Meyer Akselrod

Meyer Moiseyevich Akselrod (5 (18) iyul 1902-yil Molodechno – 10-yanvar 1970-yil Moskva) – sovet rassomi, „Chetire iskusstva“ jamiyati aʼzosi.

Meyer Akselrod
Tavalludi	(5) 18-iyul 1902-yil Rossiya imperiyasi, Molodechno
Vafoti	10-yanvar 1970-yil Moskva, SSSR
Fuqaroligi	SSSR Rossiya
Kasbi	rassom
Turmush oʻrtogʻi	Rubina Riva

Tarjimai holi

Meyer Akselrod 1902-yil 18-iyul kuni Vilna viloyatining Molodechno shahrida tavallud topgan. Birinchi jahon urushi boshida, chor hukumati yahudiy aholisini frontdan quvib chiqargandan soʻng, oila Tambovga koʻchib oʻtgan va u yerda 1916-1917-yillarda V. N. Perelman (1892-1967) chizmachilik maktabida kechki sinfda tahsil olgan. 1919-yilda oila Molodechnoga qaytishga harakat qilgan, ammo bu vaqtga kelib shaharni Polsha aholisi qoʻlga kiritib boʻlgandi, buning taʼsirida oila Minskka koʻchib oʻtgan. Bu yerda Akselrod kinoteatrlar uchun reklama afishalari orqali kun kechirgan va maktabni ham shu yerda tamomlagan. 1919–1920-yillarda Minskdagi Qizil Armiya Gʻarbiy fronti aloqa boshqarmasida chizmachi boʻlib xizmat qilgan, Smolenskdagi V. F. Shtranich rahbarligidagi „Proletkult“ badiiy studiyasiga tashrif buyurgan, Minsk maktablarida tasviriy sanʼatdan dars bergan va 1921-yilda dastlab Belarus rassomlarining koʻrgazmasida ishtirok etgan. 1941-yilda Akselrodning oilasi Birinchi jahon urushi paytida boʻlgan Tambovga evakuatsiya qilingan. Meyer Akselrodning oʻzi Moskvada qolib, hibsga olingan akasi, shoir Zelik Axelrodning taqdiri haqida bilishga harakat qilgan va armiyaga chaqirishni kutgan. Mobilizatsiyadan koʻp vaqt oʻtmay, Sergey Eyzenshteyn tomonidan Olmaotada „Ivan Grozniy“ filmining suratga olish guruhida ishlash uchun chaqirilgan va yoʻl-yoʻlakay oilasini Tambovdan olib ketgan. U 1941-1943-yillarda Olmaotaga evakuatsiya qilingan va u yerda Polshadan kelgan yahudiy qochqinlarga yordam bergan. 1944-yilda Olmaotada Akselrodning shaxsiy koʻrgazmasi boʻlib oʻtgan. Urushdan keyin 1966-yilda Moskvada Kuznetskiy Most nomli guruh koʻrgazmasida qatnashgan, unda 250 ga yaqin rasmlari namoyish etilgan. Koʻrgazmadan soʻng yuragi kassaligi tufayli darhol kasalxonada davolangan. 1968-yilda (Rostov-Don) shaxsiy koʻrgazmasi boʻlib oʻtgan. Akselrod 1970-yilda oʻzining shaxsiy koʻrgazmasi uchun nashr etilgan toʻplamni koʻrmasdan, yurak xurujidan vafot etgan. Rassom Vostryakovskiy qabristonining, yahudiy qismiga dafn etilgan. Shaxsiy koʻrgazmalari: 1972-yil (Moskva, vafotidan keyin), 1973-yil (Leningrad, vafotidan keyin), 1982-yil (Moskva, vafotidan keyin). 1990–2000-yillarda Moskva, Nyu-York, London, Germaniya, Isroilda koʻrgazmalari boʻlib oʻtgan.

Ijodi

Akselrodning koʻplab rasmlari rus yahudiylari hayotiga asoslangan. U „Vospominaniya o starom Minske“ turkum rasmlari muallifi. Rassomning qizi Yelena Akselrod Quddusda rassomning monografiya rasmini (1993) va Moskvada „Dvor na Barrikadnoy“ (2008) xotiralar va xatlar kitobini nashr etgan. Akselrodning ijodini shoir Arseniy Tarkovskiy juda qadrlagan: „Bu halol va pokiza inson boʻlishning ajoyib namunasidir… U qaysarlik bilan, temir iroda bilan barcha toʻsiqlarni yengib oʻtadigan kishi boʻlgan. Meyer Akselrodning asarlari Tretyakov galereyasida, Rossiya muzeyida, A. S. Pushkin nomidagi Davlat tasviriy sanʼat muzeyida saqlanmoqda.