Tsetserleg, shuningdek, Cecerleg sifatida transliteratsiya qilinadi ( moʻgʻ.: Цэцэрлэг, lit. bogʻ) — Moʻgʻulistonning Arxangay viloyati (viloyati) poytaxti. Ulan-Batordan 600 km (370 mil) janubi-g'arbda , Xangay tog'larining shimoli-sharqiy yon bag'rida joylashgan. Aholisi 16553 (2000-yil aholini roʻyxatga olish, Erdenebulgan sum qishloq xududida 18519 kishi, 16618 (2003-yil), 16300 (2006-yil)) kishi.[1]

Tsetserleg
47°28′37″N 101°27′1″E / 47.47694°N 101.45028°E / 47.47694; 101.45028 G OKoordinatalari: 47°28′37″N 101°27′1″E / 47.47694°N 101.45028°E / 47.47694; 101.45028 G O
[[File:|290px|Tsetserleg xaritada]]

Tsetserleg geografik jihatdan viloyatning janubidagi Bulgan sumida joylashgan. Uni shimoldagi Tsetserleg sumi bilan adashtirmaslik kerak. 1992-yilda Tsetserleg Erdenebulgan sum deb belgilandi, uning maydoni 536 km² (yoki 207 ml²) ni tashkil qiladi.

Tarix tahrir

 
Tsetserleg janubdan koʻrinishi

Tsetserleg qadimiy madaniyat va savdo markazidir. Bu yerda bir vaqtlar Manastir boʻlgan (Zayiin Gegeen Ibodatxona ),[2][3] va u Birinchi Khalkh Zaya Pandita, Luvsanperenlei (1642-1715) tomonidan qurilgan ( Zaya Pandita Namkhaijantsan (1599-1662) bilan adashtirmaslik kerak). U 1680-yillarning boshlarida qurilgan asosiy Guden Sum, Oʻng yoki Yozgi Semchin ibodatxonasi va Chap yoki Qishki Semchin ibodatxonasidan iborat edi. Oltinchi Zaya Pandita Jambatseren 1932-yilda kommunistlar tomonidan o'ldirilgach, asosiy Guden ibodatxonasi muzeyga aylantirilgan. Hozirda Yettinchi Zaya Pandita bor, lekin u asosan Ulan-Batorda yashaydi va vaqti-vaqti bilan bu yerga tashrif buyuradi.

Imkoniyatlar tahrir

Tsetserlegda aeroport, Ulan-Batorga muntazam qatnovlar, teatr, mehmonxona, shifoxona va qishloq xoʻjaligi kolleji mavjud. Asosiy sanoat - oziq-ovqat sanoati xisoblanadi.

 
Tsetserlegdagi bozor

Taniqli odamlar tahrir

  • Bat-Erdenin Batbayar (Baabar) — tarixchi.
  • Radnaasumbereliin Gonchigdorj — siyosatchi.
  • Gelegjamtsyn Ösoxbayar — kurashchi.
  • Maydarjavin Ganzorig — kosmonavt va olim.

Iqlimi tahrir

Tsetserleg quruq-qishki subarktik iqlimga ega ( Dwc ). Bu Mo'g'ulistonning qolgan qismiga qaraganda yozi sovuqroq va qishi issiqroq bo'lgan mikroiqlimning bir qismidir. Shamol tezligi ham o'rtacha va nisbatan tinch. Qishning eng sovuq oyi, yanvarda u ko'pincha mamlakatdagi eng issiq joy bo'lib, harorat kamdan-kam hollarda -30 darajadan pastga tushadi.

Tsetserleg Climate Normals 1961-1990 iqlimi
Koʻrsatkich Yan Fev Mart Apr May Iyun Iyul Avg Sen Okt Noy Dek Yil
Mutlaq maksimal, °C 6,9 11,9 17,1 25,8 28,7 31,3 30,1 31,3 26,8 22,8 15,8 11,1 31,8
Oʻrtacha maksimal, °C −8,1 −6,4 0,2 8,1 16,0 20,1 20,5 19,3 15,1 8,0 −1 −6,5 7,1
Oʻrtacha harorat, °C −14,8 −13,5 −6,8 1,0 8,7 13,0 14,3 12,8 7,5 0,3 −7,5 −12,9 0,2
Oʻrtacha minimal, °C −20,4 −19,3 −13 −4,5 1,7 6,5 8,7 6,8 1,5 −5,2 −13,1 −18,2 −5,7
Mutlaq minimal, °C −36,3 −35,1 −30,9 −21,2 −11,6 −6,5 0,0 −1,4 −9,6 −23,6 −28,2 −35,4 −36,3
Yomgʻir, mm 1,9 2,7 5,8 16,3 32,6 63,1 75,4 66,9 26,7 13,4 5,8 2,6 313,2
Manba: NOAA (1961-1990)[4]

Qardosh shaharlar tahrir

Shahar Shtat / mintaqa Mamlakat Yil Manbalar
Bellingham   Vashington   AQSh 2011-yil [5][6]

Havolalar tahrir

  1. Rural Poverty Reduction Programme
  2. Zayiin Gegeen Monastery
  3. Zayiin Gegeen Monastery in Arkhangai Province
  4. „Tsetserleg Climate Normals 1961-1990“. National Oceanic and Atmospheric Administration. Qaraldi: 13-yanvar 2013-yil.
  5. „Our Sister Cities“. Bellingham Sister Cities Association. Qaraldi: 20-yanvar 2015-yil. [sayt ishlamaydi]
  6. „Interactive City Directory“. Sister Cities International. 21-yanvar 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-yanvar 2015-yil. (Wayback Machine saytida 2015-01-21 sanasida arxivlangan)