Usmonli imperiyasining aholisi
Yil | Aholi | ±% |
---|---|---|
1520 | 11 692 000 | — |
1566 | 15 000 000 | +28.3% |
1683 | 30 000 000 | +100.0% |
1831 | 27 230 000 | −9.2% |
1856 | 35 350 000 | +29.8% |
1881-93 | 17 388 000 | −50.8% |
1905 | 20 884 000 | +20.1% |
1906 | 20 975 345 | +0.4% |
1919 | 14 629 000 | −30.3% |
Ushbu maqola Usmonli imperiyasining demografiyasi, jumladan, aholi zichligi, etnik kelib chiqishi, ta'lim darajasi, diniy mansubligi va aholining boshqa jihatlari haqida.
Lucy Mary Jane Garnett 1904-yilda nashr etilgan Shahar va Mamlakatdagi Turk hayoti kitobida "Dunyodagi hech bir davlat Usmolidagi kabi turli xil aholini o'z ichiga olmaydi" deb ta'kidlagan[1].
Aholini ro'yxatga olish tahrir
Usmonli imperiyasi tarixining aksariyat qismi uchun demografik ma'lumotlar unchalik aniq emas. Imperiya o'zining besh asrlik hayotining ko'p qismida ish bilan band bo'lgan fuqarolar sonidan tashqari, osonlikcha hisoblab chiqiladigan haqiqiy ma'lumotlarga ega emas edi. Birinchi rasmiy aholi ro'yxatiga qadar (1881-1893) ma'lumotlar soliqqa tortiluvchi aholining hisobidan taxmin qilib olingan. Aholi sonini aniqlash uchun soliq ma'lumotlaridan foydalanganligi sababli, ko'plab Usmonli shahar markazlari - 5000 dan ortiq aholisi bo'lgan shaharlar uchun batafsil ma'lumotlar aniq. Ushbu ma'lumotlar ish haqi va narxlar haqidagi ma'lumotlar bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan. Usmonli imperiyasidagi uy xo'jaliklarining yer egalari soni uchun yana bir manbadan foydalanilgan - har bir xonadonda 5 kishi yashaydi deb taxmin qilingan[2].
-
16-asrda Bolqondagi shahar aholisi
1831-yilgi Usmonlida aholini ro'yxatga olish tahrir
Butun qishloqlar hisobsiz qoldi. Soliq solinadigan aholi, ya'ni 15 yoshdan oshgan sog'lom erkaklar sanab o'tildi xolos. Ba'zi aholi punktlarida qolgan ro'yxatga olinmagan erkaklar ham ko'pchilikni tashkil qilgan.
[3] | |||||
---|---|---|---|---|---|
Hudud | Musulmon | Sharqiy pravoslav | Lo'lilar | Yahudiylar | Armanlar |
Rumeli Eyaleti | 337001 | 686991 | 25126 | 9955 | 2099 |
Çatalca | 848 | 2592 | |||
Silivri | 887 | ||||
Midya | 127 | ||||
Terkos | 794 | ||||
Çekmeceıkebır | 464 | ||||
Çekmeceısagır | 403 | ||||
Tiirkeşçıttiığı | 29 | ||||
Tekturdağı | 3773 | 7727 | 57 | ||
Inecik | 812 | 836 | 24 | ||
Malkara | 1511 | 4010 | 64 | ||
Gelibolu | 4179 | 6613 | |||
Şarköy | 962 | 7752 | |||
Bergos | 1860 | 3154 | 32 | 51 | |
Çorlu | 971 | 1938 | 45 | 73 | |
Marmara Ereğlisi | 177 | 554 | 24 | ||
Babayiatik | 542 | 1253 | |||
Havas Mahmutpaşa | 684 | 896 | |||
Hayrabolu | 2203 | 1051 | |||
Evreşe | 666 | 956 | 39 | ||
Inoz | 274 | 2327 | 62 | ||
Keşan | 850 | 4557 | 72 | ||
Çisriergene | 1929 | 8886 | |||
Ipsala | 955 | 1512 | |||
Edirne | 18487 | 16789 | 750 | 1541 | 1443 |
Ada | 1090 | 5214 | |||
Çdke qishloq | 1990 | 4803 | |||
Üsküdar vaManastır | 2333 | 17040 | |||
Tırfelli | 181 | ||||
Çisri Muştafa Paşa | 914 | 1329 | |||
Çirmen | 1910 | 1262 | |||
Çirpan | 938 | 4619 | |||
Ahlçelebi | 6080 | 4107 | |||
Akçakizanllk | 7195 | 8097 | 748 | ||
Zağraiatık | 5586 | 12782 | |||
Dimetoka | 7525 | 10852 | |||
Ferecık | 2385 | 3473 | |||
Meğri | 692 | 833 | |||
Gumülcine | 30517 | 5339 | 1712 | ||
Yenıceikerasu | 7582 | 2540 | 1273 | ||
Uzuncaabat Hasköy | 9941 | 10118 | 633 | ||
Sultanyeri | 6251 | 51 | 89 | ||
Drama | 8618 | 3077 | 1007 | ||
Cığlacik va San Şaban | 4986 | 131 | 54 | ||
Tırnova | 3051 | ||||
Hutaliç | 7543 | ||||
Torluk | 5108 | ||||
Sahra | 2678 | ||||
Filibe | 10920 | 44959 | 2021 | 344 | 344 |
Pazarcik | 3269 | 14083 | 3653 | 119 | |
Ihtaman | 408 | 1501 | 83 | ||
Sofya | 4161 | 39692 | 886 | ||
Şehirköy | 1341 | 27643 | 379 | ||
Pravişte | 4718 | 2596 | 259 | ||
Bereketlu | 967 | 170 | |||
Kavala | 1514 | 102 | |||
Berkofca | 1125 | 13549 | 382 | ||
Cuma Pazari | 3733 | 916 | |||
Egri Bucak | 1482 | 1294 | |||
Çarşamba | 2350 | 1717 | |||
Serfıce | 682 | 2260 | |||
Tikveş | 4454 | 6104 | |||
Petriç | 3893 | 3869 | |||
Radovişte | 3504 | 4907 | |||
Nevrekop | 8539 | 8620 | 739 | ||
Melnik | 918 | 4182 | 260 | ||
Timurhisar | 3229 | 6611 | 494 | ||
Zihne | 2867 | 10017 | 642 | ||
Siroz | 4459 | 16596 | 1761 | 248 | |
Selanik | 12368 | 21669 | 511 | 5667 | |
Yenice Vardar | 6811 | 4766 | |||
Vodine | 3996 | 3883 | |||
Karaferiye | 1680 | 11052 | |||
Ağustos | 151 | 737 | |||
Perzinek | 215 | 4436 | |||
Iznebol | 131 | 5152 | 151 | ||
Ustrumca | 3674 | 5344 | 546 | ||
Toyran | 4631 | 3076 | 334 | ||
Karadağ | 2722 | 1452 | 108 | ||
Avrathisar | 3176 | 6949 | 332 | ||
Dupniçe | 3528 | 11642 | |||
Radomir | 789 | 7211 | |||
Ivraca | 1463 | 14282 | 262 | ||
Kratova, Ivraniye, Palangai, Eğridere | 4749 | 21068 | 627 | ||
Vidin, Akçar, Karalom, Belgratçik, Çunarka, Godgoskaca va Esterlik | 6695 | 24846 | 1289 | ||
Köprülü | 4767 | 12718 | 390 | ||
Perlepe | 3683 | 14489 | 450 | ||
Samokov | 816 | 11973 | 11 | 94 | |
Köstendil | 3032 | 14070 | 232 | 145 | |
Behişte | 3202 | 2176 | 89 | ||
Kesriye | 3313 | 16124 | 335 | ||
Persepe | 568 | 2162 | |||
Manastir | 6723 | 24550 | 705 | 1163 | |
Florina | 5596 | 5253 | 365 | ||
Istrova | 1658 | 1176 | 57 | ||
Hotpeşte | 2081 | 3630 | 43 | ||
Nasliç | 2693 | 5748 | 275 | ||
Iştip | 6920 | 9826 | |||
Koçana | 3374 | 6112 | |||
Kumanova | 2276 | 10819 | |||
Silistre Eyalet | 150970 | 96342 | 8779 | 178 | |
Niğbolu Sancak | 110304 | 81489 | 5804 | 178 | |
Selvı | 7734 | ||||
