Yahyo Gʻulomov
Yahyo Gʻulomovich Gʻulomov (1908.1.5 — Toshkent — 1977.10.1) — tarix-chiarxeolog olim. Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi akademik (1966), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1958), tarix fanlari doktori (1950), professor (1955). Toshkentdagi Oʻzbekiston erlar bilim yurti (inpros)ni (1926), samarqanddagi Oʻzbekiston Ped. akademiyasini (1930) tugatgan. Toshkent ped. texnikumida oʻqituvchi (1931 — 32). Ilmiy faoliyati 1933 yildan boshlangan. Oʻzbekistonning qad. va sanʼat yodgorliklarini muhofaza qilish komiteti (Uzkomstaris)da ilmiy xodim, ilmiy kotib (1933— 40). SSSR Fanlar akademiyasining Oʻzbekiston filiali, Tarix, til va adabiyot instituti arxeologiya boʻlimi mudiri (1940—43). 1943 yildan Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Tarix va arxeologiya instituti qad. va oʻrta asrlar tarixi boʻlimi mudiri, ayni vaqtda institut direktori vazifasini bajaruvchi (1956— 59). Shuningdek, u Toshkent pedago-gika institutida "Oʻzbekiston tarixi va arxeologiyasi"dan maxsus maʼruzalar oʻqigan, 1936 yildan bir necha arxeologik ekspeditsiyalar (Toshkent, Buxoro, Samarqand, Fargʻona va b.) ga rahbarlik qilgan. 1938 — 50 yillarda xorazm arxeologiyaetnografiya ekspeditsiya boshligʻining oʻrinbosari sifatida qatnashib, Xorazmning sugʻorilish, dehqonchilik va shahar madaniyatining shakllanishi hamda rivojlanish tarixi boʻyicha ilmiy tadqiqot ishlari olib borgan. Gʻ. Oʻzbekistonda tarix va arxeologiya sohalari boʻyicha oʻziga xos bay-nalmilal ilmiy maktab yaratgan. Uning Zarafshon va Fargʻona vodiylarida, shuningdek, Toshkent vohasida olib borgan ilmiy tadqiqotlari Oʻzbekistonda, tosh, eneolit va jez davri, uning moddiy-madaniyat yodgorliklarini oʻrganishga katta hissa boʻldi. U, ayniqsa, Toshkent tarixi va uning yodgorliklarini tadqiqetishga alohida ahamiyat bergan. Toshkent kanali boʻylab, Toʻytepada maxsus arxeologik tadqiqotlar oʻtkazgan. 1966 yildagi Toshkent zilzilasi oqibatlarini tugatish boʻyicha shaharda boshlangan ulkan qurilishlar munosabati bilan Toshkentning arxeologik obidalarini qayd etish va oʻrganish maqsa-dida maxsus Toshkent arxeologiya eks-peditsiyassht tashkil etgan. "Xiva shah-rining yodgorliklari" (rus tilida, 1941 yil), "Quyi Zarafshon vodiysida ib-tidoiy madaniyat va sugʻorma dehqonchilikning paydo boʻlishi" (rus tili-da) kabi asarlar yozgan. "Oʻzbekiston tarixi" (4 j.li), "Samarqand tarixi" (2 j.li), "Buxoro tarixi"ning asosiy mualliflaridan. Vafotidan soʻng "Buyuk xizmatlari uchun" ordeni bilan mukofotlangan (2002). Respublikada Gʻ. xotirasiga bagʻishlangan "Akademik Ya. Gʻulomov oʻqishlari"ni oʻtkazish ilmiy anʼanaga aylangan. Toshkentdagi koʻchalardan biri hamda Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Arxeologiya institutiga Gʻ. nomi qoʻyilgan.[1][2]
| Yahyo Gʻulomov | |
 | |
| Tavalludi: | 1-may 1908-yil Toshkent |
|---|---|
| Vafoti: | 10-yanvar 1977-yil (68 yoshda) Toshkent |
| Mukofotlari: |
|
