Ustyurt milliy biosfera rezervati
Ustyurt qoʻriqxonasi (Qoraqalpocha: Ústirt mámleketlik tábiyiy qorı, qozoqcha: Үстірт мемлекеттік табиғи қорығы, Üstirt memlekettik tabigi qorygy; ruscha: Устюрт национальный заповедник, Ustyurt natsional’nyy zapovednik) yoki Ustyurt milliy biosfera rezervati[2]—1984-yil 12-iyulda oʻsha paytdagi Qozogʻiston Sovet Sotsialistik Respublikasi (KSSR) hududida, Qozogʻiston janubi-gʻarbidagi Mangʻistau viloyatida tashkil etilgan qoʻriqxona . Maydoni 223,000 km2 (223,000 km2), Ustyurt platosida joylashgan. Qoʻriqxona Oʻzbekiston va Turkmaniston bilan chegaradosh boʻlib joylashgan. Uning maqsadi choʻllarni, shuningdek, noyob flora va faunani saqlab qolishdir. Qoʻriqxona hududida Sherqala togʻi va Toʻplar vodiysi joylashgan[3]. Bundan tashqari, u juda koʻp oʻsimlik va faunani oʻz ichiga oladi.
kk/Үстірт/kaa/Ústirt/uz/Ustyurt/tk/Ustýurt | |
|---|---|
  | |
| Eng katta shahar | Mang'istog' tumani, Qozog'iston |
| Maydon | |
• Butun |
223,000 km2 (86,000 mi²)[1] km2 |
Iqlim tahrir
Harorat juda farq qiladi: 40 °C (104 °F) dan yuqori yoz oylarida −41 °C (−42 °F) dan pastroq qish oylarida. Oʻrtacha yillik yogʻingarchilik atigi 120 mm (4.7 in) tashkil qiladi[4].
Flora va fauna tahrir
Qoʻriqxona hududida 163 xil turkum va turkumlarga mansub 250 turdagi oʻsimlik dunyosi mavjud, ular orasida kaktus, boʻz shalfa, tukli oʻt, anabasis-salsa, shoʻr oʻsimtalari mavjud. Turlarning 37 tasi Chenopodiaceae oilasiga mansub[5].
Qoʻriqxona hududida sut emizuvchilarning 44 ga yaqin turi, jumladan, Ustyurt mufloni, saygʻoq, jayron, tulki va polet kabi koʻplab noyob hayvonlar yashaydi. Boʻrilar va shoqollarni, shuningdek, kelin va parom bilan birga topish mumkin. Saygʻoq, fors jayron va Ustyurt mufloni faqat Ustyurt va Mangʻishloq atrofida yashaydi[5].
2021-yil sentabr oyida Ustyurt qoʻriqxonasida boʻrilar, shoqollar, togʻ qoʻchqorlari, qoraqoʻllar va boshqa hayvonlar kameraga tushib qolgan edi[6].
Peyzaj tahrir
Ustyurt qoʻriqxonasi choʻl va botiqlardan tortib, balandligi bir necha yuz metrga yetadigan ustunlargacha boʻlgan turli xil landshaftlarni oʻz ichiga oladi. Ustunlar bir nechta rangda boʻlishi mumkin, jumladan och pushti, koʻk va koʻzni qamashtiruvchi oq. Keng Kenderlisor depressiyasi qoʻriqxonaning butun uzunligini janubi-gʻarbdan shimoli-sharqgacha qamrab oladi. Qoʻriqxona hududida oʻnlab neolit davriga oid yodgorliklar bilan bir qatorda qadimiy Shahri Vazir shahri ham joylashgan[5].
Maʼlumotnomalar tahrir
- ↑ „Ustyurt Nature Reserve, Kazakhstan“. Advantour. Qaraldi: 2016-yil 8-sentyabr.
- ↑ „Ustyurt National Biosphere Reserve“. OrexCA. Qaraldi: 2016-yil 8-sentyabr.
- ↑ „Kazakhstan's National Parks Are Breathtakingly Beautiful“. Caravanistan. Qaraldi: 2016-yil 8-sentyabr.
- ↑ „Ustyurtsky state natural reserve“. 2016-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-noyabr.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „Ustyurtsky state natural reserve“. 2016-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-noyabr. „Ustyurtsky state natural reserve“ (Wayback Machine saytida 2016-09-13 sanasida arxivlangan).
- ↑ Asia. „Wolves, Jackals and Mountain Rams Caught On Camera In Ustyurt Nature Reserve“ (en). The Astana Times (2021-yil 26-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 8-dekabr.