Vikipediya

Maia Sandu

Maya Grigoryevna Sandu — Moldaviyaning davlat va siyosat arbobi. 2020-yil 24-dekabrdan Moldova Respublikasi Prezidenti hisoblanadi.

Maia Sandu (2024)

Moldova Respublikasi taʼlim vaziri 2012-yil 24-iyuldan 2015-yil 30-iyulgacha Moldova Respublikasi parlamenti aʼzosi.

2016 va 2020-yilgi saylovlarda Moldova prezidentligiga nomzod.

Biografiyasi

tahrir

U 1972-yil 24-mayda Moldaviya SSR Falesti viloyati[1] Risipeni qishlogʻida veterinar Gregori va oʻqituvchi Emiliya Sandu oilasida tugʻilgan.

1989—1994-yillarda Moldova Iqtisodiy taʼlim akademiyasi boshqaruv fakultetida tahsil olgan. 1995—1998-yillarda Moldova Prezidenti huzuridagi Davlat boshqaruvi akademiyasi magistraturasida xalqaro munosabatlar boʻyicha tahsil olgan. 2010-yilda Garvard Davlat boshqaruvi institutini tamomlagan.

Rumin, rus, ingliz[2] va ispan[1] tillarini yaxshi biladi. Ruminiya fuqaroligiga ega[3].

Turmushga chiqmagan, farzandi yoʻq[1]. Kishinyovda 74 m² maydonli ikki xonali kvartirada yashaydi. Shuningdek, 2007-yilda ishlab chiqarilgan Toyota RAV4[4][5][6] avtomobili bor.

Professional faoliyat

tahrir

1994-yil 1-iyuldan Maya Sandu Moldova Iqtisodiyot vazirligi Tashqi iqtisodiy aloqalar departamentining Yevropa Ittifoqi va Qora dengiz havzasi mamlakatlari bilan hamkorlik boʻlimi bosh mutaxassisi lavozimida ishlagan va 1996-yil iyun oyida Xalqaro iqtisodiy tashkilotlar bilan hamkorlik boʻyicha bosh boshqarmasida maslahatchi boʻlib ishlagan.

1997—1998-yillarda Xalqaro iqtisodiy tashkilotlar bilan hamkorlik bosh boshqarmasi oʻrinbosari vazifasini bajaruvchi boʻlib ishlagan.

1998—1999-yillarda Jahon bankining Kishinyovdagi ofisida maslahatchi, 1999—2005-yillarda esa iqtisodchi boʻlgan[7].

2005—2006-yillarda Moldova Iqtisodiyot vazirligida Makroiqtisodiy siyosat va rivojlanish dasturlari bosh boshqarmasi direktori, 2007-yilning mart-sentyabr oylarida Moldovadagi Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot dasturi boʻyicha dastur koordinatori, 2007-yilda esa Moldova Iqtisodiyot vazirligida ish faoliyatini olib borgan.

2010—2012-yillarda Vashingtonda (AQSh ) Jahon banki ijrochi direktorining maslahatchisi boʻlgan[8].

Taʼlim vaziri

tahrir

2012-yil 24-iyulda u Moldova Taʼlim vaziri etib tayinlandi. Vazir sifatida u bir qator islohotlarni amalga oshirishni boshladi, xususan, milliy imtihonlarni oʻtkazish qoidalari oʻzgartirildi. Imtihon jarayonini nazorat qilish tizimi kuchaytirildi, koʻplab markazlarda bakalavriat imtihonlari oʻtkaziladigan xonalarga kirish joylariga metallizatorlar oʻrnatildi, barcha oʻquv xonalari videokuzatuv kameralari bilan jihozlandi. Shu bilan birgalikda firibgarlik bilan qoʻlga tushgan talabalarning barcha imtihon topshiriqlari natijalari bekor qilindi va talabalar qoʻshimcha sessiya topshirish imkoniyatlaridan ham mosufo qilindi. Bunday oʻzgarishlar jamiyatda bir qancha noroziliklarga sabab boʻldi va jamiyatning fikricha bunday qattiq imtihon talablar talabalarga ruhiy pisxologik bosim boʻladi deb hisobladilar[9].