Izladi | 2580 | ||||
Etripolu | 545 | ||||
Lofça | 12404 | ||||
Plevne | 6031 | ||||
Rahova | 1831 | ||||
Sipre | 235 | ||||
Niğbolu | 3893 | 8598 | 1190 | ||
Ziştovi | 3897 | 5760 | 629 | ||
Rusçuk | 16165 | 7196 | 1437 | ||
Yanbolu | 1942 | 1507 | |||
Nevahii Yanbolu | 1444 | 1237 | |||
Zağraicedıt | 3292 | 4745 | |||
Yenicei Kızılağaç, Hatunili | 499 | 1502 | |||
Niš | 1862 | 18378 | 575 | 178 | |
Prizren | 9488 | 2867 | 366 | ||
Yehud | 2768 | 2479 | 44 | ||
Tırguvişte | 2404 | 2323 | 3 | ||
Gude | 7574 | 100 | |||
Usküp | 9660 | 11700 | 900 | ||
Kalkandelen | 11766 | 8043 | 472 | ||
Kirçova | 2286 | 5154 | 88 | ||
Silistre Sancak | 40666 | 14853 | 2975 | ||
Varna | 3427 | 1573 | 167 | ||
Isakçi | 553 | 605 | 39 | ||
Minkalye | 694 | 15 | 37 | ||
Balçik vaKuvarna | 1766 | 630 | 125 | ||
Karkkala | 52 | ||||
Maçin | 991 | 821 | 25 | ||
Köstence | 1417 | 386 | 41 | ||
Hırsova | 1391 | 986 | 21 | ||
Tulça | 472 | 592 | 19 | ||
Kannabad | 5065 | 1454 | 358 | ||
Babadağ | 1171 | 1661 | 38 | ||
Doskasri | 1114 | 596 | 273 | ||
Aydos | 5790 | 845 | 449 | ||
Yenipazar | 3482 | 948 | 300 | ||
Pravadı | 4530 | 1465 | 231 | ||
Umurfakih | 1140 | 146 | |||
Kozluca | 1840 | 1163 | 146 | ||
Pazarcık | 3515 | 761 | 287 | ||
Çardak | 2308 | 300 | 223 | ||
Bolgariya Respublikasi chegaralari[4] | 181455 | 296769 | 17474 | 702 | 344 |
1844-yilgi Usmonlida aholini ro'yxatga olish tahrir
Tuman | musulmonlar[5] |
---|---|
Rumeliya | 29% |
1881-1893-yillarda aholini ro'yxatga olish tahrir
Birinchi rasmiy aholini ro'yxatga olish (1881-1893) 10 yil davom etdi. 1893-yilda natijalar tuzildi va taqdim etildi. Ushbu aholini ro'yxatga olish soliqqa tortish yoki harbiy maqsadlarda emas, balki demografik ma'lumotlarni olish uchun amalga oshirilgan birinchi zamonaviy, umumiy va standartlashtirilgan aholini ro'yxatga olishdir. Aholi etnik-diniy va gender xususiyatlariga bo'lingan. Erkak va ayol sub'ektlarining soni etnik-diniy toifalarda berilgan, shu jumladan musulmonlar, yunonlar (jumladan, makedoniyaliklar, Kichik Osiyo yunonlar, Pontik yunonlar va Kavkaz yunonlari, Konstantinopol yunon pravoslav patriarxiyasiga qarashli barcha pravoslav nasroniylar, etnik kelib chiqishi juda farqli), armanlar, makedonlar (etnik guruh) - slavyanlar, bolgarlar, katoliklar, yahudiylar, protestantlar, lotinlar, suriyaklar va lo'lilar
1867-yilda Davlatlar Kengashi aholi jadvallarini tuzish, aholini hisobga olishning aniqligini oshirish bilan shug'ullandi. Ular 1874-yilda aholi sonini qayd etishning yangi o'lchovlarini joriy qildilar. Bu 1881-1882-yillarda Ichki ishlar vazirligi huzurida umumiy aholi boshqarmasi tashkil yetilishiga olib keldi. Ushbu o'zgarishlar aholi sonini siyosiylashtirdi.
-
1893-96, musulmonlar, yunonlar va armanlar
-
1893-1896-yillar, arman taqsimoti (rangli)
-
1893-96, Yashil ko'pchilikni(yashil) musulmonlar, qizil rang esa armanlarni ko'rsatadi.
Usmonli aholini ro'yxatga olish qadriyatlari | |||
---|---|---|---|
Ma'muriy birlik | Jami miqdor | Armanlar soni | armanlarning aholis sonidagi ulushi foizlarda(%) |
Van viloyati | 132 007 | 55 051 | 41,70% |
Bitlis viloyati | 338 642 | 108 050 | 31,91% |
Izmit | 228 443 | 44 953 | 19,68% |
Erzurum Viloyati | 637 015 | 120,147 | 18,86% |
Dersaadet | 903 482 | 166,185 | 18,39% |
Mamurat-ul-Aziz viloyati | 466 579 | 83 394 | 17,87% |
Diyarbekir Viloyati | 414 657 | 60,175 | 14,51% |
Sivas Viloyati | 980 876 | 129 085 | 13,16% |
Adana viloyati | 398 764 | 36 695 | 9,20% |
Halep Viloyati | 819 238 | 70 663 | 8,63% |
Anqara viloyati | 1 018 744 | 81 437 | 7,99% |
Hudavendigar Viloyati | 1 454 294 | 70,262 | 4,83% |
Trabzon viloyati | 1 164 595 | 49 782 | 4,27% |
Sehremanati | 88 306 | 3074 | 3,48% |
Edirne | 985 962 | 18 458 | 1,87% |
Chatalca | 61 001 | 979 | 1,60% |
Biga | 143 904 | 1842 | 1,28% |
Konya | 1 022 834 | 10 972 | 1,07% |
Oydin | 1 478 424 | 15 229 | 1,03% |
Zor | 51 270 | 474 | 0,92% |
Kastamonu | 968 884 | 6,652 | 0,69% |
Qudus | 258 860 | 1610 | 0,62% |
Beyrut | 620 763 | 2921 | 0,47% |
Suriya | 551,135 | 1478 | 0,27% |
Selanik | 1 038 953 | 51 | 0,00% |
Cezayir-i Bahri Sefid | 286 736 | 10 | 0,00% |
Manastir | 711 466 | 22 | 0,00% |
1 139 651 |
1905-1906-yilda aholini ro'yxatga olish tahrir
-
1905-1906-yillar(1911-yilda bosilgan)
-
Usmonli viloyatlaridagi musulmon aholi (1907)
-
Usmonli sanjaklarida musulmon aholi
1893-yildan keyin Usmonli imperiyasi statistika organini (Istatistik-i Umumi Idaresi) tashkil etdi, unga ko'ra 1899-yilda yana bir rasmiy aholini ro'yxatga olish natijalari e'lon qilindi.
Istatistik-i Umumi Idaresi ro'yxatga olish ishlari ikki yil davom etgan (1905-1906). Iroq va Suriyadagi 2-3 million odam ro'yxatdan o'tmagan va hisoblanmagan[6]. Ma'lumki, ushbu so'rovnomaning to'liq (jami) hujjatlari nashr etilmagan. Ushbu ma'lumotlar bo'yicha mintaqaviy tadqiqotlar natijalari keyinroq nashr etildi, ular nashr etilgan sana bo'yicha saralangan. birinchi nashr va undan keyingi nashrlarga 1911, 1912 va 1914-yillardagi Usmonli imperiyasining aholisi kiritilgan. Aholini ro'yxatga olish bo'yicha muhim arxiv hujjatlari ko'plab zamonaviy tadqiqotlar va xalqaro nashrlarda qo'llanilgan. 1906-yildan keyin Usmonli imperiyasi tarqala boshladi va Italiya-Turkiya urushi, Bolqon urushlari va Birinchi Jahon urushi kabi shiddatli urushlar zanjiri mintaqani, uning chegaralarini va demografik holatini keskin o'zgartirdi.
