadi[1]. Vazirlar mahkamasi kotibi va Maxfiylik kengashi idorasi ham shaxsiy kotib tomonidan xabardor qilinadi[3]. Keyin Vazirlar Mahkamasi kotibi vazirlar va yuqori martabali davlat xizmatchilariga yangiliklarni yetkazadi. Londondagi maxfiy joyda joylashgan Tashqi ishlar, Hamdoʻstlik va Taraqqiyot idorasining Global javob markazi yangiliklarni Yelizaveta qirolicha boʻlgan boshqa 14 davlat (Hamdoʻstlik davlatlari) hukumatlariga va boshqa davlatlar hukumatlariga yuboradi[1]. Hukumat veb-saytlari va ijtimoiy media akkauntlari, shuningdek, qirollik oilasining veb-sayti qora rangga almashtiriladi[3].

Ommaviy axborot vositalari PA Media va BBCga Radio Alert Transmission System (RATS) orqali eʼlon va Mustaqil Radio News tijoriy radiosiga koʻk „obit chiroqlar“ tarmogʻi orqali xabar qilinadi. BBC Two rejalashtirilgan dasturlarni toʻxtatib, eʼlonning BBC One translyatsiyasiga oʻtadi[12]. BBC News oldindan yozib olingan portretlar ketma-ketligini efirga uzatar edi, uning davomida oʻsha paytdagi navbatchi boshlovchilar shu maqsadda tayyorlangan toʻq rangli kiyimlarni kiyib, rasmiy eʼlonga tayyorgarlik koʻrishardi. The Guardian xabar berishicha, The Times 11 kunlik tayyor yoritishga tayyor va ITN va Sky News uning oʻlimini qirolicha nomini „Robinson xonim“ nomi bilan almashtirib, uzoq vaqt davomida mashq qilgan[1].

Bir piyoda Bukingem saroyi darvozasiga qora qirrali xabarni qadab qoʻyardi. Shu bilan birga, saroy veb-saytida xuddi shu xabarnoma koʻrsatiladi[1]. Birlashgan Qirollik parlamenti va Shotlandiya, Uels va Shimoliy Irlandiya parlamentlari imkon qadar tezroq yigʻilishadi yoki ular chaqirib olinadi[3]. Bosh vazir Jamoatlar palatasida nutq soʻzlaydi. Yangi monarx bosh vazir bilan uchrashuv oʻtkazadi va keyin soat 18:00 da xalqqa nutq soʻzlaydi[3]. Whitehall va mahalliy hukumat binolari bayroqlarni yarimmigacha tushiradi va tantanali toʻqmoqlar yoki kengash zanjirlari kabi tantanali bezaklar qora hamyonlarga qoʻyilishi kerak[13][3]. Bosh vazir va yuqori martabali vazirlar ishtirokidagi xotira marosimi Avliyo Pol soborida boʻlib oʻtadi[3].

Qirolicha vafotidan oʻn kun oʻtgach, Vestminster abbatligida Kenterberi arxiyepiskopi boshchiligidagi dafn marosimi boʻlib oʻtadi[14]. Keyin uning jasadi Vindzor qal’asida joylashgan Avliyo Jorj ibodatxonasidagi Qirol George VI yodgorlik ibodatxonasida tayyorlangan qabrga, Edinburg gersogi shahzoda Filipp bilan birga dafn etiladi. Dafn etishdan oldin Avliyo Jorj ibodatxonasida marosim oʻtkaziladi[1][15]. Qirolicha va bosh vazir kelishuviga koʻra, dafn marosimi kuni milliy motam kuni deb eʼlon qilinadi, ammo taʼtil berilmaydi[3]. Tush paytida Birlashgan Qirollik boʻylab ikki daqiqalik sukut saqlanadi. London va Vindzorda kortejlar yigʻiladi[3].

Yordamchi operatsiyalar

tahrir

London koʻprigi operatsiyasi bir nechta yordamchi rejalarni oʻz ichiga oladi. Masalan, Vestminster zalidagi tadbirlar rejalari. Bunga qirolichaning Vestminster zalida tantanali, xizmat koʻrsatish va hushyorlik jihatlarini qamrab oluvchi „Marquee“ operatsiyasi hamda bino tashqarisidagi jamoat bilan logistika tafsilotlari bilan bogʻliq boʻlgan „Feather“ operatsiyasi[8] kiradi.  