2014-yil oxirida yangi Taʼlim kodeksi loyihasi umumiy muhokamaga qoʻyildi. Ushbu loyihaga koʻra, taʼlim 18 yoshga toʻlgunga qadar majburiy boʻlishi mumkin, maktab direktorlari esa faqat ikki muddat davomida oʻz lavozimlarida qolishi mumkin, oʻquv dasturlariga ingliz tili majburiy kiritilishi mumkin, maktablarda rus tili ixtiyoriy oʻrganiladi. Bundan tashqari, oliy taʼlim muassasalarida yangi Yevropa tizimi boʻyicha baholash tizimi taklif etildi. Taʼlim kodeksi loyihasida turli bosqichlarda taʼlim sifatini taʼminlash va attestatsiyadan oʻtkazish boʻyicha yangi tuzilmalarni, yaʼni Milliy maktab inspektsiyasi va Kasb-hunar taʼlimi sifatini taʼminlash milliy agentligini, oliy taʼlim tizimida „Kasbiy taʼlim sifatini taʼminlash boʻyicha kengash“ni tashkil etish koʻzda tutilgan edi.

Siyosiy faoliyat

tahrir

2014-yil 7-sentyabrda Moldova Liberal-demokratik partiyasi tomonidan uyushtirilgan mitingda Mayya Sandu partiyaga qoʻshilganini eʼlon qildi[10]. Biroq, 2015-yil may oyida u telekanallardan biriga bergan intervyusida „u partiyaning“ aʼzosi, ammo rasman qogʻozda PLDM aʼzosi emasligini" aytdi[11].

2015-yil oxirida Mayya Sandu oʻzining „Maya Sandu bilan bir qadam tashla“ Yevropaparast siyosiy harakatini yaratishini eʼlon qildi, keyinchalik u Harakat va birdamlik partiyasiga aylantirildi. 2016-yil 16-mayda boʻlib oʻtgan partiya taʼsis qurultoyida bir ovozdan Maya Sandu partiya raisi etib saylandi.

2016-yil kuzida 2016-yil 30-oktabrda boʻlib oʻtgan Prezident saylovida „Harakat va birdamlik“ partiyasidan nomzod sifatida koʻrsatildi. " Qadr-qimmat va haqiqat " partiyasi nomzodi Andrey Nastase bilan Xalqaro Respublika instituti va Konrad Adenauer jamgʻarmasi tomonidan oʻtkazilgan ijtimoiy soʻrovlar natijasida aniqlanadigan yagona nomzod koʻrsatish boʻyicha kelishuvga erishildi[12]. 15-oktabr kuni Maya Sandu oʻng-markazchi muxolifat kuchlarining prezidentlik saylovlarida yagona nomzodi boʻlishi rasman eʼlon qilindi va Andrey Nastase saylovdan oʻz nomzodini uning foydasiga qaytarib oldi[13]. 2016-yil 30-oktabrda boʻlib oʻtgan prezidentlik saylovlarining birinchi bosqichida Maya Sandu 38,71 % ovoz bilan ikkinchi oʻrinni egalladi.

2016-yil 13-noyabrda boʻlib oʻtgan prezidentlik saylovining ikkinchi bosqichida 47,895 % ovoz bilan ikkinchi oʻrinni egallagan Mayya Sandu, saylovda 52,11 % ovoz olgan Igor Dodonga peshqadamlikni boy berdi[14].

Moldova Respublikasi Bosh vaziri

tahrir

2019-yil 8-iyunda u Moldova Respublikasining 13-bosh vaziri etib saylandi[15]. Biroq ertasi kuni Konstitutsiyaviy sud bu qarorni bekor qildi va Pavel Filipni prezident vazifasini bajaruvchi lavozimga qaytardi.

Prezident Igor Dodon navbatdagi lavozimidan chetlashtirilgach va uning vakolatlari Pavel Filipga oʻtkazilgandan soʻng, 2019-yil 9-iyun kuni oʻzining birinchi farmoni bilan Moldova parlamentining 10-chaqiriq[16] ni tarqatib yubordi. Shu bilan birga, parlament va yangi hukumat bu qarorni amalga oshirishdan bosh tortdi[17].

8-iyun kuni Yevropa Ittifoqi tinchlanishga chaqiruvchi bayonot eʼlon qildi va demokratik yoʻl bilan saylangan hukumat bilan ishlashga tayyorligini bildirdi, bunda qaysi hukumat haqida gap ketayotganiga aniqlik kiritilmagan[18] edi. Oʻsha kuni Rossiya Bosh vaziri oʻrinbosari Dmitriy Kozak Demokratik partiyaning harakatlarini „ochiq-oydin jinoiy“ deb atadi[19]. Fransiya, Germaniya, Polsha, Shvetsiya va Buyuk Britaniya Sanduning yangi hukumatini qoʻllab-quvvatlashlarini eʼlon qildilar va vazminlikka chaqirdilar[20][21].