Rasmiy aholini ro'yxatga olish ma'lumotlariga ko'ra, 1906 yilda Usmonli imperiyasida aholida millatlarning taqsimlanishi[7][8] | |||||||||
Tariq | Aholisi | jami % | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
musulmonlar a | 15 498 747 - 15 518 478 | 76,09% - 74,23% | |||||||
Yunonlar b | 2 823 065 - 2 833 370 | 13,86% - 13,56% | |||||||
armanlar c | 1 031 708 - 1 140 563 | 5,07% - 5,46% | |||||||
bolgarlar | 761 530 - 762 754 | 3,74% - 3,65% | |||||||
yahudiylar | 253 435 - 256 003 | 1,24% - 1,23% | |||||||
protestantlar d | 53 880 | 0,26% | |||||||
Boshqalar d | 332 569 | 1,59% | |||||||
Jami | 20 368 485 - 20 897 617 | 100,00% | |||||||
Izohlar: a Musulmon Millati barcha musulmonlarni o'z ichiga oladi. Ularning eng yiriklari turklar, arablar va kurdlardir . b Yunon Millati yunon pravoslav cherkovining barcha nasroniylarini o'z ichiga oladi. Bunga slavyanlar va albanlar kiradi. c Bu turli xil Ossuriya cherkovlarini o'z ichiga oladi. d Birinchi manbada protestantlar va "boshqalar" mavjud emas. |
1914-yil aholini ro'yxatga olish tahrir
-
1914-yil, musulmon, yunon va arman aholisi.
1914-yilgi rasmiy aholini ro'yxatga olish qiymatlari (erkak-ayol jamlangan) | |||
---|---|---|---|
hudud | Musulmon | Arman | Grek |
Adana | 341.903 (74.8%) | 52.650 (13%) | 8.974 (2.2%) |
Ankara | 877.285 (92.5%) | 51.556 (5.4%) | 20.240 (2.1%) |
Antalya | 235.762 (95.01%) | 630 (.02%) | 12.385 (4.97%) |
Aydın (İzmir) | 1.249.067 | 20.287 | 299.097 |
Bitlis | 309.999 (72.5%) | 117.492 (27.5%) | 0 |
Bolu | 399.281 | 2.970 | 5.115 |
Canik | 265.950 | 27.319 | 98.739 |
Çatalca | 20.048 | 842 | 36.791 (63.78%) |
Diyarbekir | 492.101 | 65.850 | 1.935 |
Edirne | 360.411 | 19.773 | 224.680 |
Erzurum | 673.297 | 134.377 | 4.864 |
Eskişehir | 140.678 | 8.592 | 2.613 |
Halep | 576.320 | 40.843 | 21.954 |
Harput | 446.379 | 79.821 | 971 |
Hüdavendigâr | 474.114 | 60.119 | 74.927 |
İçil | 102.034 | 341 | 2.507 |
İzmit | 226.859 | 55.852 | 40.048 |
Kale-i Sultaniye | 149.903 | 2.474 | 8.550 |
Kastamonu | 737.302 | 8.959 | 20.958 |
Karahisar-ı Sahib | 277.659 | 7.439 | 632 |
Karesi | 359.804 | 8.653 | 97.497 |
Kayseri | 184.292 | 50.174 | 26.590 |
Konya | 750.712 | 12.971 | 25.150 |
Kostantiniyye | 560.434 | 82.880 | 205.752 |
Menteşe | 188.916 | 12 | 19.923 |
Kütahya | 303.348 | 4.548 | 8.755 |
Maraş | 152.645 | 32.322 | 34 |
Niğde | 227.100 | 4.936 | 58.312 |
Sivas | 939.735 | 147.099 | 75.324 |
Trabzon | 921.128 | 38.899 | 161.574 |
Urfa | 149.384 | 16.718 | 2 |
Van | 179.380 | 67.792 | 1 |
Zor | 65.770 | 232 | 45 |
Umumiy | 13.390.000 (83,02%) | 1.173.422 (7,28%) | 1.564.939 (9,70%) |
Barchasi | 16.128.361 |
1866-yilgi Dunay Viloyati aholisini ro'yxatga olish tahrir
1865-yilda viloyatda Nish sanjagini hisobga olmaganda 658600 (40,51%) musulmon va 967058 (59,49%) musulmon bo'lmaganlar, jumladan ayollar, muhojirlar va 1073 kishidan tashqari 569,868 (34,68%) musulmonlar yashagan. Dunay viloyati tashkil etilishidan oldin 1855-yildan 1864-yilgacha Qrim va Kavkazdan 250000-300000 musulmon muhojirlari bu hududga joylashtirildi. 1862-1878-yillarda joylashtirilgan yana 200-300 000 erkak va ayol cherkes va qrim-tatar qochqinlari 1866-yilgi aholini ro'yxatga olish ro'yxatidan bir darajada chiqarib tashlandi.
Dunay viloyatining soliqqa tortiladigan aholisining erkak aholisi:
|- ! sanjak ! musulmon ! Musulmon bo'lmagan |- | Ruschuk ! 138692 ! 95834 |- | Varna ! 58689 ! 20769 |- | Vidin ! 25338 ! 124567 |- | Sofya ! 24410 ! 147095 |- | Tirnova ! 71645 ! 104273 |- | Tulcha ! 39133 ! 17929 |- | Nish ! 54510 ! 100425 |- | Jami ! 412417 ! 610892 |} 1866-yilda Usmonli ma'lumotlariga ko'ra, shaharlardagi jamoalarning erkak aholisidan ulushi: [9]
Shahar | bolgarlar | musulmonlar | lo'lilar | armanlar | yahudiylar |
---|---|---|---|---|---|
Vidin | 34 | 52 | 6 | 8 | |
Sofya | 38 | 39 | 4 | 20 | |
Lom | 58 | 35 | 3 | 5 | |
Dupnice | 38 | 46 | 5 | 11 | |
Plevne | 47 | 45 | 5 | 2 | |
Ruschuk | 38 | 52 | 2 | 4 | 5 |
Shumnu | 40 | 51 | 1 | 5 | 2 |
Varna | 49 | 40 | 1 | 8 | 2 |
Silistre | 30 | 62 | 2 | 4 | 1 |
1873-yilda viloyat aholisining 17,96% shaharlarda yashagan.
1874-yilgi Dunay Viloyati aholini ro'yxatga olish tahrir
1874-yilgi aholini ro'yxatga olish ma'lumotlariga ko'ra, Nish sanjakdan tashqari Dunay viloyatida 963596 (42,22%) musulmon va 1318506 (57,78%) musulmon bo'lmagan aholi yashagan. 1874-yilda 1055650 (40,68%) musulmon va 1539278 (59,32%) musulmon bo'lmaganlardan iborat edi. Ruschuk, Varna va Tulcha sanjaklarida musulmonlar, qolgan sanjaklarda esa musulmon bo'lmaganlar ko'pchilikni tashkil qilgan[10].
Sharqiy Rumeli aholini ro'yxatga olish tahrir
1878-yil Sharqiy Rumelida aholini ro'yxatga olish[11].
Jamiyat (1878-yilgi aholini ro'yxatga olish) | Aholi | Foiz |
---|---|---|
bolgarlar | 571231 | 70,3% |
musulmonlar | 174759 | 21,4% |
yunonlar | 42516 | 5,2% |
Roma (lo'lilar) | 19524 | |
yahudiylar | 4177 | |
armanlar | 1306 |
1880-yilda Sharqiy Rumelida aholini ro'yxatga olish[12].
