Toxic shock syndrome
Toksik shok sindromi (TSS) bakterial toksinlar sababli boʻlgan holat hisoblanadi.[1] Alomatlar orasida isitma, toshma, terining pellingi va past qon bosimi boʻlishi ham mumkin.[1] Mastit, osteomiyelit, nekrotizan fasiit yoki pnevmoniya kabi oʻziga xos asosiy infektsiya bilan bogʻliq alomatlar ham boʻlishi mumkin.[1]
TSS odatda Streptococcus pyogenes yoki Staphylococcus aureus tipidagi bakteriyalardan kelib chiqadi, ammo boshqalar ham ishtirok etishi mumkin.[1][2] Streptokokk toksik shok sindromi baʼzan toksik shokka oʻxshash sindrom (TSLS) deb ataladi.[1] Asosiy mexanizm invaziv streptokokk infektsiyasi yoki mahalliy stafilokokk infektsiyasi paytida superantigenlarni ishlab chiqarishni oʻz ichiga oladi.[1] Stafilokokk turi uchun xavf omillari orasida juda changni yutish tamponlardan foydalanish va yosh bolalarda isitma, past qon bosimi, toshma, qusish yoki diareya va koʻp aʼzolar etishmovchiligi bilan tavsiflangan teri lezyonlari kiradi.[1][3][4] Tashxis odatda simptomlarga asoslanadi.[1]
Davolash, intravenöz suyuqliklar, antibiotiklar, har qanday xoʻppozning kesilishi va drenajlanishi va ehtimol tomir ichiga immunoglobulin yuborishni oʻz ichiga oladi.[1][5] Streptokokk tufayli kasal boʻlganlarda infektsiyalangan toʻqimalarni jarrohlik yoʻli orqali tezda olib tashlash zarurati, odatda, tavsiya etilgan boʻlsa-da, dalillar bilan kam tasdiqlanadi.[1] Baʼzilar jarrohlik debridmanni kechiktirishni tavsiya qiladi.[1] Halok boʻlishning umumiy xavfi streptokokk kasalligida taxminan 50%, stafilokokk kasalligida esa 5% ni tashkil qiladi.[1] Halok boʻlish 2 kun ichida sodir boʻlishi ham mumkin.[1]
Qoʻshma Shtatlarda streptokokk TSS yiliga 100 000 kishidan 3 tasida, stafilokokk TSS esa yiliga 100 000 kishidan 0,5 tasidagina uchraydi.[1] Vaziyat rivojlanayotgan mamlakatlarda koʻproq uchraydi.[1] U birinchi marta 1927- yilda tasvirlangan[1] Juda changni yutish tamponlar bilan bogʻliqligi tufayli, bu mahsulotlar sotuvdan olib tashlandi.[1]
Manbalar tahrir
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 Low, DE (July 2013). „Toxic shock syndrome: major advances in pathogenesis, but not treatment“. Critical Care Clinics. 29-jild, № 3. 651–75-bet. doi:10.1016/j.ccc.2013.03.012. PMID 23830657. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "Low2013" defined multiple times with different content - ↑ Gottlieb, Michael; Long, Brit; Koyfman, Alex (June 2018). „The Evaluation and Management of Toxic Shock Syndrome in the Emergency Department: A Review of the Literature“. The Journal of Emergency Medicine. 54-jild, № 6. 807–814-bet. doi:10.1016/j.jemermed.2017.12.048. PMID 29366615.
- ↑ „Toxic shock syndrome (other than Streptococcal) (TSS): 2011 Case Definition“. Centers for Disease Control and Prevention (8-may 2014-yil). 2-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-fevral 2021-yil.
- ↑ Khajuria, A; Nadam, HH; Gallagher, M; Jones, I; Atkins, J (2020). „Pediatric Toxic Shock Syndrome After a 7% Burn: A Case Study and Systematic Literature Review“. Ann. Plast. Surg. 84-jild, № 1. 35–42-bet. doi:10.1097/SAP.0000000000001990. PMID 31192868.
- ↑ Wilkins, Amanda L.; Steer, Andrew C.; Smeesters, Pierre R.; Curtis, Nigel (2017). „Toxic shock syndrome – the seven Rs of management and treatment“. Journal of Infection (inglizcha). 74-jild. S147–S152-bet. doi:10.1016/S0163-4453(17)30206-2. PMID 28646955.