2019-yil 12-noyabrda Moldova parlamenti hukumatga ishonchsizlik votumini qabul qildi. Ushbu qaror uchun 101 deputatdan 52 nafari ovoz berdi. Ovoz berishga sabab Vazirlar Mahkamasining Moldova Bosh prokurorini saylash tartibini belgilovchi qonunchilikka oʻzgartirish kiritish tashabbusi boʻldi[22][23].

Tashqi siyosat

tahrir

Moldovaning Yevropa integratsiyasi, Yevropa Ittifoqi mamlakatining kirishi[24], Xalqaro valyuta jamgʻarmasi bilan hamkorlikni qayta tiklash[25] va AQSh bilan yaqinlashish tarafdori[26].

2020-yil 29-dekabr kuni u Kishinyovda Ruminiya Prezidenti Klaus Yoxannisni qabul qildi. Uchrashuvdan soʻng u "Respublika Ruminiya yordamida Yevropa makoniga qoʻshilishini" taʼkidladi[27]. Ruminiya prezidenti, shuningdek, Buxarest Kishinyovga iqtisodiy inqirozga qarshi kurashish va islohotlarni amalga oshirish uchun 100 million yevro miqdorida grant berishga tayyorligini aytdi[28].

 
Mayya Sandu va Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy. Kiyev, 2021-yil 12-yanvar

2021-yil 12-yanvarda u Ukrainaga tashrif buyurib, prezident sifatida birinchi xorijiy tashrifini amalga oshirdi[29]. „Borispol“ aeroporti faxriy qorovuli uni „ Ukrainaga shon -sharaf“ soʻzlari bilan kutib oldi[30]. Ukraina Prezidenti Vladimir Zelenskiy, Bosh vazir Denis Shmigal va Oliy Rada raisi Dmitriy Razumkov bilan boʻlib oʻtgan muzokaralarda ikki davlatning Yevropa integratsiyasi, savdo va energetika xavfsizligi sohalarida oʻzaro hamkorligi masalalari muhokama qildi; Shimoldan Dnestrni chetlab oʻtuvchi Dnestr orqali koʻprik bilan Kishinyov — Soroki — Yampol — Kiev yangi yoʻlini qurish boʻyicha kelishuvlarga erishildi[31][32]; Dnestryanıning Moldova tarkibiga yanada reintegratsiyasi, Moldova-Ukraina chegarasini birgalikda nazorat qilish va kontrabandaga qarshi kurash; shuningdek, Dnestr GESlar kaskadi doirasida yangi Ukraina GESlarini qurish boʻyicha[33][34] kelishuvlarga erishishdi. Kelajakda yangi GESlar qurish qarori Moldovani ichimlik suvining muhim qismidan mahrum qilishi va mamlakat uchun ekologik falokatga aylanishi mumkinligi haqida aytib oʻtildi[35][36][37]. Tashrif davomida u nomaʼlum askar qabridagi Abadiy shon-sharaf yodgorligida va Golodomor-genotsid milliy muzeyida halok boʻlgan ukrainaliklar xotirasini hurmat bajo keltirdi[38].

2021-yil 17-19 yanvar kunlari u Bryusselga tashrif buyurdi[39][40]. U Yevropa Ittifoqining tashqi ishlar va xavfsizlik siyosati boʻyicha Oliy vakili Xosep Borrel bilan muzokaralar oʻtkazdi, unda siyosiy muloqotni qayta tiklash va yevropalik sheriklar bilan yaqin hamkorlikni boshlash, Moldova uchun Covid-19 ga qarshi vaksinalarga tezroq kirishni taʼminlash masalalari muhokama qilindi. fuqarolar, shuningdek, Dnestryanı mintaqadagi vaziyatni muhokama qilishdi. Borrell Yevropa Ittifoqining tinch, inklyuziv va barqaror 5+2 kelishuv jarayoniga sodiqligini tasdiqladi va Moldova Respublikasining xalqaro miqyosda tan olingan chegaralar doirasida suvereniteti va hududiy yaxlitligini soʻzsiz qoʻllab-quvvatlashini taʼkidladi. U, shuningdek, muzokaralar olib bordi: Yevropa Ittifoqi bosh prokurori Laura Koveshi bilan, unda tomonlar Moldovada adliya tizimini isloh qilish va Yevropa prokuraturasi bilan hamkorlik istiqbollarini muhokama qildi[41][42]; Yevropa Komissiyasi Prezidenti Ursula fon der Leyen bilan „Keyingi yillarda Moldova uchun moliyaviy yordam, shuningdek, Yevropa qadriyatlari va standartlariga yaqinlashish uchun Sharqiy sheriklik rolini“ muhokama qildi[43].

