Turkiyada transport

Turkiyada Transport yoʻllarda ustunlik qiladi va asosan dizel yoqilgʻi bilan taʼminlanadi^[1]. Transportlar Turkiyada energiyaning toʻrtdan birini isteʼmol qiladi^[1]. Turkiyadagi havo ifloslanishining asosiy manbai va issiqxona gazlari chiqarishi tufayli Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti velosport kabi faol transportga oʻtishini talab qildi^[2].

Temir yoʻl transporti

Temir yoʻl tarmoqlari

Turkiya temir yoʻl transport xaritasi shahar temir yoʻl tarmoqlari koʻrsatkichlari bilan birga

1909 yilda Anatoliya temir yoʻli (CFOA) tomonidan Bagʻdad va Hedjaz temir yoʻllarining gʻarbiy tugmasi sifatida qurilgan Haydarpaşa temir yo ' l stansiyasi Istanbul va Turkiya ramzi boʻlib, butun Yaqin Sharqda mashhur boʻldi.

TCDD HT80000 (Siemens Velaro TR) maksimal 300 km/h (186 mph) km/s (186 mph) tezligiga ega ^[3] ^[4]

TCDD – Türkiye Devlet Demir Yolları (Turkiya davlat temir yoʻllari). 10 984 km 1,435 mm shundan 2,336 km elektrlashtirilgan (2005) hisoblanadi.

Butun tarmoq boʻylab har kuni muntazam yoʻlovchi poezdlari mavjud^[5]. TCDD 2023-yilgacha 5.000 km yuqori tezlikdagi liniyalarni qurish uchun investitsiya dasturini boshladi. Koʻplab tezyurar poezd yoʻnalishlari mavjud, shu jumladan: Ankara-Eskişehir-İstanbul, Ankara-Konya va AAnkara-Sivas yoʻnalishlaridir.

Yuk tashish asosan ichki yoʻnalishlar uchun blokli poezdlar sifatida tashkil etilgan, chunki TCDD 200 dan kam boʻlgan yuklarni qoʻshimcha haqlar bilan yuklashni rad etadi.

Shahar temir yoʻllari

Kayseri shahridagi tramvaylar

Deyarli 30-yil davomida tramvaylarsiz qolganligi sababli Turkiya tramvaylarda oʻsish jarayoni boshlanmoqda. 1992-yilda tashkil etilgan Istanbul tramvay tizimi 2005-yilda eng yaxshi keng koʻlamli tramvay boshqaruvi mukofotini qoʻlga kiritdi. Yana bir mukofotga sazovor boʻlgan tramvay tarmogʻi Eskişehir (Estram)ga tegishli boʻlib, 2004-yilda zamonaviy tramvay tizimi ochilgan. Yana bir nechta shaharlar zamonaviy past oqimli tramvaylar bilan tramvay liniyalarini rejalashtirmoqda yoki qurmoqda.

2014-yilga kelib Turkiyada 12 ta shaharda temir yoʻl transport vositalari mavjud edi.

Yoʻl qatnovi tizimiga ega shaharlar: Istanbul, Anqara, Izmir,Gaziantep
Metro tizimlari mavjud boʻlgan shaharlar: Istanbul, Anqara, Izmir, Bursa, Adana
Yengil temir yoʻl tranzit tizimiga ega shaharlar: Istanbul, Ankara, Izmir, Adana, Bursa, Eskişehir, Konya, Antalya, Kayseri, Gaziantep, Samsun, Kocaeli.

Yoʻl transporti

Istanbulda O-2 va O-3 yoʻllarining oʻtish joylari

Altınova chiqish yoʻli yaqinidagi Otoyol 5

Turkiyada yoʻl transporti koʻpgina havo ifloslantirishiga va Turkiyaning deyarli beshdan bir qismi issiqxona gazlari chiqindilariga, asosan dizel orqali sabab boʻladi. Bu yoqilgʻi samaradorligi standartlari boʻlmagan G20 davlatlaridan biridir^[6]. 2020-yil holatiga koʻra koʻplab eski, samarali boʻlmagan, ifloslantiruvchi yuk mashinalari mavjud^[1]. Barcha mashinalar va yuk mashinalarini chiqindi quvurlari emissiyasi standartlariga javob berishga majburlash orqali, eski ifloslantiruvchi transport vositalarini istefoga chiqarish, ayniqsa, poliksiklik aromatli uglevodorodlar kasalliklarini kamaytiradi^[1]. 2014-yil holatiga koʻra mamlakatda 65,623 kilometr (40,776 mil) yoʻl tarmoqlari mavjud[2]. Temir yoʻllar tarmogʻining umumiy uzunligi 2008-yilda 10 991 kilometr (6 829 mil) edi, shu jumladan 2 133 kilometr (1 325 mil) elektrlashtirilgan va 457 kilometr (284 milya) yuqori tezlikdagi yoʻl^[7]^[8]. Turkiyaning davlat temir yoʻllari 2003-yilda yuqori tezlikdagi temir yoʻllarini qurishni boshladi. Anqara-Konya liniyasi 2011-yilda ishga tushirildi. Anqara-Istanbul yoʻnalishi esa 2014-yilda ishga tushdi[4]. 2013-yilda ochilgan Bosfor boʻgʻozi ostida joylashgan Marmaray tuneli Istanbulning Yevropa va Osiyo tomonlaridagi temir yoʻl va metro yoʻnalishlarini birlashtiradi. Yaqin atrofdagi Yevroosiyo tuneli (2016) avtomobillar uchun dengiz osti yoʻl ulanishini taʼminlaydi^[9]. Bosfor koʻprigi (1973), Fatih Sultan Mehmet koʻprigi (1988) va Yavuz Sultan Selim koʻprigi (2016) Bosfor boʻgʻinining Yevropa va Osiyo sohillarini bogʻlaydigan uchta osma koʻprikdir. Usman Gʻozi koʻprigi (2016) İzmit koʻrfazining shimoliy va janubiy sohillarini birlashtiradi. Çanakkale koʻprigi Dardanelles daryolarining Yevropa va Osiyo sohillarini birlashtiradi.