 
 
Britaniya qirollik poyezdi va 32-sonli Qirollik otryadi

Qirolichaning tobutini qayerda vafot etganiga qarab koʻchirish tartibini koʻrsatadigan bir nechta rejalar ham yaratilgan[9]. Agar u Vindzor qal’asida yoki Sandringem uyida vafot etgan boʻlsa, tobutni qirollik poyezdida Londondagi Sent-Pankras temir yoʻl vokzaliga olib kelishadi, U yerda bosh vazir va vazirlar mahkamasi vazirlari kutib turishgan boʻladi[3].

Overstudy operatsiyasi

tahrir

Agar qirolicha Buyuk Britaniyadan tashqarida vafot etgan boʻlsa, Overstudy operatsiyasi rejasiga muvofiq ishlanadi[8]. Chet elda vafot etgan qirolichaning tobuti 32-sonli (Qirollik) otryadi tomonidan RAF Northoltga, soʻngra dafn mashinasida Bukingem saroyiga olib kelingan boʻlardi. Barcha holatlarda tobut Bukingem saroyidagi Taxt xonasiga olib ketiladi. Qirolicha vafotidan besh kun oʻtgach, u Vestminster zaliga koʻchiriladi va uch kun oʻsha yerda qoladi[3].

Unicorn operatsiyasi

tahrir

"Unicorn" operatsiyasi Shotlandiyada qirolichaning oʻlimiga qarshi kurash rejasidir. „Unicorn“ operatsiyasi kod nomi birinchi marta 2017-yilda Shotlandiya parlamentining onlayn hujjatlarida tilga olingan bo‘lsa-da[16][9][10], u haqidagi tafsilotlar birinchi marta 2019-yilda ommaga eʼlon qilingan.

„Unicorn“ operatsiyasi rejasiga koʻra, Holyrood saroyi, Avliyo Giles sobori va Shotlandiya parlamenti yigʻilishlarning asosiy nuqtasi boʻlib xizmat qiladi, oxirgi joyda taʼziya kitobi ochiladi. Rasmiylarga dafn marosimiga tayyorgarlik koʻrish uchun parlament ishi darhol kamida olti parlament kuniga toʻxtatiladi[10]. Keyin parlament qayta yig‘ilgandan keyin 72 soat ichida taʼziya arizasi tayyorlaydi[9]. Qirolichaning tobuti avval Holyrood saroyida, soʻngra Edinburgdagi Sent Giles soborida koʻrsatiladi. Shundan soʻng, tobut Waverley stansiyasiga koʻchiriladi va iloji boʻlsa, qirollik poyezdida Londonga olib ketiladi[10][17]. Aks holda, tobut samolyotda Londonga olib ketiladi va bosh vazir va vazirlar mahkamasi tomonidan qabul qilinadi[3].

Tegishli operatsiyalar

tahrir

Qirolichaning oʻlimi va dafn marosimi boʻyicha rejalar boshqa tegishli rejalar, jumladan qirol Charlz III ning taxtga oʻtirish rejalari, „Bahor toʻlqini“ operatsiyasi va uning toj kiyish rejalari, „Oltin shar“ operatsiyasi bilan bir vaqtda amalga oshiriladi[8]

"Bahor toʻlqini" operatsiyasi

tahrir

Qirolichaning oʻlimi va dafn marosimi rejalari Charlz III ning taxtga oʻtirish rejasi boʻlgan „Bahor toʻlqini“ operatsiyasi bilan bir vaqtda ishlaydi[3]. Qirolicha vafotidan bir kun oʻtgach, Qoʻshma kengashi Sent-Jeyms saroyida yigʻiladi va Charlz qirol deb eʼlon qilinadi[1][18]. Parlament oʻsha kuni kechqurun yigʻilib, deputatlar Charlz III ga sodiqlik qasamyod qiladi va qirolichaning oʻlimi uchun hamdardlik bildiradi. Aksariyat parlament faoliyati 10 kunga toʻxtatiladi. Charlz III bosh vazir va vazirlar mahkamasini qabul qiladi[3]. Qirolicha vafotidan ikki kun oʻtgach, Shotlandiya, Uels va Shimoliy Irlandiya maʼmuriyatlari yangi qirolni eʼlon qiladilar[3].

