Niderlandiya banki

Niderlandiya banki
Bosh qarorgohi	Amsterdam
Tashkil etilgan yili	25-mart, 1814-yil (210 yil avval)
Mulkchilik shakli	100% Davlat mulki (1948–present)
Prezident	Klas Knot
Markaziy banki	Niderlandiya
Oltin-valyuta zaxiralari	8 840 million dollar
Veb sayti	dnb.nl
	1 Nederlandiya banki hozir ham faoliyat yuritadi, biroq aksariyat vazifalari YMBga oʻtkazilgan.

Niderlandiya banki (niderlandcha: De Nederlandsche Bank NV yoki qisqacha DNB) - Niderlandiyaning markaziy banki. 1814-yilda qirol Uilyam I tomonidan asos solingan, u Yevropa Markaziy banklari tizimi (YMBT) va Yevrotizimning bir qismidir. Niderlandiya banki - ochiq aksiyadorlik jamiyati (niderlandcha: naamloze vennootschap, qisqartirilgan NV), uning kundalik siyosati Boshqaruv kengashi tomonidan nazorat qilinadi. Davlat masʼuliyati cheklangan jamiyati boʻlgan DNB oʻzining Kuzatuv kengashiga ega (niderlandcha: Raad van Commissarissen).

1999-yilgacha, Niderlandiya yevroni qabul qilgunga qadar, bank Niderlandiya sobiq milliy valyutasi gulden uchun javobgar edi.

Bundan tashqari, Bank Kengashi (niderlandcha: Bankraad) deb nomlangan maslahat organi mavjud. Davlat tashkiloti sifatida DNB ham Yevropa Markaziy banklar tizimining (YMBT) bir qismi, ham mustaqil davlat organi (niderlandcha: zelfstandig bestuursorgaan) vazifasini bajaradi. YMBTning bir qismi sifatida DNB xalqaro toʻlov tizimining bir boʻgʻini boʻlishdan tashqari, yevrozona uchun pul-kredit siyosatini belgilash va amalga oshirish uchun ham javobgardir. Mustaqil davlat organi sifatida DNB moliya institutlari faoliyatining prudensial nazoratini amalga oshiradi ^[2].

Tarixi

1998-yil 2-mayda Yevropa davlatlari yoki hukumatlari rahbarlari 1999-yil 1-yanvarda Yevropa Ittifoqining (YI) oʻn bir aʼzo davlati, shu jumladan Niderlandiya Iqtisodiy va valyuta ittifoqi (IVI) boshlanishi toʻgʻrisida qaror qabul qildi. 1998-yil 1-iyundan boshlab Nederlandiya banki Yevropa Markaziy banklar tizimining (YMBT) bir qismini tashkil etadi. Shu kuni Bank toʻgʻrisidagi qonunning yangi tahriri (1998-yil) kuchga kirdi. Taxminan 185 yil davomida faoliyat yuritib kelgan Nederlandiya banki yangi bosqichga kirdi.

Vazifalari

1948-yilgi qonunni almashtirgan 1998-yilda qabul qilingan bank toʻgʻrisidagi qonunga binoan Markaziy bank quyidagi vazifalarni bajaradi:

YMBT doirasida Bank Yevropa Hamjamiyati (YH) doirasida pul-kredit siyosatini belgilash va amalga oshirishga hissa qoʻshadi. Bankning maqsadi narx barqarorligini saqlash. Ushbu maqsadga zarar yetkazmagan holda, Bank YHda umumiy iqtisodiy siyosatni qoʻllab-quvvatlaydi.
Bank rasmiy xorijiy zaxiralarni saqlaydi va boshqaradi, valyuta operatsiyalarini amalga oshiradi.
Bank statistik maʼlumotlarni yigʻadi va statistik maʼlumotlarni ishlab chiqaradi.
Bank toʻlov tizimlarining uzluksiz ishlashiga yordam beradi; u banknotlarning muomalasi bilan shugʻullanadi.
Bank banklar, investitsiya institutlari va ayirboshlash shoxobchalari ustidan nazoratni amalga oshiradi.
Bank qirollik farmoni bilan ruxsat berilgan taqdirda, jamoat manfaatlarini ko‘zlab boshqa vazifalarni ham bajarishi mumkin. Yevropa Markaziy banki (YMB) ham bankdan qoʻshimcha vazifalarni bajarishni soʻrashi mumkin.