Etnik kelib chiqishi (1880-yilgi aholi ro'yxati) | Aholi | Foiz |
---|---|---|
bolgarlar | 590 000 | 72,3% |
turklar | 158 000 | 19,4% |
Roma (lo'lilar) | 19500 | 2,4% |
boshqalar | 48000 | 5,9% |
Sharqiy Rumeli aholisining etnik tarkibi, 1884-yilda oʻtkazilgan provinsiya aholi roʻyxatiga koʻra, quyidagicha edi[13].
Etnik kelib chiqishi (1884-yil aholini ro'yxatga olish) | Aholi | Foiz |
---|---|---|
bolgarlar | 681 734 | 70,0% |
turklar | 200 489 | 20,6% |
yunonlar | 53 028 | 5,4% |
Roma (lo'lilar) | 27 190 | 2,8% |
yahudiylar | 6982 | 0,7% |
armanlar | 1865 | 0,2% |
1880-yilgi aholini ro'yxatga olish ma'lumotlariga ko'ra Sharqiy Rumeliya aholisi[14]:
hudud | bolgarlar | turklar | yunonlar | lo'lilar | yahudiylar | armanlar |
---|---|---|---|---|---|---|
Plovdiv | 127.619 | 36.848 | 14.265 | 4736 | 1185 | 806 |
Haskovo | 74.656 | 55.334 | 1138 | 2116 | 246 | |
Stara Zagora | 124.666 | 27.115 | 35 | 2811 | 431 | |
Sliven | 96.425 | 12.463 | 14.184 | 3685 | 845 | 276 |
Pazardjik | 94.873 | 14.898 | 676 | 3487 | 1112 | 152 |
Burgas | 36.997 | 28.091 | 11.798 | 2686 | 358 | 71 |
Salonika viloyatining 1903-1904-yillardagi aholi ro'yxati tahrir
Salonika viloyati aholisi[15]:
sanjak | musulmonlar | yunonlar | bolgarlar | Vlachlar [lower-alpha 1] | yahudiylar |
---|---|---|---|---|---|
Saloniki | 220.000 | 190.000 | 85.000 | 15.000 | 48.000 |
Serres | 145.000 | 78.000 | 130.000 | 4000 | 2000 |
Drama | 119.000 | 22.000 | 4000 | 1000 |
Etnodiniy hisoblar va ro'yxatga olingan aholi tahrir
Eyaletlar tahrir
Silistra viloyatida musulmonlar eng koʻp (55,17%) boʻlsa, Vidin va Nis viloyatlarida musulmon boʻlmaganlar mos ravishda 75,59% va 81,18%ni tashkil qilgan. Britaniya konsuli Edvard Nealning 1858-yildagi hisobotiga ko'ra, Dunay viloyatini tashkil etgan eyaletlar ( Silistra, Vidin va Nish ) aholisi[16]:
Millatlar | Aholi |
---|---|
Bolgar pravoslav | 910,735 (65%) |
musulmon | 430,485 (31%) |
Vlach [lower-alpha 1] | 25,000 (2%) |
yunoncha | 10,100 (1%) |
yahudiy | 5,000 (0%) |
Boshqalar | 9,535 (1%) |
JAMI | 1,390,855 (100%) |
Dunay Viloyati tahrir
Dunay viloyati 1864-yilda tashkil etilgan bo'lib, Ruse, Varna, Tulcea, Tarnovo, Vidin, Sofiya va Nish subprovinsiyalaridan iborat edi[17]. Ikki viloyat (Sofiya va Nish) Dunay viloyatidan ajratildi, shuning uchun Nish sanjagi 1869-1874-yillarda Prizren viloyati tarkibiga kirdi, 1876-yilda alohida Sofiya viloyati tashkil etildi va nihoyat Sofiya va Nish Adrianopol va Kosovoga qo'shildi.
Viloyatning butun aholisi taxminan 2,6 millionga yetdi. 1877-1878-yillardagi rus-turk urushi oldidan , shu jumladan 1 million (40%) musulmon va 1,5 million (60%) musulmon bo'lmaganlar, asosiy milliy tarkibiy qismlar bolgarlar va turklardan iborat edi[18]. 1855-1864-yillarda Qrim va Kavkazdan kelgan 250-300 ming musulmon qochqinlari orasida cherkes va tatarlarning yangi yirik jamoalari viloyatga joylashtirildi, ammo 1877–78-yillardagi urushdan keyin musulmon va turk aholisi deyarli yarmiga qisqardi va 1880-yilga kelib Bolgariyada atigi 63 cherkes qolgan[19].
Kuyûd-i Atik (Dunay Viloyati bosmaxonasi) ma'lumotlariga ko'ra, 1865-yilda Dunay viloyatining erkak aholisi (Nish sancakidan tashqari)[20]:
Jamiyat | Ruschuk Sanjak | Vidin Sanjak | Varna Sanjak | Tirnova Sanjak | Tulcha Sanjak | Sofya Sanjak | Dunay Viloyati |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bolgarlar | 85,268 (38%) | 93,613 (80%) | 9,553 (18%) | 113,213 (59%) | 12,961 (22%) | 142,410 (86%) | 457,018 (56%) |
Islom Milleti | 138,017 (61%) | 14,835 (13%) | 38,230 (74%) | 77,539 (40%) | 38,479 (65%) | 20,612 (12%) | 327,712 (40%) |
Ulloh Millet | 0 (0%) | 7,446 (6%) | 0 (0%) | 0 (0%) | 0 (0%) | 0 (0%) | 7,446 (1%) |
Ermeni Millet | 926 (0%) | 0 (0%) | 368 (1%) | 0 (0%) | 5,720 (10%) | 0 (0%) | 7,014 (1%) |
Rum Millet | 0 (0%) | 0 (0%) | 2,639 (5%) | 0 (0%) | 2,215 (4%) | 0 (0%) | 4,908 (1%) |
Yahudiy Millet | 1,101 (0%) | 630 (1%) | 14 (0%) | 0 (0%) | 1 (0%) | 1,790 (1%) | 3,536 (0%) |
Musulmon lo'li | 312 (0%) | 245 (0%) | 118 (0%) | 128 (0%) | 19 (0%) | 766 (0%) | 1,588 (0%) |
Musulmon bo'lmagan lo'lilar | 145 (0%) | 130 (0%) | 999 (2%) | 1,455 (1%) | 92 (0%) | 786 (0%) | 3,607 (0%) |
JAMI | 225,769 (100%) | 116,899 (100%) | 51,975 (100%) | 192,335 (100%) | 59,487 (100%) | 166,364 (100%) | 812,829 (100%) |
Dunay gazetasi muharriri Ismoil Kamolning yozishicha, 1866–1873-yillarda Dunay viloyatining erkak aholisi ( Nish sanjagidan tashqari)[21]:
Jamiyat | Aholi |
---|---|
MUSULMONLAR | 481,798 (42%) |
- O'rnatilgan musulmonlar | 392,369 (34%) |
- Musulmon ko'chmanchilar | 64,398 (6%) |
- Musulmon lo'li | 25,031 (2%) |
Xristianlar | 646,215 (57%) |
- Bolgarlar | 592,573 (52%) |
- yunonlar | 7,655 (1%) |
- armanlar | 2,128 (0%) |
- Katoliklar | 3,556 (0%) |
- boshqa nasroniylar | 40,303 (4%) |
yahudiylar | 5,375 (0%) |
Musulmon lo'lilar | 7,663 (1%) |
JAMI Dunay viloyati | 1,141,051 (100%) |
Kemal Karpat ma'lumotlariga ko'ra, 1868-yilda Dunay viloyatining erkak aholisi ( Nish sanjagidan tashqari)[22]:
Guruh | Aholi |
---|---|
Xristian bolgarlar | 490 467 |
musulmonlar | 359 907 |
Tahrir-i Cedid (Dunay Viloyati bosmaxonasi) maʼlumotlariga koʻra, 1875-yilda Dunay viloyatining erkak aholisi ( Nish sanjagidan tashqari)[23]:
