Vikipediya

San Anton saroyi

San Anton saroyi (Maltese) — Maltaning Attard shahridagi saroy, hozirda Malta prezidentining rasmiy qarorgohi hisoblanadi. U dastlab XVII asrning boshlarida Avliyo Ioann ordeni ritsari Antuan de Paul uchun qishloq villasi sifatida qurilgan. 1623-yilda de Paul Grand Master etib saylanganidan keyin saroy kengaytirildi.

San Anton saroyi
Il-Palazz Sant'Anton

San Anton saroyi
Umumiy maʼlumot
Maqomi Saroy
Mamlakat Malta
Koordinatalar 35°53′47″N 14°26′48″E / 35.89639°N 14.44667°E / 35.89639; 14.44667 G OKoordinatalari: 35°53′47″N 14°26′48″E / 35.89639°N 14.44667°E / 35.89639; 14.44667 G O
Qurilishi boshlangan 1600-yil
Qurilishi tugagan 1625-yil
Egasi Malta hukumati
Texnik holati
Qavatlar soni 2
San Anton saroyi

Saroydan keyingi grossmeysterlar qarorgoh sifatida foydalanilgan va bu jarayonda bir necha bor kengaytirilgan. Bu 1798-1800-yillardagi qoʻzgʻolon paytida qoʻzgʻolonchilar Milliy Assambleyasining qarorgohi boʻlgan va keyinchalik u Malta fuqarolik komissarlari, gubernatorlari va general-gubernatorlarining qarorgohiga aylandi. U 1974-yil dekabr oyida tashkil etilganidan beri Prezidentning rasmiy qarorgohi hisoblanadi.

Saroy keng San Anton bogʻlari bilan oʻralgan boʻlib, bogʻ qismlari 1882-yildan beri jamoatchilikka ochiq.

Tarixi tahrir

 
Saroyni birinchi marta XVII asr boshlarida qurgan buyuk usta Antuan de Paule

Taxminan 1600-yilda Provans tilidagi Avliyo Ioann ordeni ritsarlari Antuan de Paul Attarda yer uchastkasini sotib oldi va qishloq villasini qurdi. De Paul 1623-yilda grossmeyster etib saylandi va villa keyinchalik 1625-yilda saroyga[1] kengaytirildi[2]. Saroy Padualik Entoni sharafiga San Anton deb nomlangan[3].

 
Saroyda Antuan de Paulning gerbi

De Paul villani oʻz mehmonlari va oʻzining uy xodimlari uchun turar joy sifatida beradi. Xodimlar orasida oshpazlar, taomlarni tatib koʻrivuchilar, mash’alalar, parik yasaydiganlar, soatsozlar, shifokorlar, novvoy va it boqarlar bor edi[3].

1636-yilda de Paul oʻlimidan soʻng, saroy Verdala saroyidan koʻra poytaxt Vallettaga yaqinroq boʻlganligi sababli, saroy ordenning keyingi buyuk ustalarining qarorgohi sifatida foydalanishda davom etdi. Yillar davomida bino T-shaklidan lotin xochiga oʻxshatib kengaytirildi[1]

Fransiyaning Maltani bosib olishi va undan keyingi Malta qoʻzgʻoloni paytida saroy 1799-yil 11-fevralda birinchi marta yigʻilgan qoʻzgʻolonchilar Milliy Assambleyasining yigʻilish joyi boʻlgan. 1800-yil oktyabr oyida saroyda vafot etgan birinchi Britaniya fuqarolik komissari, admiral ser Aleksandr Ballning qarorgohiga aylandi[4].

 
San Anton saroyidagi hovli

Keyinchalik saroy Malta general-gubernatorining rasmiy qarorgohiga aylandi. Britaniya hukmronligi davrida baʼzi tuzilmaviy oʻzgarishlar boʻldi, jumladan, 1819-yilda binoni chaqmoq urgandan keyin minora balandligining pasaydi[5]. Saroy bogʻlarining bir qismi 1882-yilda omma uchun ochildi [1]. San Anton 1974-yil dekabrida orol respublikaga aylanganidan beri Malta Prezidentining rasmiy qarorgohi boʻlib kelmoqda[6].

Saks-Koburg va Gota malikasi Viktoriya Melita 1876-yil 25-noyabrda uning otasi Alfred Saks-Koburg va Gota gertsogi Maltada Qirollik dengiz floti ofitseri sifatida joylashganida, saroyda tug‘ilgan[7].

Qirolicha Yelizaveta II 1954, 1967 va 2005-yillarda Maltaga qirollik tashrifi chog‘ida saroyda qolgan[8].

Saroy va uning bog‘lari 1925-yilgi qadimiy joylar ro‘yxatiga kiritilgan[9]. Hozirda u 1-darajali milliy yodgorlik[6][10] va Malta orollari madaniy boyliklari milliy inventariga ham kiritilgan[1].

 
San Anton saroyidagi avtoturargoh, oʻng tomonda 2018-yil oktyabr oyida qulagan devor.

Arxitektura tahrir

San Anton saroyi ikki qavatdan iborat boʻlib, atrofdagi hududning panoramik koʻrinishiga ega[1].

Ibodatxonalar tahrir

 
Our Lady of Pilar ibodatxonasining ichki qismi

San Anton saroyida ikkita ibodatxona mavjud. Ulardan biri Our Lady of Pilar, ikkinchisi esa St. Anthony. Our Lady of Pilar ibodatxonasi XVIII-asrda buyuk usta Antonio Manoel de Vilhena tomonidan qurilgan[11].