2021-yil 28-fevral kuni Yevropa Kengashi Prezidenti Charlz Mishel Kishinyovga tashrif buyurdi, bu tashrif Yevropa Ittifoqi bilan assotsiatsiya toʻgʻrisidagi bitimlar imzolangan uchta Sharqiy hamkorlik mamlakatlari — Moldova, Ukraina, Gruziyaga safari doirasida boʻlib oʻtdi[44][45][46].

Ichki siyosat

tahrir

Bosh vazirni tayinlash va parlament inqirozi

tahrir

Inauguratsiyadan bir kun oldin, 2020-yil 23-dekabrda Moldova hukumati toʻliq isteʼfoga chiqdi. 2020-yil 31-dekabrgacha bosh vazir vazifasini bajaruvchi amaldagi bosh vazir Ion Chiku oʻz xohishi bilan isteʼfoga chiqqan edi. Chiku bilan birgalikda Bosh vazir oʻrinbosari, Moliya vaziri Sergey Puskuta, Iqtisodiyot va infratuzilma vaziri Anatoliy Usatii va Sogʻliqni saqlash, mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vaziri Viorika Dumbreveanu[47] Chicu kabi oʻz vazifalarini bajarishdan ixtiyoriy ravishda voz kechib, Vazirlar Mahkamasini tark etishgan edi. Vazirlar mahkamasining yangi tarkibini shakllantirish (ularning vazifalarini tegishli vazirliklar shtat kotiblari bajarishga kirishdilar)[48]. Hozirgi tashqi ishlar va Yevropa integratsiyasi vaziri Aureli Chokoy yangi bosh vazir vazifasini bajaruvchisi boʻldi.

Saylov vaʼdalarida, Mayya Sandu parlamentning 18 deputati siyosiy vektorni oʻzgartirganiga ishora qilib, "mamlakatning qonun chiqaruvchi organini tarqatib yuborishning huquqiy usullarini" aniqlash zarurligini eʼlon qildi[49]. Barcha siyosiy tuzilmalar 10-chaqiriq parlamentni tarqatib yuborishni qoʻllab-quvvatladi.

2021-yil 25-yanvarda Sandu yangilangan Oliy Xavfsizlik Kengashining tarkibi toʻgʻrisidagi farmonni imzoladi.

Koronavirus pandemiyasi

tahrir

Mamlakatda yangi SARS-CoV-2 virusining birinchi holati 2020-yil 7-martda qayd etilgan edi — Italiyadan qaytgan ayolda yangi koronavirus aniqlangan. Birinchi oʻlim 2020-yil 18-martda qayd etilgan edi. 2020-yil 17-martda parlament butun Moldova boʻylab 60 kunlik (17-mart — 15-may, 2020-yil) muddatga favqulodda holat eʼlon qilgan edi.

Maya Sandu lavozimga kirishganida mamlakatda kasallanganlar soni 139 435 tani tashkil etgan edi, shundan 123 924 nafari tuzalib ketdi, vafot etganlar soni esa 2 848 tani tashkil etdi.

2021-yil 28-fevralda Moldova Ruminiyadan 21 600 doza Britaniya-Shvetsiya AstraZeneca vaksinasini oldi, bu Ruminiya Prezidenti Moldovaga tashrifi chogʻida vaʼda qilingan 200 000 doza COVID-19 vaksinalaridan iborat gumanitar yordam edi[50]. 4-mart kuni Moldova COVAX dasturi doirasida birinchi 14 400 dozani oldi[51]. 2021-yil 2-martdan boshlab mamlakatda davlat va xususiy klinikalarda aholini bepul emlash boshlandi[52]. 2021-yil 26-fevralda respublikada roʻyxatga olingan Rossiyaning " Sputnik V " vaksinasi 24-aprelda[53] mamlakatga kirdi; AQSh-Germaniya vaktsinasi Pfizer/BioNTech[54] Moldovada ham roʻyxatga olindi

2021-yil 13-mart kuni Moldova Respublikasi Oliy Xavfsizlik Kengashi koronavirus pandemiyasi munosabati bilan ikki hafta muddatga favqulodda holat eʼlon qilishni tavsiya qildi: qanday cheklovlar joriy etilmoqda", — dedi Sandu[55][56][57].