Jamiyat | Ruschuk Sanjak | Vidin Sanjak | Varna Sanjak | Tirnova Sanjak | Tulcha Sanjak | Sofya Sanjak | Dunay Viloyati |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bolgar tariqi | 114,792 (37%) | 131,279 (73%) | 21,261 (25%) | 148,713 (60%) | 10,553 (12%) | 179,202 (84%) | 605,800 (54%) |
Islom Milleti | 164,455 (53%) | 20,492 (11%) | 52,742 (61%) | 88,445 (36%) | 53,059 (61%) | 27,001 (13%) | 406,194 (36%) |
Ermeni Millet | 991 (0%) | 0 (0%) | 808 (1%) | 0 (0%) | 3,885 (4%) | 0 (0%) | 5,684 (1%) |
Rum Millet | 0 (0%) | 0 (0%) | 3,421 (4%) | 494 (0%) | 217 (0%) | 0 (0%) | 4,132 (0%) |
Yahudiy Millet | 1,102 (0%) | 1,009 (1%) | 110 (0%) | 0 (0%) | 780 (1%) | 2,374 (1%) | 5,375 (0%) |
Cherkes muhocirlari | 16,588 (5%) | 6,522 (4%) | 4,307 (5%) | 0 (0%) | 2,954 (3%) | 202 (0%) | 30,573 (3%) |
Musulmon lo'lilar | 9,579 (3%) | 2,783 (2%) | 2,825 (3%) | 6,545 (3%) | 139 (0%) | 2,964 (1%) | 24,835 (2%) |
Musulmon bo'lmagan lo'lilar | 1,790 (1%) | 2,048 (1%) | 331 (0%) | 1,697 (1%) | 356 (0%) | 1,437 (1%) | 7,659 (1%) |
Vlaxlar, [lower-alpha 1] katoliklar va boshqalar. | 500 (0%) | 14,690 (8%) | 0 (0%) | 0 (0%) | 15,512 (18%) | 0 (0%) | 30,702 (3%) |
JAMI | 309,797 (100%) | 178,823 (100%) | 85,805 (100%) | 245,894 (100%) | 87,455 (100%) | 213,180 (100%) | 1,120,954 (100%) |
Usmonli zobiti Stanislas Sent Klerning ma'lumotlariga ko'ra, 1876-yilda Dunay viloyatining erkak aholisi[24]:
Jamiyat | Aholi |
---|---|
Turk musulmonlari | 457,018 (36%) |
Boshqa musulmonlar | 104,639 (8%) |
Bolgar xristianlari | 639,813 (50%) |
Arman xristianlari | 2,128 (0%) |
Vlach [lower-alpha 1] va yunon xristianlari | 56,647 (4%) |
Roma | 8,220 (1%) |
yahudiylar | 5,847 (0%) |
JAMI Dunay viloyati | 1,274,282 (100%) |
Encyclopedia Britannica ning 1876-yil nashriga ko'ra, Dunay viloyatining umumiy aholisi (jumladan, Nish va Sofiya sanjaklari)[25]:
Guruh | Aholi |
---|---|
bolgarlar | 1,500,000 (63%) |
turklar | 500,000 (21%) |
tatarlar | 100,000 (4%) |
cherkeslar | 90,000 (4%) |
Albanlar | 70,000 (3%) |
Ruminiyaliklar | 40,000 (2%) |
Roma | 25,000 (1%) |
ruslar | 10,000 (0%) |
armanlar | 10,000 (0%) |
yahudiylar | 10,000 (0%) |
yunonlar | 8,000 (0%) |
serblar | 5,000 (0%) |
Nemislar, italyanlar, arablar va boshqalar | 1,000 (0%) |
JAMI Dunay viloyati | 2,369,000 (100%) |
1876-yildagi Dunay viloyatining umumiy aholisi (Nish sanjakdan tashqari), fransuz konsuli Aubaret tomonidan hisob-kitoblar ro'yxatidan[26][27]:
Jamiyat | Aholi |
---|---|
MUSULMONLAR | 1,120,000 (48%) |
shu jumladan turklar | 774,000 (33%) |
shu jumladan cherkeslar | 200,000 (8%) |
shu jumladan tatarlar | 110,000 (5%) |
shu jumladan lo'lilar | 35,000 (1%) |
MUSULMON BO'LMAGANLAR | 1,233,500 (52%) |
shu jumladan bolgarlar | 1,130,000 (48%) |
shu jumladan lo'lilar | 12,000 (1%) |
shu jumladan yunonlar | 12,000 (1%) |
shu jumladan yahudiylar | 12,000 (1%) |
shu jumladan armanlar | 2,500 (0%) |
shu jumladan Vlachs [lower-alpha 1] va boshqalar | 65,000 (3%) |
JAMI Dunay viloyati | 2,353,000 (100%) |
Fransiya konsuli Aubaretning ma'lumotlariga ko'ra, 1876-yilda Dunay viloyatidagi ikkita asosan turk sanjaklarining umumiy aholisi[28]:
Jamiyat | Varna Sanjak | Ruschuk Sanjak |
---|---|---|
turklar | 92,800 (68%) | 388,000 (57%) |
bolgarlar | 32,200 (24%) | 229,500 (34%) |
cherkeslar | 33,000 (5%) | |
lo'lilar | 2,900 (2%) | 23,500 (3%) |
yunonlar | 6,842 (5%) | |
yahudiylar | 2,200 (0%) | |
armanlar | 2,000 (0%) | |
Vlachlar [lower-alpha 1] | 1,000 (0%) | |
JAMI | 136,000 (100%) | 680,000 (100%) |
Adrianopol Viloyati tahrir
Turk muallifi Kamol Karpatning yozishicha, 1878-yilda Adrianopol viloyatining umumiy aholisi[29]:
Guruh | AHOLI | |||
---|---|---|---|---|
bolgarlar | 40% (526 691) | |||
Boshqa xristianlar | 22% (283 603) | |||
musulmonlar | 39% (503 058) | - | Jami Adrianopol Viloyati | 100% (1 304 352) |
Britaniyaliklar ma'lumotiga ko'ra, 1876-yilda Adrianopol viloyatidagi Filibe Sanjakining erkak aholisi[30][31]:
aholi punktlari | Turklar | Musulmon lo'lilar | Xristian lo'lilar | Bulg'orlar | Greklar | Armenians | Yaxudiy | umumiy | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Filibe kaza | 28% (35 400) | 4% (5 474) | 0% (495) | 28% (35 400) | 4% (5 474) | 0% (495) | 1% (691) | 100% (126 247) | |
Pazardzhik | 23% (10 805) | 4% (2 120) | 1% (579) | 23% (10 805) | 4% (2 120) | 1% (579) | 1% (344) | 100% (47 637) | |
Hasköy | 55% (33 323) | 3% (1 548) | 0% (145) | 55% (33 323) | 3% (1 548) | 0% (145) | 0% (65) | 100% (60 587) | |
Zagora | 20% (6 677) | 3% (989) | 0% (70) | 20% (6 677) | 3% (989) | 0% (70) | 2% (740) | 100% (33 333) | |
Kazanlak | 46% (14 365) | 4% (1 384) | 0% (24) | 46% (14 365) | 4% (1 384) | 0% (24) | 1% (219) | 100% (30 898) | |
Chirpan | 24% (5 157) | 2% (420) | 0% (88) | 24% (5 157) | 2% (420) | 0% (88) | 0% (0) | 100% (21 624) | |
Sultan-Jeri | 97% (13 336) | 1% (159) | 0% (0) | 97% (13 336) | 1% (159) | 0% (0) | 0% (0) | 100% (13 757) | |
Akcselebi | 59% (8 197) | 3% (377) | 0% (0) | 59% (8 197) | 3% (377) | 0% (0) | 0% (0) | 100% (13 920) | |
Hammasi Filibe Sanjak | 37% (127 260) | 4% (12 471) | 0% (1 401) | 37% (127 260) | 4% (12 471) | 0% (1 401) | 1% (2 059) | 100% (348 000) |
Usmonli ma'lumot yig'uvchilari ma'lumotiga ko'ra, 1873-yilda Adrianopol viloyatining İslimiye sanjagining erkak aholisi[32].
