Shveysariya chalet uslubi

Shveysariya chalet uslubi (nemischa: Schweizerstil , norvegcha: Sveitserstil) — bu soʻnggi tarixshunoslikning meʼmoriy uslubi boʻlib, dastlab Shveysariya va Markaziy Yevropaning Alp (togʻi) mintaqalaridagi qishloq uylaridan ilhomlangan. Uslub yogʻochdan yasalgan balkonlar va oʻyilgan bezaklar bilan bezatilgan keng koʻlamli tomlar va devorlar bilan tavsiflangan anʼanaviy qurilish dizaynlarini anglatadi. Belle Epoque davrida Germaniya, Avstriya-Vengriya, Italiya, Fransiya va Skandinaviyada bu uslub keng tarqaldi^[1]^[2].

Tarixi

Norvegiyaning Krødsherad shahridagi Villa Fridxaym

Shveysariya chalet uslubi 18 asr oxiri romantik davrda paydo — va 19-asr boshida, ingliz landshaft gʻoyalari Germaniya bogʻlar va turar-joy binolaridan ilhomlanib yaratilgan. Bu uslub qitʼada togʻlarda yashovchi odamlarning „oddiy hayoti“ bilan taassurot qoldirgan olijanob yer egalari tomonidan yuqori baholandi^[3].

Chalet uslubi tez orada Harz togʻlari yoki Drezden hududi va unga tutash Shimoliy Chexiya mintaqasi kabi Germaniyaning Mittelgebirge landshaftlarida tarqaldi. „Zamonaviy“ qurilish uslubi sifatida u Binz yoki Heringsdorf kabi Boltiq dengizi qirgʻogʻidagi kurort arxitekturasiga ham taʼsir koʻrsatdi. Taxminan 1900-yilda dizayn elementlari koʻplab burjua oilaviy uylarini qurishda, shuningdek, Geynrix fon Ferstel kabi taniqli meʼmorlar tomonidan katta saroylar va mehmonxonalar qurishda ishlatilgan^[4]. Uslub Yevropaning shimoliy va gʻarbiy qismidagi boy odamlarning turizmining birinchi toʻlqinlari bilan yanada ommalashdi va Yevropa va Shimoliy Amerikaning boshqa qismlarida, xususan Norvegiya, Islandiya va Gollandiya meʼmorchiligida va qishloq uylari arxitekturasida mashhur boʻldi. 19-asr oxiri va 20-asr boshlarida Shvetsiya va Cincinnati (Ogayo shtati, AQSh)da ham qoʻlanildi. Chalet uslubining inglizcha namunalari orasida Entoni Salvinning Linkolnshirdagi Belton uyidagi qayiq uyi va Uayt orolidagi Osbourn uyidagi Shveysariya yozgi uyi qirolicha Viktoriyaning bolalari uchun qurilgan^[5].

Xususiyatlari

Uslub quyidagi xususiyatlar bilan ajralib turadi:

keng kornisli toʻsiqlar
toʻsiqli tomlar
ochiq qurilish ayvonlari, shu jumladan katta chordoqlar
dekorativ oʻymakorlik va qoliplar
balkonlar
katta derazalar
havo taxtasi, odatda boʻyalgan, koʻpincha yorqin ranglarda

Galereya

Erlangendagi villa
Drezdendagi Villa Eschebach
Norvegiyaning Balestran shahridagi Kviknes mehmonxonasi
Valkenburgdagi Rooding mehmonxonasi (1892),

Yana qarang

Manbalar

↑ Asqarov.Sh.J. Arxitektura tarixi. — Toshkent: 2009-yil
↑ Ryszard Rogiński. . Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych. ISBN 83-202-0796-7.
↑ Dixon, Roger. Architecture: With a Short Dictionary of Architects and 251 Illustrations. Thames and Hudson, 1978. ISBN 978-0-500-18163-8.
↑ Staehli, Alfred M. (1984). "Restoration of an Antique Plaster Finish in the Portland City Hall, Oregon". Bulletin of the Association for Preservation Technology 16 (2): 44–50. doi:10.2307/1494001.
↑ Vseobщaya istoriya arxitekturi /red. kollegiya/V 12 tomax. — M: 1970.

Havolalar

Cincinnati Swiss Chalet uylari (Wayback Machine saytida 2006-09-28 sanasida arxivlangan)
Shveysariya Chalet uslubining Norvegiya tavsifi (Wayback Machine saytida 2016-03-03 sanasida arxivlangan)
DIZAYN I. Swiss Chalet, P.F Robinson, arxitektor, 1827.

[1] Asqarov.Sh.J. Arxitektura tarixi. — Toshkent: 2009-yil

[2] Ryszard Rogiński. . Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych. ISBN 83-202-0796-7.

[3] Dixon, Roger. Architecture: With a Short Dictionary of Architects and 251 Illustrations. Thames and Hudson, 1978. ISBN 978-0-500-18163-8.

[4] Staehli, Alfred M. (1984). "Restoration of an Antique Plaster Finish in the Portland City Hall, Oregon". Bulletin of the Association for Preservation Technology 16 (2): 44–50. doi:10.2307/1494001.

[5] Vseobщaya istoriya arxitekturi /red. kollegiya/V 12 tomax. — M: 1970.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]