Qirolicha vafotidan keyin uchinchi kuni ertalab Charlz III Vestminster zalida taʼziya izhorini qabul qiladi va keyin Buyuk Britaniya boʻylab gastrol safariga joʻnab ketadi. Charlz III Shotlandiya parlamentiga tashrif buyuradi va Edinburgdagi Sent Giles soborida boʻlib oʻtadigan marosimda qatnashadi. Ertasi kuni Charlz III Shimoliy Irlandiyaga tashrif buyuradi, u yerda u Hillsboro qal’asida taʼziya qabul qiladi va Belfastdagi Avliyo Anna soborida boʻlib oʻtgan marosimda qatnashadi. Qirolicha vafotidan yetti kun oʻtgach, Charlz III Uels parlamentida hamdardlik soʻzlarini qabul qilib, Kardiffdagi Llandaff soborida boʻlib oʻtgan marosimda qatnashib, Uelsga tashrifini yakunlaydi[3].

Qoʻllab-quvvatlovchi rejalar Spring Tide Operatsiyalari doirasida Buyuk Britaniyadagi har bir taʼsischi mamlakatda maxsus kelishuvlar uchun mavjud. Jumladan, Shimoliy Irlandiya uchun „Shemrok“ operatsiyasi, Shotlandiya uchun „Kingfisher“ operatsiyasi va Uels uchun „Ajdaho“ operatsiyasi[8].

Amalga oshirish

tahrir

2022-yil 8-sentabrda Shotlandiyadagi Balmoral qasrida yuz bergan Yelizaveta II ning o‘limidan so‘ng London ko‘prigi va „Unikorn“ operatsiyasi faollashtirildi[19].

Xabar qilingan rejaga oʻzgartirish kiritib, Charlz III dafn marosimi kuni bank bayrami boʻlishini eʼlon qildi[20].

Tegishli rejalar

tahrir

Bukingem saroyi va Clarence Housening rasmiylari, Qirollararo ishchi guruhi sifatida tanilgan, Hamdoʻstlik davlatlari vakillariga London koʻprigi operatsiyasi atrofidagi dafn marosimi va meros rejalari haqida maʼlumot beradi[21]. Hamdoʻstlik davlatlari hukumatlari monarxning oʻlimi haqida Tashqi ishlar, Hamdoʻstlik va taraqqiyot idorasining Global javob markazidan xabardor qilinadi[1] Bu qirolliklar Yelizaveta II vafotidan keyingi kunlarda London koʻprigi operatsiyasi bilan bir vaqtda oʻz mamlakatlarida sodir boʻlgan voqealar uchun oʻz rejalarini ishlab chiqqanlar.

 
Hamdoʻstlikka aʼzo davlatlar (Fidji aʼzoligi toʻxtatilgan)
 
Britaniya monarxi boshchiligidagi davlatlar

Avstraliya

tahrir

Avstraliyada qirolichaning oʻlimiga tayyorgarlik koʻrildi, Avstraliya bosh vaziri va general-gubernatori uchun bayonotlar allaqachon tayyorlangan[22].

Avstraliya bosh vaziri qirolichaning oʻlimi haqida rasmiy eʼlon qilinishidan taxminan bir soat oldin xabardor qilingan. Bosh vazir oʻz eʼlonidan soʻng darhol qora galstuk taqadi, yaqinda oʻtgan bosh vazirlarning xodimlari yangilikka tayyorgarlik koʻrish uchun qora galstuk taqib yurishgan. Bosh vazir va general-gubernator Avstraliya Qirollik havo kuchlari bilan Londonga kelishidan oldin oʻz bayonotlarini berish uchun Kanberraga borishadi[22]. Agar yigʻilish rejalashtirilmagan boʻlsa, parlament hamdardlik bildirish uchun yigʻilishga chaqirildi[22]. Rejalarga koʻra, general-gubernator tegishli marosimda qirol Charlz IIIga avstraliyalik unvonlarini qoʻshilishi toʻgʻrisida Avstraliya deklaratsiyasini chiqaradi[21].

Charlz III ning yangi qirol deb eʼlon qilishdan tashqari, keyingi oʻn kun davomida bayroqlarni zudlik bilan yarmiga tushirishni uchun bayroq xabarnomasi chiqarildi[21]. Avstraliya davlat bayrami deb eʼlon qilinishi kutilayotgan milliy xotira kunini nishonlaydi[23]. Davlat dafn marosimi va maxsus anglikan xizmati oʻtkaziladi[22]. Avstraliya mudofaa kuchlari Londondagi tadbirlarga toʻgʻri kelgan bir necha qurolli salomlar uyushtirdi va Buyuk Britaniyadagi marosimlarda qatnashdi[21].