Jamiyat | Aholi |
---|---|
musulmonlar | 37 200 (47%) |
Musulmon bo'lmaganlar | 46 961 (53%) |
hammasi: Islimiy sanjak | 100% (84 161) |
1875-yilda Adrianopol viloyatining İslimiye sanjagining erkak aholisi, ingliz RJ Mur ma'lumotiga ko'ra[33]:
Jamiyat | Aholi |
---|---|
musulmonlar | 42% (44 747) |
Musulmon bo'lmaganlar | 58% (60 854) |
TOTAL Islomiy sanjak | 100% (105 601) |
19-asrda Adrianopol viloyati Gumulcin sanjagining umumiy aholisi:
Sanjak | musulmonlar [34] | Xristian bolgarlar | Xristian yunonlar |
---|---|---|---|
Gümülcine | 206.914 | 20.671 | 15.241 |
Sharqiy Rumeli tahrir
1877-1878-yillardagi rus-turk urushi oldidan va undan keyingi Sharqiy Rumelining umumiy aholisi (Drummons-Volf - Solsberi, 26.09.1878) majburiy migratsiyadan keyin[35][36]:
Aholi | 1875 yil | 1878 yil | 1879 yil |
---|---|---|---|
Musulmon turklar | 29% (220 000) | 16% (90 000) | +100.000 |
Musulmon pomaklari | 3% (25 000) | 4% (25 000) | |
Musulmon tatarlar | 1% (10 000) | 1% (8 000) | |
Musulmon cherkeslar | 1% (10 000) | 0% (0) | |
Musulmon lo'lilar | 3% (25 000) | 3% (16 000) | |
yahudiylar | 1% (9 000) | 1% (8 000) | |
Bolgar katoliklari | 1% (9 000) | 2% (9 000) | |
Bolgar ekzarxistlari | 53% (400 000) | 66% (380 000) | |
Grekofil bolgarlar | 5% (35 000) | 5% (30 000) | |
yunonlar | 5% (35 000) | 5% (30 000) | |
Yunon Vlaxlari [lower-alpha 1] | 0% (2 000) | 0% (2 000) | |
yunon albanlari | 0% (2 000) | 0% (2 000) | |
armanlar | 0% (2 000) | 0% (2 000) | |
JAMI | 100% (760 000) | 100% (580 000) |
Istanbul viloyati tahrir
Stenford Shouga ko'ra 1885-yilda Istanbul aholisi (erkak:ayol)[37]:
Guruh | shu yerda tug'ilgan | boshqa viloyatda tug'ilgan |
---|---|---|
musulmon | 143,586 (E:A1:2) | 241.324 (E:A 2:1) |
yunonlar | 68.764 | 83.977 |
Arman pravoslav | 78.679 | 70.991 |
bolgar | 46 | 4331 |
katolik | 3722 | 2720 |
yahudiy | 42.363 | 1998 |
protestant | 225 | 594 |
lotin | 609 | 473 |
Salonika viloyati tahrir
Erl Granvilga ko'ra, 1880-yilda ba'zi sanjaklarning erkak aholisi[38]:
Sanjak | musulmonlar | yunonlar | Patriarxist bolgarlar | Eksarxist bolgarlar | Vlachlar [lower-alpha 1] | yahudiylar |
---|---|---|---|---|---|---|
Siroz | 54.436 | 31.820 | 28.053 | 25.335 | 2859 | 988 |
Salonika | 95.669 | 61.434 | 43.099-50.000 | 15.975 | 4462 | 25.473 |
Bolgar Kusev va Gruev ma'lumotlariga ko'ra, 1878-yilda ba'zi sanjaklarning erkak aholisi[39]:
Sanjak | musulmonlar | bolgarlar | yunonlar | Vlachlar [lower-alpha 1] | Roma | Pomaklar |
---|---|---|---|---|---|---|
Siroz | 29.344 | 90.895 | 17.226 | 1812 | 1170 | 13873 |
Salonika | 39.441 | 126.000 | 13.279 | 1751 | 2862-8697 |
Italiya Hondros maʼlumotlariga koʻra, 1881-yilda baʼzi sanjaklarning umumiy aholisi[40]:
Sanjak | turklar | yunonlar | bolgarlar | yahudiylar | Vlachlar [lower-alpha 1] |
---|---|---|---|---|---|
Siroz | 91.700 | 66.500 | 114.580 | 1520 | 4150 |
1878-yilda vitse-konsul Stanislas Rekkioli ma'lumotlariga ko'ra, ayrim sanjaklarning umumiy aholisi:
Sanjak | musulmonlar [41] | shu jumladan turklar | xristianlar |
---|---|---|---|
Drama | 270.998 | 249.165 | 43.549 |
Jami tahrir
1844-yilgi Usmonlilar aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga asoslangan Abdolonyme Ubicini maʼlumotlariga koʻra jami aholi soni[42]:
jamiyat | Yevropada | Osiyoda | Afrikada |
---|---|---|---|
turklar | 2,100,000 (14%) | 10,700,000 (67%) | |
yunonlar | 1,300,000 (8%) | 1,000,000 (6%) | |
armanlar | 700,000 (5%) | 1,200,000 (7%) | |
yahudiylar | 70,000 (0%) | 80,000 (0%) | |
slavyanlar | 6,200,000 (40%) | ||
Ruminiyaliklar | 4,000,000 (26%) | ||
Albanlar | 900,000 (6%) | ||
tatarlar | 16,000 (0%) | 20,000 (0%) | |
arablar | 800,000 (5%) | 3,800,000 (100%) | |
Ossuriyaliklar va xaldeylar | 235,000 (1%) | ||
Druzlar | 30,000 (0%) | ||
kurdlar | 1,520,000 (9%) | ||
Turkmanlar | 85,000 (1%) | ||
Roma | 214,000 (1%) | ||
musulmonlar | 4,550,000 (29%) | 12,650,000 (79%) | 3,800,000 (100%) |
xristianlar | 10,640,000 (69%) | 3,260,000 (20%) | |
yahudiylar | 70,000 (0%) | 80,000 (0%) | |
Jami | 15,500,000 (100%) | 16,050,000 (100%) | 3,800,000 (100%) |
Yevropa qismi tahrir
O'n sakkizga yaqin manbalardagi hisob-kitoblarga ko'ra, 19-asrning birinchi yarmida musulmonlar umumiy Bolqon aholisining qariyb 35% ni tashkil qilgan bo'lsa, asrning ikkinchi yarmida bu ulush 43% gacha o'sgan. O'ttiz uchta manbaga ko'ra, 19-asr davomida Yevropa viloyatlarida turklarning ulushi 11 foizdan 24 foizgacha, yunonlar 9 foizdan 16 foizgacha, bolgarlar 24 dan 39 foizigacha. Turklar Dunay viloyatidagi musulmonlarning uchdan ikki qismini va ularning ko'pini Adrianopol va Salonika viloyatlarida tashkil etdi G'arbiy viloyatlarda musulmonlar ko'pchilik bo'lib, ular asosan slavyanlar va albanlardan iborat edi. Ioannina viloyatida pravoslav nasroniylar hukmronlik qilgan, ularning aksariyati Usmonli rasmiylariga ko'ra etnik albanlar edi va musulmonlarning to'rtdan uch qismi ham edi.1867-yilda Salohiddin Bey Yevropa qismida 595 000 yangi cherkes va 400 000 arman deb hisoblagan. Asrning so'nggi choragida rus harbiylari oldinga siljishidan so'ng deyarli barcha cherkeslar Onado'liga ko'chib o'tishni boshladilar
Devid Urkxart ma'lumoti bo'yicha 1831-yilda Yevropa qismining umumiy aholisi.
