Viki yodgorliklarni sevadi (inglizcha: Wiki Loves Monuments) — har yili sentyabr oyida oʻtkaziladigan yillik xalqaro fotosuratlar tanlovi boʻlib, butun dunyo boʻylab Vikipediya hamjamiyati aʼzolari tomonidan mahalliy Vikimedia filiallari yordamida tashkil etiladi. Ishtirokchilar oʻz mintaqasidagi mahalliy tarixiy yodgorlik va meros obʼyektilarni suratga oladi va Wikimedia Commonsga yuklaydi. Tadbirning maqsadi odamlarni ushbu yodgorliklarni suratga olishga undash va ulardan nafaqat Vikipediyada, balki hamma joyda qayta foydalanishi mumkin boʻlgan bepul litsenziyaga qoʻyish maqsadida ishtirokchi mamlakatlarning meros obʼyektlarini ommalashtirishdir.

Viki yodgorliklarni sevadi
(inglizcha: Wiki Loves Monuments)

Viki yodgorliklarni sevadi musobaqasi logotipi

2010-2022-yillarda Viki yodgorliklarni sevadi tanlovida kamida bir marta qatnashgan barcha mamlakatlar
Janri Fotografiya
Boshlanishi 1-sentyabr [1]
Tugashi 30-sentyabr [2]
Lokatsiya Dunyo boʻylab
Faol yillari 11
Ochilish 2010-yil
Eng soʻnggi tadbir 2022-yil
Ishtirokchilar Fotograf
Tashkilotchi Vikipediya hamjamiyati aʼzolari
Veb-sayt WikiLovesMonuments.org

Birinchi Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi 2010-yilda Niderlandiyada sinov loyiha sifatida oʻtkazilgan. Keyingi yili u Yevropaning boshqa mamlakatlariga tarqaldi va Ginnesning rekordlar kitobiga koʻra, Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi eng yirik fotografiya tanlovi boʻyicha jahon rekordini yangiladi[3]. 2012-yilda tanlovda Yevropadan tashqaridagi davlatlar ham, jami 35 ta davlat ishtirok etdi[4]. Viki yodgorliklarni sevadi 2012 davomida tarixiy obidalarning 350 000 dan ortiq fotosuratlari 15 000 dan ortiq ishtirokchilar tomonidan yuklangan. 2013-yilda Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi olti qitʻada, jumladan, Antarktidada ham boʻlib oʻtdi va unda dunyoning ellikdan ortiq mamlakati rasmiy ishtirok etdi. 2016-yilgi Viki yodgorliklarni sevadi tanlovi UNESCO tomonidan qoʻllab-quvvatlandi va 43 mamlakatdan 10 700 ishtirokchi 277 000 ta fotosurat taqdim etdi[5][6].

Infographic showing the actual behind-the-scenes workflow

Gʻoliblar tahrir

Quyida Viki yodgorliklarni sevadi xalqaro tanlovi mukofot sovrindorlari roʻyxati keltirilgan:

Yil Fotograf Davlat Tavsif
2010 Rudolphous   Niderlandiya Vijzelstraat 31 Amsterdamdagi shahar
2011 Mihai Petre   Ruminiya Chiajna monastirining qishgi rasmi. Monastir Buxarestning chekkasida joylashgan.
2012 Pranav Singh   Hindiston Safdar Jang maqbarasi, Nyu-Dehli, Hindiston
2013 David Gubler   Shveysariya RhB Ge 4/4 II surish-tortish poyezdi Wiesen va Filisur, Shveytsariya oʻrtasidagi Wiesen viyadukini kesib oʻtadi.
2014 Konstantin Brizhnichenko   Ukraina Svyatohirsk lavrasi, Sviatohirsk, Ukraina.
2015 Marco Leiter   Germaniya Vesterhevers va dengiz chiroqlari
2016 Ansgar Koreng   Germaniya Berlindagi viloyat sudining kirish zali, Germaniya
2017 Prashant Khatore   Hindiston Punadagi Xandoba ibodatxonasi
2018 Alireza Akhaghi   Eron Shayx Lutfulloh masjidi
2019 Marian Naworski   Polsha Stawiszyndagi tashlab ketilgan Evangelist cherkovi
2020 Farzin Izaddoust dar   Eron Sohroldagi Avliyo Ioann cherkovi
2021 Donatas Dabravolskas   Brazilya Real Gabinete Português de Leitura [7]
2022 Kriengsak Jirasirirojanakorn   Tailand Bangkokdagi Buyuk saroy devori tashqarisida velosiped haydab ketayotgan erkak

Spin-offlar tahrir

 
Vikipediyachilar Erfurtda Viki yodgorliklarni sevadi tanlovida ishtirok etmoqda.

Viki yodgorliklarni sevadi tanloviga asoslangan bir nechta spin-offlar mahalliy va xalqaro miqyosda Vikimedia harakati doirasida tashkil etilgan. Ular, odatda, Viki yodgorliklarni sevadi asoslariga amal qiladilar va asosan ularning doirasi va baʼzi qoidalardagi oʻzgarishlarda farqlanadi.

  • 2013-yil bahorda, Ukrainada, asosiy maqsadi Ukrainadagi tabiiy meros obyektlarini suratga olishga va keyinchalik ularni Wikimedia Commonsga yuklashga qaratilgan fotosuratlar tanlovi Viki yodgorliklarni sevadi (ukraincha: Вікі любить Землю) tashkil etilgan[8].
  • Bir necha oy oʻtgach, Wikimedia Shvetsiya va Europeana ommaviy sanʻat asarlaridan olingan fotosuratlar sonini koʻpaytirish maqsadida iki Loves Public Art nomli foto tanlovini boshladi[9]. Loyiha besh mamlakatda tashkil etilgan va natijada 9250 dan ortiq fotosuratlar yuklangan[10].
  • 2013-yil kuzida Shimoliy Makedoniyada meros obyektlari, taomlar, kiyim-kechak, gobelenlar, hunarmandchilik, raqslar va anʼanaviy madaniyatning boshqa elementlarining fotosuratlarini yushurishni maqsad qilgan Wiki Loves Cultural Heritage fotografik tanlovi tashkil etildi[11].

Qarang tahrir

Manbalar tahrir

Havolalar tahrir