Tochigi (shahar)
Tochigi (yaponcha: 栃木市 Tochigi-shi) Yaponiyaning Kanto mintaqasida joylashgan Tochigi prefekturasida joylashgan shahardir. 2020-yil 1-avgust holatiga koʻra, shaharda 66018 xonadonda 159056 nafar aholi istiqomat qilgan[1], aholi zichligi har kvadrat kilometrga 480 nafarni tashkil qiladi. Shaharning umumiy maydoni 331,50 kvadrat kilometr (127,99 m²) ga teng. Shahar Ikkinchi Jahon urushi paytida urush zararlaridan qutulganligi sababli, koʻplab tarixiy ibodatxonalar, anʼanaviy doʻkonlar va kura (yapon anʼanaviy omborlari) shahar markazida saqlanib qolgan. Shahar 2009-yilda Yer, infratuzilma, transport va turizm vazirligining „Utsukushii-machinami Taisho“ (Wayback Machine saytida 2018-01-21 sanasida arxivlangan)mukofoti bilan taqdirlangan[2].
Tochigi 栃木市 | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 36°22′56.8″N 139°44′2.9″E / 36.382444°N 139.734139°E G OKoordinatalari: 36°22′56.8″N 139°44′2.9″E / 36.382444°N 139.734139°E G O | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| Mintaqa | Kanto viloyati |
| Asos solingan | miloddan avvalgi 40-yil |
| Maydon | 331.50 km2 (127.99 mi²) |
| Iqlim turi | nam kontiental iqlim |
| Rasmiy til(lar)i | yapon |
| Aholisi (2020-yil avgust) |
159 056 |
| Zichligi | 480 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+9:00 |
| Telefon kodi | 0282-21-2224 |
Geografiyasi tahrir
Tochigi Tochigi prefekturasining janubiy qismida joylashgan boʻlib, janubi-gʻarbda Ibaraki va Gunma prefekturasi bilan chegaradosh. Shahar Kanto tekisligining shimoliy qismida joylashgan boʻlib, shaharning shimoliy qismida togʻ tizmasi qad rostlagan. Shahar markazidan Tomava daryosi, sharqiy qismidan Oshigava daryosi, janubiy qismidan Vatarase daryosi oqib oʻtadi. Bu uch daryoning qoʻshilish joyida suv ombori joylashgan boʻlib, u yelkanli qayiq va vindserfing oʻrganish manzilgohi hisoblanadi. U 2012-yil iyun oyida Ramsar hududi sifatida belgilangan[3].
Atrofdagi munitsipalitetlar tahrir
Iqlimi tahrir
Tochigi nam kontinental iqlimga ega (Köppen Cfa) boʻlib, yozi issiq va qishi qattiq qor yogʻishi bilan ajralib turadi. Tochigida oʻrtacha yillik harorat 14,2 °C ni tashkil etadi. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1325 mm boʻlib, sentyabr esa eng seryogʻin oy hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 26,5 °C, eng past harorati esa yanvarda, 2,9 °C atrofida boʻladi[4].
Demografiyasi tahrir
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[5], Tochigi aholisi soni soʻnggi 50 yil ichida nisbatan barqaror boʻlib qolgan.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1920 | 110,209 | — |
| 1930 | 117,833 | +6.9% |
| 1940 | 120,583 | +2.3% |
| 1950 | 156,029 | +29.4% |
| 1960 | 147,499 | −5.5% |
| 1970 | 152,125 | +3.1% |
| 1980 | 168,423 | +10.7% |
| 1990 | 174,717 | +3.7% |
| 2000 | 171,755 | −1.7% |
| 2010 | 164,033 | −4.5% |
| 2020 | 155,549 | −5.2% |
Tarixi tahrir
Edo davrida Tochigi Tone daryosi va Edo bilan bogʻlangan Uzumagava daryosida joylashganligi sababli gullab-yashnagan. Imperator mahkamasidan Nikko ziyoratgohlari va ibodatxonalariga boriladigan Reyheyshi yoʻlidan foydalangan elchilar keyinchalik shahar hududida yashab qolishgan. Hududning katta qismi ilgari toʻgʻridan-toʻgʻri Tokugava syogunati tomonidan nazorat qilinadigan Tenryo hududi boʻlgan; ammo Fukiake domenining kichik feodal domeni hozirgi Tochigi shahri chegaralarida joylashgan edi.
Meidzi qayta tiklanishi davrida Tochigi prefekturasi tashkil etilgandan soʻng, Tochigi shahri 1871-yildan 1884-yilga qadar toki poytaxt Utsunomiyaga koʻchirilgunga qadar prefektura poytaxti vazifasini bajargan. 1937-yil 1-aprelda Tochigi shahar maqomiga koʻtarildi.
1954-yil 30-sentyabrda Tochigi Omiya, Minagava, Fukiage va Terao (barchasi Shimotsuga tumanidan) qishloqlarini oʻzlashtirib oldi. Undan keyin 1957-yil 31-martda Koo qishlogʻi (Shimotsuga tumanidan) paydo boʻldi. Tochigi oʻzining birinchi kinofestivalini — Kuranomachikado yoki „Eizo Film Festivali“ ni 2007-yil 5-oktyabrdan 2007-yil 8-oktyabrgacha boʻlgan davrda oʻtkazdi.