Jamiyat | Aholi |
---|---|
Musulmon turklar | 700,000 (7%) |
Musulmon albanlar | 1,066,000 (10%) |
Musulmon bosnyaklar, tulemanlar, pomaklar | 2,000,000 (19%) |
Xristian yunonlar (bundan tashqari. Gretsiya) | 1,180,000 (11%) |
Xristian slavyanlari | 4,000,000 (37%) |
Xristian albanlar | 530,000 (5%) |
Xristian Vlachlar[lower-alpha 1] | 600,000 (6%) |
Yahudiylar, armanlar va boshqalar. | 600,000 (6%) |
JAMI | 10,676,000 (100%) |
Avgust Vikesnel ma'lumotlariga ko'ra, 1840-yillarda Evropa qismining umumiy aholisi[43]:
Etnik guruh | Jami | musulmonlar | xristianlar | yahudiylar |
---|---|---|---|---|
Moldo - Vallachlar | 4,112,105 (27%) | 3 976 825 | 135 280 | |
bolgarlar | 3,000,000 (20%) | 60 000 | 2 940 000 | |
Usmonlilar, Yörüklar, Tatarlar | 2,100,000 (14%) | 2 100 000 | ||
Albanlar | 1,400,000 (9%) | 1 250 000 | 150 000 | |
Bosniyaliklar va Gertsegoviyaliklar | 1,300,000 (9%) | 600 000 | 700 000 | |
serblar | 1,004,000 (7%) | 15 000 | 987 600 | 1400 |
yunonlar | 975,000 (6%) | 15 000 | 960 000 | |
armanlar | 400,000 (3%) | 400 000 | ||
Lo'lilar | 214,000 (1%) | 140 000 | ||
xorvatlar | 200,000 (1%) | 200 000 | ||
Chernogoriyaliklar | 100,000 (1%) | 100 000 | ||
yahudiylar | 70,000 (0%) | 70 000 | ||
Kazaklar | 9,000 (0%) | 9000 | ||
JAMI | 15,184,105 (100%) | 4 180 000 | 10 723 425 | 206 680 |
Konstantinopoldagi harbiy attashe Ritter zur Xelle fon Samoning Usmonli viloyatlari yilnomalariga ko'ra, 1872-yilda Yevropa qismining umumiy aholisi[44]:
Viloyat | musulmonlar | Musulmon bo'lmaganlar |
---|---|---|
Istanbul (Yevropa) | 285,100 (42%) | 400,100 (58%) |
Adrianopol | 503,058 (39%) | 801,294 (61%) |
Skutari | 100,000 (44%) | 128,000 (56%) |
Prizren | 728,286 (61%) | 470,868 (39%) |
Dunay | 817,200 (41%) | 1,199,230 (59%) |
Janina | 249,699 (35%) | 460,802 (65%) |
Salonika | 429,410 (35%) | 807,928 (65%) |
Bosniya | 630,456 (51%) | 612,000 (49%) |
Krit | 90,000 (43%) | 120,000 (57%) |
Istanbul (Osiyo) | 455,500 (57%) | 340,500 (43%) |
Serbiya | 4,965 (0%) | 1,314,424 (100%) |
Birlashgan knyazliklar | 3,000 (0%) | 4,497,000 (100%) |
Chernogoriya | 0 (0%) | 100,000 (100%) |
Ernst Georg Ravenshteyn ma'lumotlariga ko'ra, 1876-yilda Evropa qismining umumiy aholisi, jumladan Usmonli statistikasi[45][46]:
Jamiyat | Aholi |
---|---|
Musulmon turklar va tatarlar | 1,388,000 (17%) |
Musulmon bolgarlar | 790,000 (10%) |
Musulmon albanlar | 723,000 (9%) |
Musulmon serblar | 442,000 (5%) |
Musulmon cherkeslar | 144,000 (2%) |
Musulmon Rim | 52,000 (1%) |
Musulmon yunonlar | 38,000 (0%) |
Musulmon arablar | 3,000 (0%) |
Musulmon chet elliklar | 5,000 (0%) |
Musulmon bo'lmagan bolgarlar | 2,071,000 (25%) |
Musulmon bo'lmagan yunonlar | 1,082,000 (13%) |
Musulmon bo'lmagan serblar | 672,000 (8%) |
Musulmon bo'lmagan albanlar | 308,000 (4%) |
Musulmon bo'lmagan ruminiyaliklar | 200,000 (2%) |
Musulmon bo'lmagan armanlar | 100,000 (1%) |
yahudiylar | 72,000 (1%) |
Musulmon bo'lmagan musofirlar | 60,000 (1%) |
Musulmon bo'lmagan lo'lilar | 52,000 (1%) |
Musulmon bo'lmagan ruslar | 10,000 (0%) |
JAMI | 8,207,000 (100%) |
1877-yilda rus diplomati Teplov maʼlumotlariga koʻra ayrim sanjaklarning umumiy aholisi[47][48]:
Sanjak | bolgarlar | Bolgar bo'lmaganlar | musulmonlar | Musulmon bo'lmaganlar |
---|---|---|---|---|
Vidin | 263.000 | 131.600 | 39.723 | 333.317 |
Tirnova | 188.500 | 112.000 | 68.199 | 328.390 |
Nish | 283.000 | 148.100 | 72.188 | 36.0559 |
Sofiya | 297.500 | 189.000 | 57.789 | 428.949 |
Ruschuk | 201.025 | 354.324 | 268824 | 290626 |
Varna | 36.000 | 74.100 | 64.621 | 45.875 |
Tulcha | 40.570 | 188.930 | 103.328 | 116.203 |
Jami (Dunay) | 1.310.695 | 1.198.054 | 674.672 | 1.903.919 |
Islomiy | 100.500 | 186.400 | 64.459 | 213.066 |
Filippopolis | 382.500 | 564.600 | 318.052 | 628.770 |
Jami | 1.793.695 | 1.949.054 | 1.057.183 | 2.745.755 |
Yunon muallifiga ko‘ra sanjaklar aholisi soni[49]:
Sanjak | yunonlar | bolgarlar | musulmonlar | Boshqalar |
---|---|---|---|---|
Tekirdag | 117.600 | 19.000 | 32.000 | |
Gelibolu | 98.900 | 35.000 | 10.000 | |
Adrianopol | 171.000 | 78.320 | 125.000 | 35.000 |
Islimiy | 37.100 | 54.200 | 54.300 | 30.000 |
Filibe | 32.000 | 180.000 | 120.000 | 38.000 |
Drama | 42.000 | 1000 | 35.000 | 30.000 |
Salonika | 210.500 | 59.500 | 140.000 | 70.000 |
Siroz | 175.000 | 20.000 | 84.000 | 15.000 |
Bitola | 278.000 | 60.000 | 90.000 | 20.000 |
Totev ma'lumotlariga ko'ra, 1875-yildagi zamonaviy Bolgariya Respublikasi hududiga to'g'ri keladigan Dunay, Adrianopol va Salonika viloyatlarining erkaklar aholisi.
Joy | musulmonlar | Musulmon bo'lmaganlar |
---|---|---|
Jami | 687.998 | 1.053.387 |
Dunay Viloyati | 451.680 | 712.842 |
Maxsus hisobotlar tahrir
Arnold J. Toynbi tahrir
Birinchi jahon urushi davrida , Usmonli imperiyasida armanlarga bo'lgan munosabat Vikont Bryce va Arnold J. Toynbining kitobida berilgan bo'lib, u boshqa mamlakatlar, jumladan, Germaniya, Italiya, Gollandiya, Shvetsiya va Shveytsariyadan kelgan guvohlarning bayonotlarini to'plagan va ular Usmonli imperiyasidagi armanlarni xuddi shunday tasdiqlagan. Nashr Arnold J. Toynbining Usmonlilar imperiyasidagi arman aholisi haqidagi tahlilini taqdim etadi. Uning tahlilining qisqacha jadvali 199-betga kiritilgan. "Van viloyati"da ikki qism mavjud bo'lib, hozirgi vaqtda qo'llanilgan qismlar tumanga to'g'ri keladi. Arnold J. Toynbining 199-betdagi izida tushuntirganidek, u o'z tahlilini viloyatning ayrim qismlarini chiqarib tashlagan holda ishlab chiqdi, u yerda "armanlar ko'pi voyaga etmaganlar edi" deb keltirilgan. Arnold Toynbi Van viloyatidagi armanlar nisbatini topishda u Vanning armanlar ozchilikda bo'lgan qismlaridan kelib chiqadigan qadriyatlarni olib tashladi.