Birinchi ikkita vazifa, YMBT vazifalari sifatida ham tanilgan, butunlay Maastrixt shartnomasidan kelib chiqadi. Ushbu sohalardagi qarorlar Yevropa darajasida Niderlandiya banki doxil YMB Boshqaruv Kengashi tomonidan qabul qilinadi. To‘lov tizimlarining uzluksiz ishlashiga ko‘maklashish ham Yevropa, ham milliy ahamiyatga ega. Statistik vazifa qisman YMBT bilan bog‘liq va qisman milliy masaladir. DNB Yevropa Ittifoqidan tashqaridagi mamlakatlar uchun xalqaro makroiqtisodiy statistik tahlillar uchun javobgardir ^[3]. Ushbu ikki vazifa IVI dastlabki paytda tashkil etilganda YMBT darajasida belgilanmagan. Bu yerda Nederlandiya banki to‘liq nazorat ostida qoladi. Biroq, iqtisodlari tobora o‘zaro bog‘lanib borayotgan Yevropada ko‘plab bank nazorati qoidalari xalqaro darajada ishlab chiqiladi. DNB umumiy niderland banklari uchun banklar banki sifatida xizmat qiladi.

Nederlandiya Ijtimoiy-iqtisodiy kengashning hukumat tomonidan tayinlangan aʼzolaridan biri har doim DNB vakili hisoblanadi.

Bosh ofisi

Bank dastlab 17-asr uylari oʻrnida Aude Terfmarkt (niderlandcha: De Oude Turfmarkt) koʻchasida tashkil etilgan. 1860-yillarda meʼmor Villem Entoni Froger (niderlandcha: Willem Anthonie Froger) loyihalashtirgan maqsadli bosh ofis binosi ayni joyda qurilgan va 1869-yilda ochilish marosimi boʻlib oʻtdi. Taxminan bir asrdan keyin, 1968-yilda, bank oʻzining yangi ofisi uchun bu binoni tark etgach, u uzoq vaqtdan beri ushbu bino yaqin joyda tashkil etilgan Amsterdam universiteti tomonidan qabul qilindi va keyinroq 1976-yil oktabrda u yerda faoliyat boshlagan Allard Pierson muzeyi uchun oʻz oʻrnini boʻshatib berdi ^[4].

1960-yillarda Frederikspleyn maydonida (niderlandcha: Frederiksplein [nl]) yangi bosh ofis majmuasi qurildi va 1968-yil may oyida qirolicha Yuliana binoning ochilish marosimida ishtirok etdi. Meʼmor Marius Duintyerning 1961-yilgi ajoyib dizayni past kvadrat asosda va toʻrtburchaklar shaklidagi ofis minorasidan iborat edi. 1980-yillarning oxirida, bankda boʻsh joy qolmagani sababli, bino 1984-yilda meʼmorlar Yelle Abma va Mark a Kampo tomonidan loyihalashtirilgan va 1989-yilda qurilishi tugagan ikkinchi oval minora bilan toʻldirildi. 2008-yilda Mark a Kampo kvadrat asosga qoʻshimcha qavat qoʻshib, qoʻshimcha kengaytirishni ishlab chiqdi. 2020-yillarning boshlarida keng qamrovli taʼmirlashda oval minora buzildi va binoning tashqi koʻrinishini 1960-yillardagiga oʻxshash tashqi koʻrinishga qaytarish uchun poydevori qayta qurildi ^[5].