St. Anthony ibodatxonasi XIX-asrda protestant cherkovi sifatida qurilgan. Keyinchalik u Saks-Koburg gertsogi va Gota Alfredning rafiqasi, Rossiyaning rus pravoslav cherkoviga aylantirildi. U Our Lady of Pilar ibodatxonasidan katta hisoblanadi[12]. St. Anthony ibodatxonasining mazhabi hozir Rim-katolik boʻlib, u 2013-yilda qayta tiklangan[13].

Bogʻlari tahrir

 
San Anton bogʻlari
 
Prezidentning maxfiy bogʻi, vaqti-vaqti bilan jamoatchilikka ochiq boʻlgan ikkita xususiy bogʻdan biri

Saroy meʼmorchiligi unchalik ajoyib boʻlmasa-da, asosiy diqqatga sazovor joy San Anton saroyi bogʻlaridir. Bogʻlar rasmiy tarzda tashkil etilgan boʻlib, yurish yoʻlaklari, haykallar, oʻrdak va oqqushlar oilalari joylashgan manzarali hovuzlar va kichik qushxonalar mavjud[14].

Bogʻlarda dunyoning turli burchaklaridan turli xil daraxtlar va gullar, jumladan palma daraxtlari, sarv, jakarandalar, araukariyalar va boshqa ekzotik oʻsimliklar mavjud[15]. Ko‘p yillardan buyon tashrif buyurgan davlat rahbarlarining Maltada daraxt ekish odat tusiga kirgan[16]. Bogʻlarda apelsin ham bor[17] va bir paytlar amaldagi gubernatorlar saroy bogʻlarida oʻstirilgan apelsin savatlarini Rojdestvo vaqtida sovgʻa sifatida berish amaliyoti edi.


Bogʻlarning bir qismi birinchi marta XIX-asrning boshlarida Admiral Ser Aleksandr Ball tomonidan ochilgan. Ular 1820-yillarda Maltaning ikkinchi gubernatori general 1-Marquess of Hastings tomonidan qayta taʼmirlangan[18]. Bog‘lar 1882-yilda jamoatchilik uchun qayta ochilgan[19].

Voqealar tahrir

 
Prezident oshxonasi bogʻi

San-Anton saroyida bir qator tadbirlar, shu jumladan yillik bogʻdorchilik bahori shousi oʻtkaziladi[20]. Prezident boshchiligidagi „Malta Community Chest Fund“ xayriya tashkiloti ham vaqti-vaqti bilan saroyda mablagʻ yigʻish uchun tadbirlar oʻtkazadi[21].

Prezidentning oshxona bogʻi San Anton saroyining qarshisida, Villa Bolonya yaqinida joylashgan[22].

Manbalar tahrir

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „San Antonio Palace and Gardens“. National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (2012-yil 28-dekabr). 2016-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  2. ↑ De Piro, Nicholas. The Sovereign Palaces of Malta. Miranda, 2001 — 211 bet. ISBN 9789990985078. 
  3. ↑ 3,0 3,1 „Il-Palazz Sant'Anton“ (mt). President of Malta. 2016-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan.
  4. ↑ „The Very Long Hiccup and the Establishment of the Army Medical Services in Malta“. British Army Medical Services And the Malta Garrison 1799–1979. 2016-yil 15-martda asl nusxadan arxivlangan.
  5. ↑ MacGill, Thomas. A hand book, or guide, for strangers visiting Malta. L. Tonna, 1839 — 128–130 bet. 
  6. ↑ 6,0 6,1 „San Anton Palace and garden, Attard“. Times of Malta (2012-yil 9-oktyabr). 2016-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  7. ↑ Sullivan, Michael John. A Fatal Passion: The Story of the Uncrowned Last Empress of Russia. Random House, 1997 — 7 bet. ISBN 9780679424000. 
  8. ↑ „San Anton Gardens“. mydestinationmalta.com. 2016-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  9. ↑ „Protection of Antiquities Regulations 21st November, 1932 Government Notice 402 of 1932, as Amended by Government Notices 127 of 1935 and 338 of 1939.“. Malta Environment and Planning Authority. 2016-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  10. ↑ „Mepa Schedules 51 archaeological sites and buildings“. The Malta Independent (2009-yil 27-dekabr). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan.
  11. ↑ „San Anton Palace and garden, Attard“. Times of Malta (2012-yil 9-oktyabr). 2016-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  12. ↑ Scerri. „Attard“. malta-canada.com. 2016-yil 30-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  13. ↑ Carabott, Sarah. „Restored Russian Chapel at San Anton Palace inaugurated“. Times of Malta (2013-yil 22-may). 2016-yil 1-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  14. ↑ „San Antonio Palace and Gardens“. National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (2012-yil 28-dekabr). 2016-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  15. ↑ „San Anton Palace and garden, Attard“. Times of Malta (2012-yil 9-oktyabr). 2016-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  16. ↑ „San Anton Gardens“. mydestinationmalta.com. 2016-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  17. ↑ MacGill, Thomas. A hand book, or guide, for strangers visiting Malta. L. Tonna, 1839 — 128–130 bet. 
  18. ↑ MacGill, Thomas. A hand book, or guide, for strangers visiting Malta. L. Tonna, 1839 — 128–130 bet. 
  19. ↑ „San Antonio Palace and Gardens“. National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (2012-yil 28-dekabr). 2016-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  20. ↑ „The Annual Horticultural Spring Show“. visitmalta.com. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan.
  21. ↑ „Festa Palazz to be held at San Anton Palace and Gardens in May“. Times of Malta (2015-yil 10-aprel). 2015-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  22. ↑ „The President's Kitchen Garden“. malta.com. 2015-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=San_Anton_saroyi&oldid=3102720" dan olindi