-
Taqdim etilgan ma'lumotlarga ko'ra, olti viloyatning etnik qadriyatlari.
Manbalar tahrir
- ↑ Garnett, Lucy Mary Jane. Turkish Life in Town and Country. G.P. Putnam's Sons, 1904. p. 1.
- ↑ Behar, Cem, ed. 1996. Osmanlı Đmparatorluğu'nun ve Türkiye'nin nüfusu, 1500-1927. Ankara: T.C. Basbakanlık Devlet Đstatistik Enstitüsü = State Institute of Statistics Prime Ministry Republic of Turkey.
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ [Димитър Аркадиев. ИЗМЕНЕНИЯ В БРОЯ НА НАСЕЛЕНИЕТО ПО БЪЛГАРСКИТЕ ЗЕМИ В СЪСТАВА НА ОСМАНСКАТА ИМПЕРИЯ
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ Karpat 1985
- ↑ Studies on Ottoman social and political history, Kemal H. Karpat, p.766, 2002
- ↑ History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Stanford Jay Shaw, p.241, 1977
- ↑ Demeter, Gabor. Ethnic maps as political advertisements and instruments of symbolic nation-building and their role in influencing decision-making from Berlin (1877-1881), to Bucharest (1913).. https://www.academia.edu/9111939.
- ↑ KOYUNCU. „Population And Demographics In The Danube Province (1864-1877)“. www.turkishstudies.net. 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-iyun.
- ↑ Bŭlgarii︠a︡ 1300-institut︠s︡ii i dŭrzhavna tradit︠s︡ii︠a︡: dokladi na tretii︠a︡ Kongres na Bŭlgarskoto istorichesko druzhestvo, 3-5 oktomvri 1981, p. 326
- ↑ „Eтнически състав на населението в България. Методологически постановки при установяване на етническия състав“ (bg). MIRIS - Minority Rights Information System. 2018-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 2-yanvar.
- ↑ „6.1 European population committee (CDPO)“. Council of Europe.
- ↑ „Full text of "Bulgarien und Ostrumelien: Mit besonderer Berücksichtigung des Zeitraumes von 1878-1886, nebst ..."“. B. Elischer (1886).
- ↑ Demeter, Gabor. Ethnic maps as political advertisements and instruments of symbolic nation-building and their role in influencing decision-making from Berlin (1877-1881), to Bucharest (1913).. https://www.academia.edu/9111939.
- ↑ {{{title}}} — 681–682 bet.
- ↑ KOYUNCU. „Population And Demographics In The Danube Province (1864-1877)“. www.turkishstudies.net. 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-iyun.
- ↑ KOYUNCU. „Population And Demographics In The Danube Province (1864-1877)“. www.turkishstudies.net. 2018-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 6-iyun.
- ↑ Kalionski, Alexei. Communities, Identities and Migrations in Southeast Europe Collected Articles. Anamnesis. ISBN 978-619-90188-4-2, p. 48
- ↑ {{{title}}} — 695 bet.
- ↑ [Димитър Аркадиев. ИЗМЕНЕНИЯ В БРОЯ НА НАСЕЛЕНИЕТО ПО БЪЛГАРСКИТЕ ЗЕМИ В СЪСТАВА НА ОСМАНСКАТА ИМПЕРИЯ http://spisaniestatistika.nsi.bg/page/bg/details.php?article_id=84&tab=en] National Statistical Institute
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ {{{title}}} — 717 bet.
- ↑ [Димитър Аркадиев. ИЗМЕНЕНИЯ В БРОЯ НА НАСЕЛЕНИЕТО ПО БЪЛГАРСКИТЕ ЗЕМИ В СЪСТАВА НА ОСМАНСКАТА ИМПЕРИЯ http://spisaniestatistika.nsi.bg/page/bg/details.php?article_id=84&tab=en] National Statistical Institute
- ↑ Kellogg, Day Otis. Encyclopædia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, and General Literature. J.M. Stoddart, 1876 — 462 bet.
- ↑ Suleiman, Yasir. Language and Identity in the Middle East and North Africa. Routledge, 2013-12-16 — 102 bet. ISBN 9781136787843.
- ↑ ENGİN DENİZ TANIR. THE MID-NINETEENTH CENTURY OTTOMAN BULGARIA FROM THE VIEWPOINTS OF THE FRENCH TRAVELERS A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY — 52–55 bet. (Wayback Machine saytida 2017-02-02 sanasida arxivlangan)
- ↑ ENGİN DENİZ TANIR. THE MID-NINETEENTH CENTURY OTTOMAN BULGARIA FROM THE VIEWPOINTS OF THE FRENCH TRAVELERS A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY. (Wayback Machine saytida 2017-02-02 sanasida arxivlangan)
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ Demeter, Gabor. Ethnic maps as political advertisements and instruments of symbolic nation-building and their role in influencing decision-making from Berlin (1877-1881), to Bucharest (1913).. https://www.academia.edu/9111939.
- ↑ More, R.J., Under the Balkans. Notes of a visit to the district of Philippopolis in 1876. London, 1877.
- ↑ Hacisalihoglu, Mehmet. "The Rise of Sliven (İslimye) from a Balkan Village to a Province Center in the Ottoman Empire", Turkey and Bulgaria. A Contribution to Balkan Heritage, International Balkan Annual Conference IBAC Book Series 5, ed. Özgür Kolçak, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2017, pp. 75-100.. https://www.academia.edu/35126656.
- ↑ [Димитър Аркадиев. ИЗМЕНЕНИЯ В БРОЯ НА НАСЕЛЕНИЕТО ПО БЪЛГАРСКИТЕ ЗЕМИ В СЪСТАВА НА ОСМАНСКАТА ИМПЕРИЯ http://spisaniestatistika.nsi.bg/page/bg/details.php?article_id=84&tab=en] National Statistical Institute
- ↑ „Archived copy“. 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-yanvar.
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ Demeter, Gabor. Ethnic maps as political advertisements and instruments of symbolic nation-building and their role in influencing decision-making from Berlin (1877-1881), to Bucharest (1913).. https://www.academia.edu/9111939.
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ Demeter, Gabor. Ethnic maps as political advertisements and instruments of symbolic nation-building and their role in influencing decision-making from Berlin (1877-1881), to Bucharest (1913).. https://www.academia.edu/9111939.
- ↑ Demeter, Gabor. Ethnic maps as political advertisements and instruments of symbolic nation-building and their role in influencing decision-making from Berlin (1877-1881), to Bucharest (1913).. https://www.academia.edu/9111939.
- ↑ Demeter, Gabor. Ethnic maps as political advertisements and instruments of symbolic nation-building and their role in influencing decision-making from Berlin (1877-1881), to Bucharest (1913).. https://www.academia.edu/9111939.
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ ENGİN DENİZ TANIR. THE MID-NINETEENTH CENTURY OTTOMAN BULGARIA FROM THE VIEWPOINTS OF THE FRENCH TRAVELERS A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY — 49 bet. (Wayback Machine saytida 2017-02-02 sanasida arxivlangan)
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ E. G. Ravenstein, "Distribution of the Population in the Part of Europe Overrun by Turks," The Geographical Magazine 3 (October 1876)
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ Karpat, K.H.. Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres, 1985.
- ↑ 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi Öncesinde Şarkî Rumeli Nüfusu
- ↑ Demeter, Gabor. Ethnic maps as political advertisements and instruments of symbolic nation-building and their role in influencing decision-making from Berlin (1877-1881), to Bucharest (1913).. https://www.academia.edu/9111939.
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 The term "Vlachs" may refer to either the Aromanians, the Megleno-Romanians, the Romanians, two of the three or all of them at the same time. It is a term originally used by foreign peoples for the Eastern Romance peoples (which also include the Istro-Romanians, who never lived under the Ottoman Empire), although some of them have internalized it as a self-designation.