Shamsiddin Samarqandiy

Shamsiddin Muhammad ibn Ashraf Husayniy Samarqandiy (arab. شمس الدين السمرقندي; taxminan 1250–1310) XIII asrda yashagan samarqandlik astronom.

Shamsiddin Samarqandiy
Tavalludi	1250, Samarqand
Vafoti	1310
Kasbi	matematika, astronomiya

Hayoti va ijodi

XIII-XIV asrlarda yashab ijod qilgan Shamsiddin Samarqandiy hayoti haqida juda kam maʼlumotlar mavjud. U ilohiyot, mantiq, falsafa, matematika va astronomiya boʻyicha oʻziga xos ahamiyatga ega boʻlgan asarlar yozgan. Uning “Risola fi adab al-bahs” nomli risolasi qadimgi yunonlar qo‘llagan dialektik fikrlashning muhokamasidir. U “Astronomiya konspekti” asarini ham yozgan va 1276–1277 yillarda yulduzlar katalogini yaratgan.

Samarqandiy 20 sahifalik kichik bir risola yozib, unda Yevklidning 35 ta fikrini muhokama qilgan. U mazkur asarini tayyorlashda boshqa musulmon matematiklar, xususan, Ibn Haysam, Umar Xayyom, Abbos ibn Said Javhariy, Nosiriddin Tusiy, Asiriddin Abhoriy asarlariga ham murojaat qilgan.

Manbalar

• Dilgan, Hamid „Al-Samarqandī, Shams al‐Dīn Muḥammad ibn Ashraf al‐Ḥusaynī“,. Dictionary of Scientific Biography. New York: Scribner, 1970. OCLC 755137603. 
• Fazlıoğlu, İhsan (2007). "Samarqandī: Shams al‐Dīn Muḥammad ibn Ashraf al‐Ḥusaynī al‐Samarqandī". in Thomas Hockey. The Biographical Encyclopedia of Astronomers. New York: Springer. p. 1008. http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Samarqandi_BEA.htm.  (PDF version)
• O'Connor, J.J.; Robertson, E.F. „Shams al-Din ibn Ashraf Al-Samarqandi“ (1999). Qaraldi: 2023-yil 6-mart.