1869-yilgi ochilish marosimi paytidagi Nederlandiya banki
2006-yildagi eski bosh ofis binosi, hozirda Allard Pierson muzeyi joylashgan
Qurilish ishlari, 1963-yil
Yangi bosh ofis majmuasi, 1967-yil
Oval minoraning qurilishi, 1989-yil
1980-yillarning oxiridagi kengaytma, 2004-yilda suratga olingan
Koʻchaga qaragan panjaralari, 2018-yil
2022-yil holatida davom etayotgan taʼmirlash

Prezidentlari roʻyxati

	Rahbarlik muddati	Oldingi tajriba(lari)	Partiyasi
Pol Ivan Hogger	1814-1816		Mustaqil nomzod
Yan Hodshon	1816-1827		Mustaqil nomzod
Jak Teysse	1827-1828		Mustaqil nomzod
Jeykob Foks	1828-1835		Mustaqil nomzod
Uilyam Mogge Myuilman	1835-1844		Mustaqil nomzod
Avraam Foks	1844-1858		Mustaqil nomzod
Hendrik Krukevit	1858-1863		Mustaqil nomzod
Villem Mees	1863-1884		Mustaqil nomzod
Nikolas Pierson	1885-1891		Liberal ittifoq
Norbertus fon den Berx	1891-1912		Mustaqil nomzod
Xerard Fissering	1912-1931		Mustaqil nomzod
Leonardus Trip	1931–1941		Mustaqil nomzod
Meinoud Rost fon Tonningen	1941-1945		Milliy sotsialist harakati
Leonardus Trip	1945–1946		Mustaqil nomzod
Doktor Marius Holtrop (1902–1988)	1946-yil 1-may – 1967-yil 1-may (21 yoshu, 0 kun)		Mustaqil nomzod
Dr. Yelle Ziylstra (1918–2001)	1967-yil 1-may – 1982-yil 1-yanvar (14 yoshu, 245 kun)	Iqtisodiyot vaziri (1952–1959) Moliya vaziri (1958–1963) (1966–1967) Bosh vazir (1966–1967)	Aksilinqilobchi partiya (1967–1980)
Dr. Yelle Ziylstra (1918–2001)	1967-yil 1-may – 1982-yil 1-yanvar (14 yoshu, 245 kun)		Xristian demokratik murojaat (1980–1982)
Dr. Vim Dusenberg (1935–2005)	1982-yil 1-yanvar – 1997-yil 1-iyul (15 yoshu, 151 kun)	Moliya vaziri (1973–1977)	Leyboristlar partiyasi
Dr. Not Vellink (1943-yilda tugʻilgan)	1997-yil 1-iyul – 2011-yil 1-iyul (14 yoshu, 0 kun)	Bosh gʻaznachi (1977–1981)	Xristian demokratik murojaat
Dr. Klas Knot (1967-yilda tugʻilgan)	2011-yil 1-iyul – Hozirgacha (13 yoshu, 205 kun)		Mustaqil nomzod

Yana qarang

Niderlandiya iqtisodiyoti
Kyurasao va Sint-Marten Markaziy banki
Aruba Markaziy banki
Java banki
Niderlandiyaning moliyaviy bozorlar boshqarmasi

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).
↑ toddwhitebloomb, Todd White. „Europe's Central Banks Begin Boosting QE Price Transparency“. Bloomberg.com (2016-yil 4-aprel). Qaraldi: 2016-yil 26-aprel.
↑ Ahmed, Asif (2 July 2010). Analysis of the Mission Statement of the Commercial Banks of Bangladesh. Rochester, NY: Social Science Research Network.
↑ „Our Buildings“. Allard Pierson Museum.
↑ „Renovation of DNB's head office“. De Nederlandsche Bank.

Havolalar

[dnbinfo-1] 1,0 ^1,1 Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).

[2] toddwhitebloomb, Todd White. „Europe's Central Banks Begin Boosting QE Price Transparency“. Bloomberg.com (2016-yil 4-aprel). Qaraldi: 2016-yil 26-aprel.

[3] Ahmed, Asif (2 July 2010). Analysis of the Mission Statement of the Commercial Banks of Bangladesh. Rochester, NY: Social Science Research Network.

[4] „Our Buildings“. Allard Pierson Museum.

[5] „Renovation of DNB's head office“. De Nederlandsche Bank.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]