Avstraliyaning Buyuk Britaniyadagi Oliy komissari Qoʻshma kengashda kuzatuvchi boʻlib qatnashdi. Bundan tashqari, Buyuk Britaniya Maxfiylik kengashining avstraliyalik aʼzolari ham Qoʻshilish Kengashini kuzatish huquqiga ega[21]. The Australian nashrining 2022-yilda xabar berishicha, Londondagi dafn marosimida Avstraliyaning toʻrtta rasmiy davlat mehmonlari ishtirok etishi kutilmoqda, qoʻshimcha 12 avstraliyalik ham taklif qilingan[22][23].

Kanada

tahrir

Kanadada 2002-yilda qirolicha Yelizaveta II ning Oltin yubileyiga tayyorgarlik koʻrilgan[24]. Kanada Qurolli Kuchlari, Kanada Maxfiylik Kengashi idorasi, Kanada Qirolicha kotibi, Kanada merosi departamenti, Kanada general-gubernatorligi va Erl Marshal ofisi bilan rejalar boʻyicha maslahatlashuvlar oʻtkazilgan[25][26]. Federal hukumatning qirolichaning oʻlimini rejalashtirishi 1968-yilda Maxfiylik kengashi idorasi tomonidan ishlab chiqilgan hujjat Kanada hukumatining rasmiy tartib-qoidalari boʻyicha qoʻllanmada bayon qilingan qoidalarga maʼlum darajada bogʻliq edi[27]. Federal hukumatdan tashqari, viloyat hukumatlari ham qirolichaning oʻlimi va Charlz III ning qirollik marosimi uchun oʻzlarining favqulodda rejalarini amalga oshirdilar[28].

Qirolichaning oʻlimi haqidagi xabarni olgandan soʻng, general-gubernator Vazirlar Mahkamasini parlamentga chaqirib, Kanadada yangi „qonuniy huquq“ borligini eʼlon qiladi[24]. Kanadadagi Maxfiylik kengashi Charlz IIIni Kanadada eʼlon qilish uchun yigʻiladi[29]. Kanada Hukumatining rasmiy tartib-qoidalari boʻyicha qoʻllanmada aytilishicha, bosh vazir parlamentni chaqirish, parlamentdan Kanadaning keyingi monarxiga sodiqlik va hamdardlik toʻgʻrisidagi rezolyutsiyani qabul qilish va taklifni rahbariyat tomonidan qoʻllab-quvvatlanishini tashkil etish uchun mas’uldir[24][30]. Shundan so‘ng Bosh vazir parlamentga tanaffus eʼlon qiladi[24][30]. Birlashgan Qirollikdagi Kanada Oliy Komissari Qoʻshma Kengashida Kanada vakili boʻlishi kutilmoqda[24].

Yelizaveta II uchun rasmiy motam eʼlon qilinadi, bu muddat federal hukumat tomonidan belgilanadi[28] va general-gubernator va Kanada merosi departamenti tomonidan qabul qilinadi[26]. Motam davrida Ottavada milliy yodgorlik paradi va marosimi oʻtkazilishi kerak[26][27]. Bundan tashqari, Kanada boʻylab hukumat uylaridagi tantanali marosimlar, qirolichaning portretlari va bayroq ustunlari qora mato bilan oʻralishi kerak[24][28]. Hukumat uylarining old eshigi yonida taʼziya kitobi qoʻyilishi kerak, bundan oldin rejalashtirilgan tadbirlar bekor qilinadi[24]. Suverenning oʻlimi Kanada hukumati uchun majburiy yarim yillik hodisa hisoblanadi. Kanadadagi va xorijdagi barcha federal binolar va muassasalardagi bayroqlar oʻlim toʻgʻrisida xabar berilgan kundan boshlab dafn marosimi yoki xotira marosimi kuni quyosh botguniga qadar yarmigacha tushiriladi[31].

Rasmiy motam paytida maxsus kiyim kiyiladi. General-gubernator, viloyat leytenant gubernatorlari va hududiy komissarlarning barcha xodimlariga zudlik bilan qora galstuk va qora bog‘ichlar chiqariladi[24]. Boshqa hukumat amaldorlari ham qora tasma taqishadi. Biroq, baʼzi qonun chiqaruvchi xodimlar rasmiy motam davrida qoʻshimcha kiyim kiyishlari kerak. Bunga qora qoʻlqop kiyish, qora qin va qilich koʻtarish talab qilinadigan harbiy serjantlar kiradi[28].

Suverenning oʻlimi Kanada radioeshittirish korporatsiyasi (CBC) tomonidan „Milliy ahamiyatga ega boʻlgan eshittirish“ deb hisoblanadi va muntazam ravishda yangilanib turadigan reja amalga oshirildi. Muntazam dasturlar bekor qilindi, reklamalar toʻxtatildi va barcha CBC teleradiostansiyalari 24 soatlik yangiliklar formatiga oʻtdi[24]. CBC shuningdek, suveren vafot etgan paytda yangiliklar boʻlimiga kelish uchun chaqiruv boʻyicha maxsus tanlangan teleradiokompaniyalarga ega[24].

Yangi Zelandiya

tahrir

Yangi Zelandiyada Bosh vazir departamentining Vazirlar Mahkamasi va Vazirlar Mahkamasi qirolichaning oʻlimiga javoban tadbirlarni rejalashtirish uchun javobgardir[32].

Yangi Zelandiya qirolicha Yelizaveta II ning o‘limi haqidagi xabarni Qirollik uyi va Yangi Zelandiya o‘rtasida o‘rnatilgan aloqa kanallari orqali olishi kerak[33][34]. Madaniyat va meros vazirligi rahbari yangi suveren eʼlon qilingan sanani hisobga olmaganda, dafn marosimi kunigacha hukumat binolari va boshqa tanlangan obʼyektlarda Yangi Zelandiya bayrogʻini yarimigacha tushirishni eʼlon qiladi[34][35]. Yigirma bitta qurolli salom ham „tegishli vaqtda“ buyuriladi[34]. Davlat xotirlash marosimi oʻtkazilishi kutilmoqda, ammo hamrohlik tadbirlari boʻyicha qarorlar, shuningdek, hukumat protokoli bosh vazir tomonidan belgilanadi[34]. Yangi Zelandiya mudofaa kuchlari xodimlari xorijdagi marosimlarda ishtirok etishadi[32].