2022-yil holatiga koʻra yoqilgʻi sifati va chiqindilar standartlari Yevropa Ittifoqidagi kabi yaxshi emas^[10].

2023-yilda Jahon banki hukumat elektr mashinalarni toʻldirishni rejalashtirish va subsidiyalash kerakligini aytdi, ayniqsa, koʻp odamlar kvartiralarda yashaydi. Ular subsidiya ekologik va ijtimoiy imtiyozlar berishini aytishdi. Shuningdek, ular shaharlar dizel avtobuslari uchun yakuniy muddat belgilashi kerakligini aytishdi^[11].

Yoʻl tarmoqlari

Turkiya Otoyol tarmoq xaritasi

Airlines

Turkiya bayrogʻi bilan tashuvchisi boʻlgan Turkish Airlines

Aeroportlari

Turkiya aeroportlarining umumiy soni: 117 (2007)

Aeroportlar – toʻliq asfaltlangan uchish-qoʻnish yoʻlaklari bilan jami: 88 ga tengligi 3 047 metrdan16 2 4 38 dan 3 047 metrgacha:2,438 dan 3,047 gacha metr:

1km 524 metrdan 2km 437 metrgacha:

914 dan 1km 523 metrgacha:

914 metrgacha: 4 (2010) (Link:^[12])

Aeroportlar – toʻliq asfaltlanmagan parvoz yoʻnalishlari:

1km 524 metrdan 2km 437 metrgacha:

914 metrdan 1km 523 metrgacha:

6 dan 914 metrgacha: 4 (2010)

Yana qarang

Toza havo platformasini olish huquqi Turkiya
Istanbulda jamoat transporti
Turkiya avtomobil yoʻllari roʻyxati
Turkiya davlat avtomobil yoʻllari tizimi
Turkiyadagi avtomobil yoʻnalishlari roʻyxati
Otoyol
Avtomobillar soni bir nafarga koʻra mamlakatlar roʻyxati Turkiya „avtomobillar umumiy soni“ 16 – oʻrin, Turkiya „ovtomobillar bir nafarga“ 66 – oʻrinda

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Difiglio, Güray & Merdan (2020).
↑ „Health and climate change: country profile 2022: Turkey - Turkey | ReliefWeb“ (en). reliefweb.int. Qaraldi: 2022-yil 4-iyun.
↑ „Velaro Turkey: High-Speed Train for TCDD“. Siemens Mobility. Qaraldi: 2020-yil 16-aprel.
↑ „Velaro Turkey High-Speed Train“. Siemens Mobility. Qaraldi: 2020-yil 16-aprel.
↑ Uysal, Onur. „Traveling by Train in Turkey“, Rail Turkey, 5 Mar 2014
↑ „Everything you need to know about how Australia can boost electric vehicle supply“ (2022-yil 10-avgust).
↑ „CIA World Factbook: Turkey“. Cia.gov. 2021-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 29-avgust.
↑ „Dünyada Ve Türkıyede Hizli Tren“. hizlitren.tcdd.gov.tr. 2014-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 12-avgust.
↑ „Istanbul's 24.3BN Eurasia Tunnel prepares to open“. Anadolu Agency (2016-yil 19-dekabr).
↑ „Türkiye 2022 Report“ (en). EU Delegation to Türkiye. 2023-yil 13-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 13-yanvar.
↑ „Deploying Electric Vehicle Charging Infrastructure in Türkiye“.
↑ „The World Factbook — Central Intelligence Agency“. Cia.gov. 2021-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 13-yanvar.

(Wayback Machine saytida 11 August 2007 sanasida arxivlangan) – PDF file

[FOOTNOTEDifiglioGürayMerdan2020-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Difiglio, Güray & Merdan (2020).

[2] „Health and climate change: country profile 2022: Turkey - Turkey | ReliefWeb“ (en). reliefweb.int. Qaraldi: 2022-yil 4-iyun.

[SiemensPDF-3] „Velaro Turkey: High-Speed Train for TCDD“. Siemens Mobility. Qaraldi: 2020-yil 16-aprel.

[SiemensVelaroTR-4] „Velaro Turkey High-Speed Train“. Siemens Mobility. Qaraldi: 2020-yil 16-aprel.

[5] Uysal, Onur. „Traveling by Train in Turkey“, Rail Turkey, 5 Mar 2014

[6] „Everything you need to know about how Australia can boost electric vehicle supply“ (2022-yil 10-avgust).

[CIAFactbookTurkey-7] „CIA World Factbook: Turkey“. Cia.gov. 2021-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 29-avgust.

[hizlitren.tcdd.gov.tr-8] „Dünyada Ve Türkıyede Hizli Tren“. hizlitren.tcdd.gov.tr. 2014-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 12-avgust.

[9] „Istanbul's 24.3BN Eurasia Tunnel prepares to open“. Anadolu Agency (2016-yil 19-dekabr).

[10] „Türkiye 2022 Report“ (en). EU Delegation to Türkiye. 2023-yil 13-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 13-yanvar.

[11] „Deploying Electric Vehicle Charging Infrastructure in Türkiye“.

[autogenerated1-12] „The World Factbook — Central Intelligence Agency“. Cia.gov. 2021-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 13-yanvar.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]