2010-yil 29-martda Tochigi Fujioka, Ohira va Tsuga (Shimotsuga tumani) shaharlarini oʻzlashtirib oldi. Undan keyin 2011-yil 1-oktyabrda Nishikata shahri (Kamitsuga tumanidan) va 2014-yil 5-aprelda Ivafune shahri (Shimotsuga tumanidan) ham Tochigiga qoʻshib berildi.
Hukumat tahrir
Tochigi toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 30 aʼzodan iborat bir palatali shahar qonun chiqaruvchi organi boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Tochigi shahrida Tochigi Prefekturasi Assambleyasiga toʻrt aʼzo qoʻshish huquqi mavjud. Milliy siyosat nuqtai nazaridan shahar Yaponiya Dietining quyi palatasining Tochigi 2-okrugi, Tochigi 4-okrugi va Tochigi 5-okruglari oʻrtasida taqsimlangan.
Iqtisodiyoti tahrir
Tochigi shahri mintaqaviy savdo markazi boʻlib, aralash mahalliy iqtisodiyotga ega. Sanoat sohasida oziq-ovqat mahsulotlarini qayta ishlash, avtomobil qismlari va yengil sanoat ustunlik qildi. Isuzu 1961-yildan beri Tochigi shahrida oʻz zavodiga ega. 2010-yilda shahar prefekturada fermer oilalari soni boʻyicha birinchi oʻrinni egalladi[6].
Taʼlim tizimi tahrir
Tochigida shahar hukumati tomonidan boshqariladigan 29 ta davlat boshlangʻich maktabi va 15 ta davlat oʻrta maktabi faoliyat yuritadi. Shaharda Tochigi prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan sakkizta davlat yuqori maktabi mavjud. Prefekturada nogironlar uchun bitta maxsus taʼlim maktabi ham bunyod etilgan. Shuningdek shaharda Kokugakuin Tochigi kichik kolleji binosi joylashgan.
Transporti tahrir
Temir yoʻl tahrir
.svg){kind=logo}
JR Sharqiy yoʻnalish — Ryomo liniyasi
- Tochigi — Ōhirashita — Ivafune
Tobu temir yoʻli — Tobu Nikko liniyasi
- Fujioka — Shizuva — Shin-Ōhirashita — Tochigi — Shin-Tochigi — Kassemba — Ienaka — Tōbu Kanasaki
Tobu temir yoʻli — Tobu Utsunomiya liniyasi
- Shin-Tochigi — Yashū-Hirakava — Yashū-Ōtsuka
Magistral yoʻl tahrir
- Tōhoku tezkor yoʻli — Sano-Fujioka almashinuvi, Ivafune birlashmasi, Tochigi almashinuvi, Tochigi-Tsuga birlashmasi, Tsuga-Nishikata avtoturargohi
- Kita-Kantō tezkor yoʻli - Ivafune birlashmasi, Tochigi-Tsuga birlashmasi, Tsuga almashinuvi
- Milliy yoʻnalish 50
- Milliy yoʻnalish 293
Mahalliy diqqatga sazovor joylar tahrir
- Ajisai-zakadagi daraxt qurbaqalarining ovozi chiqib turuvchi Tochigidagi Ohirasan togʻi Atrof-muhit vazirligi tomonidan Yaponiyaning 100 ta tovush manzilgohlaridan biri sifatida belgilangan[7]
Qardosh shaharlar bilan munosabatlari tahrir
Evansville, Indiana, AQSH,[8]
Tochigidan chiqqan taniqli odamlar tahrir
- Namihei Odaira, Hitachi asoschisi
- Yudzo Yamamoto, muallif
- Tanaka Isson, rassom
- Toyo Shibata, shoir
- Tomoko Yamaguchi, aktrisa
- Toshio Furukava, dublyaj aktyori
- Yuriko Handa, olimpiya voleybolchisi[9]
- Hirokazu Savamura, professional beysbolchi
- Takayuki Terauchi, professional beysbolchi
- Takuya Takei, professional futbolchi
- Shingo Tomita, professional futbolchi
- Koji Hachisuka, professional futbolchi
- Toshiaki Kavada, professional kurashchi
- Ryoji Isaoka, Olimpiya ogʻir atletikachisi[10]
- Tochigiyama Moriya, sumo kurashchisi
- Kosuke Hagino, suzuvchi
Galereya tahrir
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.jpg)
Manbalar tahrir
- ↑ „Tochigi city official statistics“ (yaponcha).
- ↑ [1] Japanese Ministry of Land, Transportation and Infrastructure (yaponcha)
- ↑ June, 2012[sayt ishlamaydi].
- ↑ Tochigi climate data
- ↑ Tochigi population statistics
- ↑ Tochigi city official home page (Wayback Machine saytida 2018-12-31 sanasida arxivlangan) (yaponcha)
- ↑ „100 Soundscapes of Japan“. Ministry of the Environment. Qaraldi: 8-dekabr 2015-yil.
- ↑ „Sister Cities International“. 2006-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-noyabr 2006-yil.
- ↑ Yuriko Handa sports-reference.com
- ↑ Ryoji Isaoka. sports-reference.com
Havolalar tahrir
- Rasmiy sayti (yaponcha)