Pyotr Axlyustin

Pyotr Nikolayevich Axlyustin (1896-yil 12-iyun, Kasli, Yekaterinburg uyezdi, Perm viloyati – 1941-yil 28-iyul, Propoysk shahri) – Sovet harbiy qoʻmondoni, general-mayor (1940).

Pyotr Axlyustin
Asl ismi	ruscha: Пётр Николаевич Ахлюстин
Tavalludi	12-iyun 1896-yil Perm viloyati
Vafoti	28-iyul 1941-yil
Fuqaroligi	Rossiya imperiyasi SSSR
Qoʻshin turlari	Piyoda
Xizmatdagi yillari	1915 – 1917 1918 – 1941
Unvoni	Kichik unter-ofitser General-mayor
Qoʻmondonlik qilgan	2-zaxira otliqlar polki 104-otliqlar polki 23-otliqlar diviziyasi 24-otliqlar diviziyasi 39-o‘qchi korpus 13-mexanizatsiyalashtirilgan korpus
Jang/urush	Birinchi jahon urushi Rossiyada fuqarolar urushi Ikkinchi jahon urushi
Mukofotlari

Hayoti

Axlyustin 1896-yil 12-iyunda Perm viloyatining Yekaterinburg tumanidagi Kasli shahrida (hozirgi Chelyabinsk viloyati) ishchi oilasida tugʻilgan.

Harbiy xizmatda

Birinchi jahon urushi va fuqarolar urushi

Axlyustin 1915-yil avgust oyida Rossiya imperator armiyasi safiga chaqirildi, shundan soʻng Pavlograd 2-leyb-gusar polkiga oddiy askar sifatida yuborildi, uning tarkibida Gʻarbiy frontda (Boltiqboʻyida) jangovar harakatlarda qatnashdi. 1917-yil dekabr oyida kichik unter-ofitser unvoni bilan demobilizatsiya qilingan, shundan soʻng u Kaslin metallurgiya zavodida oʻt yoquvchi boʻlib ishlagan.

1918-yil 24-iyunda oʻz ixtiyori bilan Qizil Armiya safiga kirdi va 267-togʻ-oʻqchi polkining otliq yuzligiga yuborildi va u yerda vzvod komandiri va yuzboshi yordamchisi lavozimlarida xizmat qildi. 1920-yil iyun oyida Janubiy frontning 3-maxsus batalyon pulemyot komandasi boshligʻi, 1921-yil may oyida oʻqchi rota komandirining yordamchisi, keyin esa 267-oʻqchi polk tarkibida yuzboshi lavozimiga tayinlandi. Sharqiy va Janubiy frontlardagi jangovar harakatlarda, Perekopga hujum qilishda qatnashgan.

Urushlararo vaqt

1922-yil dekabr oyida diviziya maktabining oʻquv vzvodi komandiri lavozimiga tayinlandi va 1923-yil avgust oyidan boshlab vzvod komandiri, komandir yordamchisi va 30-oʻqchi diviziya tarkibida eskadron komandiri vazifasini vaqtincha bajaruvchi lavozimlarida xizmat qildi. 1924-yil noyabr oyidan boshlab 51-oʻqchi diviziya tarkibida alohida otliq eskadronida komandir yordamchisi va eskadron komandiri lavozimlarida xizmat qilgan.

1926-yilda Qizil Armiya Kompartiyasi Simferopol kurslarini tugatdi va 1927-yil oktyabr oyida Novocherkasskdagi qoʻmondonlik tarkibini takomillashtirish boʻyicha otliq kurslariga oʻqishga yuborildi va 1928-yil avgust oyida oʻqishni tugatdi.

Axlyustin 1929-yil noyabr oyida S. M. Budyonniy nomidagi Ukraina otliq maktabining xoʻjalik boʻlimi boshligʻi, 1931-yil yanvar oyida – komandir yordamchisi, keyin – 2-chi zaxiradagi otliqlar polki (Ukraina harbiy okrugi) komandiri, 1935-yil aprel oyida – 104-chi otliqlar polki (26-otliqlar diviziyasi) komandiri, 1937-yil sentyabr oyida – 23-chi otliqlar diviziyasi komandiri (7-otliq korpus, Kiyev harbiy okrugi) va 1938-yil iyun oyida – 24-otliqlar diviziyasi (13-otliq korpusi, Belorussiya harbiy okrugi) komandiri lavozimiga tayinlandi.

