Uy (Qoʻstanay viloyati)
Uy (qozoqcha: Үй) — Qozogʻistonning Qoʻstanay viloyati Fyodorov tumanidagi qishloq. Vishnyoviy qishloq okrugi tarkibiga kiradi. KATO kodi-396837400[1].
Uy qozoqcha: Үй | |
|---|---|
| Qishloq | |
| 54°11′56″N 63°27′59″E / 54.19889°N 63.46639°E | |
| Mamlakat | Qozogʻiston |
| Viloyat | Qoʻstanay |
| Tuman | Fyodorov tumani |
| Qishloq okrugi | Vishnyoviy |
| Asos solingan | 1840-yil |
| Ilk eslatilishi | 1894-yil |
| Avvalgi nomlari | Besagʻash |
| Aholisi (2009) |
▼119 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+6 |
| Telefon kodi | +71442 |
| Pochta indeks(lar)i | 111903 |
| Avtomobil kodi | 10 |
|
| |
Geografiyasi
tahrirQishloq Uy daryosi boʻyida, oʻrmon-dasht zonasida, Qozogʻiston va Rossiya chegarasida joylashgan. Iqlimi moʻtadil kontinental, qurgʻoqchil. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 450 mm. Yanvar oyidagi oʻrtacha havo harorati: −20 °C, iyulda: +19 °C.
Tarixi
tahrirQishloq Kinaral volostining, keyinchalik Uy volostining bir qismi, 1930-yillardan Qoʻstanay viloyatining Vvedenskiy tumani, 1964-yildan esa Fyodorov tumani tarkibiga kirgan. Qishloqqa XIX asr oʻrtalarida Uy daryosi boʻyidagi Besagʻash shahriga kelib qoʻngan „kichik juz qozoqlari“ asos solgan. Ular qazilmalarda yashashgan, chorva mollari uchun dugonalar ham qurilgan. 1905-yilda oʻz mablagʻlari hisobidan qishloq aholisi masjid qurdirdi[2]. Uy va volost aholisi Birinchi jahon urushida qatnashdi. Unda qatnashgan toʻrt volostning ismlari maʼlum: Abdulin Raxmetulla (Uy), Jimambaev Tiyan (Uy), Smiganovskiy Petr Petrovich (Uyskiy volost), Fesik Ignatiy Sergeevich (Uyskiy volost)[3]. 1917-yildan boshlab Cho‘l o‘lkasida Sovet hokimiyatining o‘rnatilishi, boshqa joylarda bo‘lgani kabi, uning tarafdorlari va muxoliflari o‘rtasidagi to‘qnashuvlar bilan ham kechdi. 1918-yilda Sovet hokimiyatidan qoʻrqib, bir necha oilalar uylarini tashlab, Rossiyani tark etishdi. 1930-1950-yillarda Uyskoye Vvedenskiy/Borov tumanining Kamenskiy qishloq kengashi tarkibiga kirgan. Oʻzlashtirilmagan yerlar qishloqqa yangi nafas berdi. 1964-yilda „Minsk“ sovxozi tashkil etilgandan soʻng, haligacha qazilma va kazarmalarda oʻtirgan qishloq aholisi uchun yangi uylar qurildi. Qishloqqa mamlakatning boshqa viloyatlaridan va Belarusdan muhojirlar kelishdi. 1970-1980-yillarda qishloqning ijtimoiy hayoti yildan-yilga yaxshilanganligi sababli Uy aholisi doimiy ravishda oʻsib bordi. Qishloqda hayot SSSR parchalanganidan keyin sezilarli darajada yomonlashdi. 1993-yilda Uyga Moʻgʻulistondan qozoq muhojirlari kelishdi, ular 1996-yil oxirida ogʻir ijtimoiy ahvoli tufayli qishloqni tark etishdi[4]. Va ularning ortidan, asta-sekin qishloqning boshqa aholisi uylarini tark eta boshladilar.
Aholisi
tahrir1911-yilda oqsoqol Abdul Adaev boshchiligidagi qishloqda 11 oilada 58 ta jon bor edi. 1999-yilda qishloq aholisi 232 kishidan (110 erkak va 122 ayol) iborat edi[5]. 2009-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, qishloqda 119 kishi (64 erkak va 55 ayol) yashagan[5].
Galereya
tahrirgallery> Fayl:Okrestnosti Uyskogo. JPG|Okrestnosti Uyskogo. Fayl:Uyskoe. JPG|Uyskoe. Fayl:Les Terensay. JPG|Okrestnosti Uyskogo. Les Terensay. Fayl:Uy. JPG|Reka Uy i ivovie zarosli. Fayl:Uyskoe ischezayuщee selo v Kazaxii. JPG|alt=|Ukazatel </gallery>
- ↑ „База КАТО“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Chernish M. P. Fyodorovskiy rayon: vchera i segodnya. Kostanay: Kostanayskiy pechatniy dvor, 2005.
- ↑ Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. „Памяти Героев Великой войны (1914-1918)“ (Русский). Памяти Героев Великой войны (1914-1918). ГИС «Память народа» (2022-yil 1-oktyabr).
- ↑ Bekmuxambetova A. Uyskomu — 160 let // Fyodorovskie novosti. — 10 yanvarya 2003 goda. — № 2.
- ↑ 5,0 5,1 „Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan.