M 32

M32
Maʼlumot
Obyekt turi	E2
Joylashuvi
Davri	J2000.0
Fizik xossalari
Masofa	taxminan 2.9 million yorugʻlik yili
Massasi	3 000 000 000 M☉
Ixtirochi	Le Gentil
	Shuningdek qarang: Galaktika, Galaktikalar roʻyxati

M 32 (NGC 221) — Andromeda yulduzlar turkumidagi mitti elliptik galaktika boʻlib, Andromeda galaktikasining (M 31) fazoviy yoʻldoshi. 1749-yilda Le Gentil tomonidan kashf etilgan (fransuzcha: Le Gentil).

U Hubble fazoviy teleskopi vositasida E2 galaktikasining namunasi sifatida tasniflangan^[1].

Astrofiziklar Very Large Array radioteleskoplaridan foydalangan holda M32 elliptik galaktikasida M32* supermassiv qora tuynugi borligini ham aniqlashga muvaffaq boʻlishdi^[2]^[3]. Uning massasi taxm. 2,5 million Quyosh massasiga teng boʻlib, bu Somon yoʻli galaktikasidagi qora tuynuk massasidan (taxminan 4 million Quyosh massasi)^[4]^[5] kichikdir.

Michigan universiteti astrofiziklari Andromeda galaktikasini (M31) oʻrab turgan yulduzlar yogʻdusining koʻp qismi 2 milliard yil avval Andromeda galaktikasi bilan toʻqnashgan yirik M32p galaktikasi qoldiqlari ekanini hisoblab chiqishdi. Toʻqnashuvdan soʻng galaktikaning qolgan-qutgan yulduzlari M 32 galaktika yoʻldosh koʻrinishida Andromeda galaktikasi atrofida aylanmoqda^[6]^[7].

Kuzatish usuli

M 32 — Andromeda tumanligining yoʻldoshi

Unchalik ham katta boʻlmagan, ammo yetarli darajada yorqin hisoblanuvchi elliptik galaktika — bu Andromeda tumanligi (Messier katalogida № 31 sonli obyekt) atrofini kuzatganlar, odatda, ilk qarashda qayd etadigan jihatdir. Eng oddiy diafragmali havaskor teleskopda (linzasining diametri 100 mm+ boʻlgan) ham M 32’ning diffuz-qorishiq tabiati seziladi. U M 31 markazidan yarim daraja janubda yotadi. Kattaroq havaskor teleskoplarda qaralsa, M 32 da deyarli yulduz shaklidagi yadro va yorqinligi asta-sekin yoyilib ketadigan ixcham, biroz oval yogʻdusi koʻzga tashlanadi.

Messier katalogi boʻyicha qoʻshnilari

Ulkan " Andromeda tumanligi " supergigant spiral galaktika boʻlib, M 32 fizik sunʼiy yoʻldoshdir;
M110 — boshqa elliptik galaktika, shuningdek, M31 sunʼiy yoʻldoshi, M 32 ning narigi tomonida joylashgan, choʻzilgan va unchalik yorqin emas.

Adabiyotlar

Pavlo Rudenko, Guy Worthey, and Mario Mateo Intermediate-Age Clusters in a Field Containing M31 and M 32 Stars // The Astronomical Journal. — 2009.

Armando Gil de Paz, Barry F. Madore, Young-Jong Sohn, Young-Wook Lee, Mark Seibert, R. Michael Rich, Luciana Bianchi, Tom A. Barlow, Young-Ik Byun, José Donas, Karl Forster, Peter G. Friedman, Timothy M. Heckman, Patrick Jelinsky, Roger F. Malina, D. Christopher Martin, Bruno Milliard, Patrick Morrissey, Susan G. Neff, David Schiminovich, Oswald H. W. Siegmund, Todd Small, Alex S. Szalay, Barry Y. Welsh, and Ted K. Wyder Galaxy Evolution Explorer Observations of the Ultraviolet Surface Brightness and Color Profiles of the Local Group Elliptical Galaxy M 32 (NGC 221) // The Astrophysical Journal. — 2005.

Manbalar

↑ {{{заглавие}}}.
↑ Ho, Luis C.; Terashima, Yuichi; Ulvestad, James S. Detection of the "Active" Nucleus of M32. — 2003.
↑ Detection of a Compact Nuclear Radio Source in the Local Group Elliptical Galaxy M32.
↑ „manba3344“.
↑ Астрономы нашли в крошечной галактике M32 сверхмассивную чёрную дыру, 2018-08-26da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-05-12
↑ The Andromeda galaxy’s most important merger about 2 billion years ago as M32’s likely progenitor, 2018
↑ Туманность Андромеды в прошлом поглотила крупную соседнюю галактику

[1] {{{заглавие}}}.

[ho2003-2] Ho, Luis C.; Terashima, Yuichi; Ulvestad, James S. Detection of the "Active" Nucleus of M32. — 2003.

[yang2015-3] Detection of a Compact Nuclear Radio Source in the Local Group Elliptical Galaxy M32.

[4] „manba3344“.

[5] Астрономы нашли в крошечной галактике M32 сверхмассивную чёрную дыру, 2018-08-26da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-05-12

[6] The Andromeda galaxy’s most important merger about 2 billion years ago as M32’s likely progenitor, 2018

[7] Туманность Андромеды в прошлом поглотила крупную соседнюю галактику

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]