Rossiya bilan aloqalar

tahrir

Sanduning soʻzlariga koʻra , „Yevropa taraqqiyoti va integratsiyalashuviga qaramay, Moldova hali ham Rossiya bilan yaxshi, konstruktiv munosabatlarni xohlaydi va biz buni muammosiz amalga oshirish mumkinligiga ishonamiz. Biz buning ustida ishlaymiz“[58].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Санду, Майя“. ТАСС. Qaraldi: 2020-yil 16-noyabr.
  2. ↑ „Биография президента Республики Молдова Майи Санду“ (en). www.presedinte.md. Qaraldi: 2021-yil 12-avgust.
  3. ↑ „Санду отказалась считать проблемой свое румынское гражданство“. lenta.ru. Qaraldi: 2021-yil 5-fevral.
  4. ↑ Noviy prezident Moldavii. 10 faktov o Maye Sandu :: Politika :: RBK
  5. ↑ Kto takaya Mayya Sandu: pervaya jenщina, izbrannaya prezidentom v istorii Respubliki Moldova › „Novaya gazeta Baltiya“
  6. ↑ Chego jdat ot novogo prezidenta Moldavii — Rossiyskaya gazeta
  7. ↑ „Maia Sandu - alegeri.md“, Alegeri.md/w/maia_sandu, qaraldi: April 23, 2020
  8. ↑ „Ex-World Bank economist set to become prime minister in Moldova“. www.dw.com/en. Qaraldi: 2015-yil 24-iyul.
  9. ↑ Ujasi BAKa — 2014 v Moldove: metalloiskateli, sudi i otmena vsex sdannix ekzamenov za spisivanie
  10. ↑ Maia Sandu și Natalia Gherman au devenit membri PLDM, unimedia.md
  11. ↑ „Майя Санду: Официально не являюсь членом ЛДПМ“. 2016-yil 18-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 13-noyabr.
  12. ↑ Vladimir Solovyov. Moldavii vidali prezidentskiy nabor Gazeta „Kommersantʼ“ № 166 ot 09.09.2016, str. 5
  13. ↑ Nestase ustupil v polzu Sandu s opredelyonnimi usloviyami
  14. ↑ ЦИК Республики Молдова. „Rezultate Preliminare Alegeri Prezidetiale 2016“. ЦИК Республики Молдова.. ЦИК Республики Молдова. (2016-yil 17-noyabr). 2016-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-noyabr.
  15. ↑ „Премьер-министром Молдавии стала Майя Санду“. РБК. Qaraldi: 2019-yil 8-iyun.
  16. ↑ Stavshiy i. o. prezidenta moldavskiy premer raspustil parlament / RBK, 9 iyunya 2019
  17. ↑ Parlament i kabmin Moldavii otkazalis podchinyatsya KS.
  18. ↑ Golea, Anatoli. „Moldova crisis deepens as new president calls snap vote“. Yahoo News (2019-yil 9-iyun).
  19. ↑ „Russian Deputy Prime Minister Slams Actions of Former Ruling Moldovan Democratic Party as 'Criminal'“. sputniknews.com. Qaraldi: 2019-yil 10-iyun.
  20. ↑ European nations, Russia back new government in Moldova
  21. ↑ Pravitelstvo Sandu
  22. ↑ Pravitelstvo Moldavii ushlo v otstavku
  23. ↑ Parlament Moldavii otpravil v otstavku pravitelstvo Sandu
  24. ↑ Sandu zayavila o prioritete kursa na vstuplenie v YeS dlya Moldavii
  25. ↑ Sandu vistupila za vozobnovlenie otnosheniy Moldavii s MVF
  26. ↑ „Sandu i Xogan namereni „uglubit sotrudnichestvo““. 2021-yil 30-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
  27. ↑ Sandu: Moldova budet integrirovatsya v Yevrosoyuz s pomoщyu Ruminii
  28. ↑ Moldaviya lishilas vozmojnosti poluchit ot Ruminii 60 millionov evro
  29. ↑ Noviy prezident Moldavii poexala v perviy zarubejniy vizit na avtomobile
