'''Plazmatik membrana''' ([[plazmolemma]], [[sitolemma]]). [[Hujayra|Hujayrani]] tashqi tarafdan o'raboʻrab turuvchi [[sitoplazma]] qobig'iqobigʻi biologik membrananing o'zidanoʻzidan iborat bo'lishiboʻlishi mumkin. Lekin ko'pinchakoʻpincha, hujayra murakkab tuzilgan 3 qismdan: tashqi, o'rtaoʻrta va ichki qismlardan hujayra ([[sitoplazma]]) qobig'iqobigʻi bilan o'ralganoʻralgan.
Sitoplazma qobig'iningqobigʻining tashqi qismi [[glikokaliks]] deb nomlanib oqsil va karbonsuvlardan hosil bo'lganboʻlgan. U [[elektron mikroskop]] ostida uzluksiz struktura holida ko'rinadikoʻrinadi. Glikokaliks tashqi qavat bo'lganiboʻlgani uchun hujayraning tashqi muhit bilan aloqasida muhim rol o'ynaydioʻynaydi. Glikokaliks zonasi turli hujayralarda farqlanadi. Bazi bir hujayralarda glikokaliks moddalarni parchalovchi [[Fermentlar|fermentlarga]] boy bo'lsaboʻlsa, boshqa hujayralardagi glikokaliksni hosil qiluvchi [[glikoproteidlar]] immunologik xususiyatga ega. Plazmatik membranaga kimyoviy tarkibiga koʻra, yog'laryogʻlar, oqsillar, uglevodlar va juda oz miqdorda boshqa organik birikmalar kiradi. Suyuklikmozaika modeliga koʻra, Plazmatik membrananing asosiy qismi fosfolipid qoʻsh qavatdan iborat. Bu qavatning ichkariga qaragan qismi gidrofob (suvda erimaydigan), tashqi qis-mi esa gidrofil (suvda eruvchan) xusu-siyatga ega. Fosfolipid qavatda oqsil molekulalari suzib yuradi. Fosfolipid qavati sirtida esa murakkab organik birikmalardan hosil boʻlgan glikopro-teinlar joylashgan. Ular retseptorlar tarkibiga kiradi. Plazmatik membrana baryer (toʻsiq), moddalarni tashish (transport), regulyator (boshqarish) va katalitik funksiyalarni bajaradi (yana q. [[Hujayra]]).<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
== Manbalar ==
{{manbalar}}
{{no iwikiOʻzME}}
{{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
ryherinnfuumeuhteh9e8te5y89uriu8et
bunlari duz terkube eleyin.........................................
