Sally Ride
Sally Kristen Ride (inglizcha: Sally Kristen Ride 1951-yil 26-may, Los- Anjels, AQSh — 2012-yil 23-iyul, Kaliforniya, AQSh[1]) — amerikalik astronavt, 1983-yilda kosmosga sayohat qilgan Amerikadagi birinchi ayol[2] (undan oldin Valentina Tereshkova[3] 1963-yilda va Svetlana Savitskaya 1982-yilda kosmosga uchgan).
Biografiya tahrir
Sally 1951-yil 26-mayda Los-Anjelesda tugʻilgan. 1973-yilda Stenford universitetini fizika boʻyicha bakalavr darajasini, 1975-yilda esa magistr darajasini va 1978-yilda fan doktori (Ph.D.) astrofizika sohasida darajasini oldi[4].
Ride kosmik dasturga daʼvogarlarni yollash haqidagi gazeta eʼloniga javob bergan 8000 kishidan biri edi. 1978-yilda u NASA tomonidan tanlangan[5].
Martaba tahrir
1983-yil 18-iyunda u STS-7 Challenger missiyasi ekipaji tarkibida koinotga uchgan birinchi amerikalik ayol boʻldi. Missiya vazifalariga ikkita aloqa sunʼiy yoʻldoshini uchirish va farmatsevtika tajribalarini oʻtkazish kiradi.
Ikkinchi parvoz 1984-yilda, shuningdek, Challenger STS-41G bortida amalga oshirildi. Umuman olganda, u kosmosda 343 soatdan koʻproq vaqt oʻtkazdi.
Challenger halokati sodir boʻlganida Sally Ride 8 oylik oʻzining uchinchi parvozi uchun oʻquv dasturini yakunlayotgan edi va Prezidentning Chellenjer halokati boʻyicha tergov komissiyasiga, Operatsion quyi qoʻmita raisligiga tayinlandi. Ride komissiya aʼzosi general Kutinaga qattiq yoqilgʻi kuchaytirgichi dizaynidagi kamchiliklar haqida maʼlumot berdi, u maʼlumotni fizik Richard Feynmanga yetkazdi, bu esa avariya sababini aniqlashga yordam berdi. Tekshiruv tugagandan soʻng, Ride Vashingtondagi NASA shtab-kvartirasiga taklif qilindi va u yerda muallif tomonidan „Amerikaning koinotdagi yetakchiligi va kelajagi“ nomli strategik rejalashtirish harakatiga rahbarlik qildi.
Sally Ride kosmos haqidagi bir qator bolalar kitoblari muallifi hisoblanadi[6].
Shuningdek, u Astronavtlar shon-sharaf zaliga kiritilgan[7].
Sally Ride 2012 -yil 23-iyulda San-Diyego (Kaliforniya) chekkasidagi uyida 62 yoshida oshqozon osti bezi saratonidan vafot etgan[3][8].
Mukofotlar tahrir
AQSh prezidenti Barack Obama Sallyning vafoti munosabati bilan hamdardlik bildirdi. Barack Obamauni milliy qahramon va yosh qizlarning avlodlarini yulduzlarga erishishga ilhomlantirgan nufuzli namuna deb atadi[9].
2013-yilning 20-may kuni Vashingtondagi Kennedi nomidagi Ijro sanʼati markazida Sally Ride milliy xotirasiga bagʻishlangan tantanali marosimda Obama unga Qoʻshma Shtatlardagi eng oliy fuqarolik mukofoti — Prezidentning „Ozodlik“ medali bilan taqdirlanganini eʼlon qildi. Medal Tem OʻShonessiga 2013-yil 20-noyabr kuni Oq uyda boʻlib oʻtgan tantanali marosimda topshirildi[10].
Xotira tahrir
2021-yilda fuqarolik huquqlari, siyosat, gumanitar soha va ilm-fandagi ishtiroki uchun Sally Ride va boshqa bir qator ayollar portretlarini chorak dollarga joylashtirish orqali abadiylashtirishlari eʼlon qilindi[11].
Manbalar tahrir
- ↑ https://rus.team/people/salli-rajd
- ↑ https://rus.team/people/salli-rajd
- ↑ 3,0 3,1 „Скончалась первая американская женщина-астронавт“ (2012-yil 24-iyul). 2012-yil 6-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 2-avgust.
- ↑ https://rus.team/people/salli-rajd
- ↑ https://rus.team/people/salli-rajd
- ↑ https://rus.team/people/salli-rajd
- ↑ https://rus.team/people/salli-rajd
- ↑ „Скончалась первая американская женщина-астронавт Салли Райд“. top.rbc.ru. 2012-yil 26-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 24-iyul.
- ↑ „Митт Роммни расстроился из-за кончины астронавта Салли Райд. Активисты обвинили его в лицемерии“. xgay.ru. 2019-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-mart.
- ↑ Giorgis, Cyndi „Talking with Sally Ride and Tam O'Shaughnessy“ (en). American Library Association. Sally Ride Science (2009-yil 1-mart). 2013-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 23-iyul.
- ↑ „Maya Angelou, Sally Ride and other trailblazing women will be featured on U.S. coins“. NPR (2021-yil 7-oktyabr). 2021-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 12-oktyabr.