Radio New Zealand (RNZ) davlat radioeshittirishi Yangi Zelandiya monarxining oʻlimiga oid koʻrsatmalar toʻplamiga amal qildi. Barcha RNZ stantsiyalari boʻylab teleradiokompaniyalar qirolichaning oʻlimini doimiy yoritish uchun muntazam dasturlarni oʻzgartirdi. RNZ stantsiyalari bu davrda pank-rok musiqasi yoki Queen guruhining qoʻshiqlarini ijro etishni toʻxtatdi[34].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Knight, Sam. „Operation London Bridge: the secret plan for the days after the Queen's death“. The Guardian (2017-yil 16-mart). 2019-yil 27-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 17-mart.
  2. ↑ „About Us“. College of Arms (2019). 2019-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 12-noyabr.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 Wickham. „Britain's plan for when Queen Elizabeth II dies“. Politico (2021-yil 3-sentyabr). 2021-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-sentyabr.
  4. ↑ „What happens when the Queen dies – 'Operation London Bridge' explained“ (en). The Independent (2022-yil 8-sentyabr). 2022-yil 8-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-sentyabr.
  5. ↑ Oppenheim, Maya. „This is the secret code word when the Queen dies“. The Independent (2017-yil 16-mart). 2022-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  6. ↑ 6,0 6,1 „A week of mourning for the last empress“. The Guardian (2002-yil 1-aprel). 2019-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 17-mart.
  7. ↑ „The Insider – Paul Routledge“. New Statesman (2002-yil 17-iyun). 2020-yil 15-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 17-mart.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 „All the coded operations triggered by the Queen's death“. www.walesonline.co.uk. Media Wales Group (2022-yil 8-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 9-sentyabr.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 „Operation Unicorn: the secret strategy for the Queen dying in Scotland“. The Herald (2019-yil 7-iyul). 2022-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-sentyabr.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Hepburn. „What are Operation Unicorn, Operation London Bridge and Operation Spring Tide? The secret plan outlining what would happen if the Queen dies in Scotland – and what happens next“. The Scotsman (2022-yil 1-sentyabr). 2022-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-sentyabr.
  11. ↑ Bowden, George. „5 Things We've Learned About 'London Bridge' – The Queen's Death Protocol“ (2017-yil 16-mart). 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 16-mart.
  12. ↑ Gogarty. „Operation London Bridge: This is what will happen when the Queen dies“. Gloucestershire Live (2018-yil 7-iyul). 2019-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 26-avgust.
  13. ↑ „Protocol for Marking the Death of a Senior National Figure Operation London Bridge“. Fremington Parish Council (2019-yil 5-iyun). 2021-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan.
  14. ↑ Wheatstone. „What happens when the Queen dies? From 12 days of mourning to final resting place“. The Mirror (2018-yil 29-iyun). 2022-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-sentyabr.
  15. ↑ Tonkin, Leigh. „Where was Prince Philip buried after his funeral service?“. ABC News (2021-yil 16-aprel). 2021-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 3-sentyabr.
  16. ↑ Resilience Board (Report). 25 October 2017. p. 4. Leadership Group LG (2017) Paper 084. Archived from the original on 28 November 2021. https://web.archive.org/web/20211128051054/https://external.parliament.scot/LeadershipGroup/LG(2017)Paper084-ResilienceBoard.pdf. 
  17. ↑ „Royal Train: a brief history“. Peterborough. 30 December 2020. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  18. ↑ „The Accession Council“. Privy Council. 2016-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 11-aprel.
  19. ↑ „Queen Elizabeth II: Plans for her lying in state and funeral“. BBC News (2022-yil 8-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 9-sentyabr.
  20. ↑ „Bank holiday approved for day of Queen's funeral“. BBC News (2022-yil 10-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 10-sentyabr.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 Bramston. „Till death us do part: secret plans fit for a Queen“. The Australian. News Corp Australia (2017-yil 8-aprel). Qaraldi: 2018-yil 10-dekabr.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 Young. „Leaked plans reveal how Australia will respond to news of the death of Queen Elizabeth II“. news.com.au. Nationwide News (2022-yil 18-iyun). Qaraldi: 2022-yil 18-iyun.
  23. ↑ 23,0 23,1 Wu. „Leaked funeral details reveal Australia may get another public holiday and will observe 10 days of mourning after Queen's death“. skynews.com.au. Nationwide News (2022-yil 18-iyun). 2022-yil 18-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-iyun.
  24. ↑ 24,00 24,01 24,02 24,03 24,04 24,05 24,06 24,07 24,08 24,09 Hopper, Tristan. „What happens to Canada should Queen Elizabeth II die: The behind-the-scenes plans“. National Post (2017-yil 5-yanvar). Qaraldi: 2018-yil 8-dekabr.
  25. ↑ Campion-Smith. „Ottawa's secret plan for what to do when the Queen dies“. Toronto Star. Torstar Corporation (2017-yil 30-iyul). 2021-yil 12-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 8-dekabr.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 Karadeglija, Anja. „Will Canadians want Charles III on our banknotes when he becomes King?“. National Post. Postmedia Network (2021-yil 21-dekabr). Qaraldi: 2022-yil 9-fevral.
  27. ↑ 27,0 27,1 Gollom. „With Queen Elizabeth's death, Canada prepares for an official mourning period“. www.cbc.ca. Canadian Broadcasting Corporation (2022-yil 8-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 9-sentyabr.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 French. „Bill to automatically change court's name in event of Queen's death“. Postmedia Network (2019-yil 9-noyabr). 2021-yil 6-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 29-oktyabr.
  29. ↑ „Queen's Privy Council for Canada“. canada.ca. Government of Canada (2022-yil 4-yanvar). 2022-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 6-fevral.
  30. ↑ 30,0 30,1 Davis, Henry F.. Manual of Official Procedure of the Government of Canada. Ottawa: Privy Council Office, 1968 — 575-bet. DOI:10.7939/R37M0403B. Qaraldi: 2021-yil 29-oktyabr. 
  31. ↑ „Rules for half-masting the National Flag of Canada“. canada.ca. Government of Canada (2021-yil 16-avgust). 2021-yil 4-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-noyabr.
  32. ↑ 32,0 32,1 „Plans in the event of The Queen's passing“. fyi.org.nz. New Zealand Defence Force (2022-yil 13-yanvar). 2022-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-yanvar.
  33. ↑ Wong, Simon. „How NZ will respond to Queen Elizabeth II's death“. Newshub. MediaWorks New Zealand (2017-yil 4-aprel). 2018-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 9-dekabr.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 McQuillan. „What will happen in New Zealand when the Queen dies? Here's the plan“. Stuff (2017-yil 31-mart). 2018-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 9-dekabr.
  35. ↑ „Half-masting the New Zealand Flag“. mch.govt.nz. New Zealand Government (2020-yil 6-mart). 2020-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-noyabr.

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=London_koʻprigi_operatsiyasi&oldid=4938044" dan olindi