1939-yil kuzida Qizil Armiyaning Gʻarbiy Belorussiyaga yurishida faol ishtirok etdi. Axlyustin qoʻmondonligidagi 24-kavdiviziya va 22-tank brigadasidan iborat harakatdagi otryad avangardda harakat qildi va Belorussiya frontining butun Polotsk guruhining (3-armiya) asosiy zarba kuchiga aylandi. 17-sentyabr kuni ertalab soat 5 da u birinchi boʻlib chegarani kesib oʻtdi. Soat 8 da „Axlyustin guruhi“ deb atalgan oldingi qismlar Dokshitsaga, 18-sentyabrda Dunilovichi, Lintupa va Sventsyanaga, 19-sentyabrda esa jangdan keyin Vilnoga kirib, Latviya va Litva chegaralarini qoʻriqlashni tashkil etishga kirishdi.

1940-yil yanvar oyining oxirida 24-kavdivizionning toʻrtta otliq polkiga qoʻshimcha ravishda shoshilinch ravishda qoʻshilgan tank polki Sovet-Finlyandiya urushida ishtirok etdi. 8-fevral kuni 8-armiyaning 1-korpusi tarkibida diviziya Ladoga koʻlining shimolida Loymolning muhim strategik uzeli hududida fin qoʻshinlarini orqa tomondan oʻrab olish vazifasi bilan jangga kirdi. Qalin qor, kesib oʻtish juda qiyin boʻlgan joy, kuchli sovuq va shamol diviziyaning otliq safda harakat qilishiga imkon bermadi. Urushning eng oxirida 30 ta eskadron boshida Axlyustin Finlyandiya ichkarisiga reyd uyushtirdi, buning uchun u Qizil Yulduz ordeni bilan taqdirlandi.

Ikkinchi jahon urushi

Urush boshlanishi bilan korpus Belostok yoʻnalishida dushmanning ustun kuchlariga qarshi jangga kirishdi, shaxsiy tarkibning 50% ham yoʻq edi va shtat boʻyicha kerak boʻlgan tanklarning faqat beshdan bir qismini oldi. (294 tank, ulardan 263 tasi T-26 va 15 tasi BT; 222 tank 25-diviziyada edi). Bosqinning birinchi soatidanoq korpus vermaxtning 9-armiya korpusi bilan jangga kirishdi. Ertalab soat 8 dan boshlab Nujets daryosida janglar boshlandi va 24-iyun kunining oxiriga kelib, mexanik korpusning mudofaasi yorib oʻtildi (oʻsha paytda qoʻshilmada deyarli tanklar qolmagan, 30% dan ortigʻi yoqilgʻi ekipajlari tomonidan yoqib yuborilgan). Iyul oyi boshida korpus qoldiqlari Minsk hududida qurshab olindi.

Iyul oyining oxiriga kelib, Axlyustin boshchiligidagi 13-mexanizatsiyalashgan korpusning qoldiqlari (amalda moddiy qismsiz) dushman orqa tomonidan 500 kilometrdan ortiq masofani bosib oʻtgach, Qizil Armiya qismlari bilan qoʻshilish uchun Mogilevning janubidagi Soj daryosiga chiqdi. 28-iyul kuni korpus qoldiqlarining qurshovdan chiqishini tashkil qilgan Axlyustin Propoysk shahri hududida Soj daryosidan oʻtish paytida artilleriya otishmasida halok boʻldi.

Harbiy unvonlari

• Polkovnik (24.01.1936);
• Brigada komandiri (17.02.1938);
• General-mayor (06.04.1940).

Mukofotlari

• Qizil Bayroq ordeni (1922);
• 1-darajali Vatan urushi ordeni (05.06.1965);
• Ikkita Qizil Yulduz ordeni (22.02.1938, 19.05.1940);
• Ishchi-Dehqon Qizil Armiyasining XX yilligi yubiley medali (1938).