Tolib Yoʻldosh

Tolib Yoʻldosh (1918—2002) — Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi, shoir va yozuvchi.

Tolib Yo‘ldosh
Tavalludi	1918-yil Toshkent shahri, Chilonzor mavzesi, Gulbozor mahallasi
Vafoti	2002-yil
Fuqaroligi	SSSR → Oʻzbekiston
Taʼlimi	Toshkent davlat universiteti (hozirgi OʻzMU), „Til va adabiyot“ fakulteti
Kasbi	shoir, yozuvchi
Unvoni	Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi (1989-yil)
Mukofotlari	„El-yurt hurmati“ ordeni (1998-yil)

Hayoti va ijodi

Tolib Yoʻldosh 1918-yil Toshkentning Chilonzor mavzesi, Gulbozor mahallasida oddiy mehnatkash oilada tugʻilgan. 40 yoshiga qadar savod chiqarmagan. Keyinchalik taʼlim olishga qaror qilib, kechki kurslarda tahsil oladi. Ammo shoirning „Saylayman“ nomli birinchi she’ri 1937-yilda — 18 yoshida eʼlon qilingan. 1943-yilda birinchi sheʼriy toʻplami „Boʻri bilan chol“ nomi ostida chop etilgan. Shoir oʻz tarjimai holida shunday yozadi: „Shundan beri qirqqa yaqin to‘plam nashr ettirdim, yarmi bolalarga, yarmi kattalar uchun“.

Tolib Yoʻldosh „Baxtiyorlar qoʻshigʻi“, „Porloq erta“, „Polizda“, „Doʻmboqlar“, „Koptok nega qochadi?“, „Oʻsmirlik oʻylari“, „Oq terakmi, koʻk terak“, „Quyosh bilan suhbat“ kabi yigirmaga yaqin she’riy to‘plamlar muallifi.

Tolib Yoʻldosh koʻp sheʼrlarini topishmoq tarzida bayon etadi. Shoirning bolalarga bagʻishlangan sheʼriyati orasida ertaklar, ertak-dostonlar ham anchagina. „Ovchi“, „Toʻqlikka shoʻxlik“, „Xumcha bilan nimcha“, „Qoʻrqoq quyon“, „Oʻrmonliklar orzusi“, „Toshmat uchgan“ kabi oʻnlab ertaklari xayoliy-sarguzasht janriga xos uslubda yaratilgan.

U, asosan, kattalar uchun falsafiy maʼnodagi to‘rtliklar va sakkizliklar yozgan. Ular „Oshiq koʻngil“ (1974), „Yetuklik“, „Yellar va oʻylar“ kabi sheʼriy toʻplamlardan joy olgan.

Tolib Yoʻldoshning hajviy mazmundagi asarlari „Mushtum“ jurnalining arxivida saqlanib kelinadi. Jumladan, „Ajabsanda“ sheʼriy toʻplami alohida mashhur. „Hech kim bilmasin“, „Sayoq“, „Moda“, „Jarohat“, „Bali-bali“, „Xushomad“ kabi oʻnlab toʻplamdan joy olgan asarlar tele va radio miniatyuralarning doimiy hajv qoʻshigʻi boʻlib kelmoqda. U, shuningdek, gʻazalshunos sifatida ham tanilgan.

Asarlari

Sheʼriy toʻplamlar

• „Boʻri bilan chol“ (1943)
• „Baxtiyorlar qoʻshigʻi“
• „Porloq erta“
• „Polizda“
• „Doʻmboqlar“
• „Koptok nega qochadi?“
• „Oʻsmirlik oʻylari“
• „Quyosh bilan suhbat“
• „Oshiq koʻngil“ (1974)
• „Yetuklik“
• „Yillar va oʻylar“
• „Ajabsanda“

Ertak-dostonlar

• „Ovchi“
• „Toʻqlikka shoʻxlik“
• „Xumcha bilan nimcha“
• „Qoʻrqoq quyon“
• „Oʻrmonliklar orzusi“
• „Toshmat uchgan“

Hajviy asarlar

• „Hech kim bilmasin“
• „Sayoq“
• „Moda“
• „Jarohat“
• „Bali-bali“
• „Xushomad“