  30. ↑ „Drujit protiv Moskvi“: Pochemu prezident Moldovi Sandu tak speshila k Zelenskomu
  31. ↑ Ukraina i Moldaviya dogovorilis postroit dorogu v obxod Pridnestrovya
  32. ↑ Sandu na vstreche s Zelenskim poprivetstvovala voennix frazoy „Slava Ukraine!“
  33. ↑ „Smojet li Sandu annulirovat sekretniy protokol Filata?“. 2021-yil 15-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
  34. ↑ Perviy vneshnepoliticheskiy blin prezidentu Moldovi Maye Sandu vishel komom
  35. ↑ Sandu provalila vizit v Kiev, eyo kuratori nedovolni — sotsialisti
  36. ↑ Dlya Sandu ukrainskoe elektrichestvo vajnee problem ekologii
  37. ↑ „Skolko stoit Dnestr?“. 2021-yil 15-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
  38. ↑ Programma ofitsialnogo vizita Prezidenta Mayi Sandu v Kiev
  39. ↑ Sandu — o rezultatax vizita v Bryussel: „U Moldovi est ogromnie vozmojnosti v YeS“
  40. ↑ A mojno s vami sfotografirovatsya: Dvuxdnevnaya fotosessiya Sandu v Bryussele oboshlas byudjetu Moldovi v 45 tisyach leev
  41. ↑ Sandu v Bryussele prosit pomoщi: yustitsiya ey ne xochet podchinyatsya
  42. ↑ Vizit Mayi Sandu v Bryussel: Prezident vstretilas s glavnim prokurorom YeS Lauroy Kyoveshi
  43. ↑ Sandu vstretilas v Bryussele s predsedatelem i vitse-predsedatelem Yevropeyskoy komissii
  44. ↑ Glava Yevrosoveta posetit Ukrainu, Gruziyu, Moldaviyu s 28 fevralya po 3 marta
  45. ↑ Vmeste protiv Moskvi: chto Yevrosoyuz obeщaet Moldavii, Gruzii i Ukraine
  46. ↑ Vmeste protiv Moskvi: chto Yevrosoyuz obeщaet Moldavii, Gruzii i Ukraine
  47. ↑ Glava MID Chokoy stal vrio premera Moldavii
  48. ↑ Stali izvestni imena vrio ministrov zdravooxraneniya, ekonomiki i finansov
  49. ↑ Deutsche Welle (www.dw.com). „Кто подкупает депутатов? Молдавия идет к досрочным выборам | DW | 18.06.2020“ (ru). DW.COM. Qaraldi: 2021-yil 25-aprel.
  50. ↑ „Румыния предоставит Молдове 200 тыс. доз вакцины от коронавируса. О чем еще договорились Санду и Йоханнис“ (ru). NewsMaker (2020-yil 29-dekabr). Qaraldi: 2021-yil 22-mart.
  51. ↑ „Молдова первой в Европе получила вакцину против коронавируса от COVAX“ (ru). Новости ООН (2021-yil 5-mart). Qaraldi: 2021-yil 22-mart.
  52. ↑ Dodon soobщil o vozmojnosti vaksinatsii naseleniya protiv COVID-19 v chastnix klinikax
  53. ↑ Алена Матвеева. „Экс-президент РМ: ведется серьёзная работа для получения вакцины «Спутник V»“ (ru). Sputnik Moldova (2021-yil 19-mart). 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-mart.
  54. ↑ Dodon nazval vozmojnie sroki dostavki „Sputnik V“ v Moldaviyu
  55. ↑ Administratsiya Sandu prizvala vvesti rejim ChP v Moldavii iz-za COVID-19
  56. ↑ Pravitelstvu Moldavii porekomendovali vvesti rejim ChP na dve nedeli iz-za pandemii
  57. ↑ Pravitelstvu Moldavii porekomendovali vvesti rejim ChP na dve nedeli iz-za pandemii
  58. ↑ Moldova naщupivaet novuyu model otnosheniy bivshix sovetskix respublik s Rossiey

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Maia_Sandu&oldid=5134920" dan olindi