Yefim Babushkin

Yefim Adrianovich Babushkin (ruscha: Ефим Адрианович Бабушкин; 1880-yil 26-dekabr, Vyatka gubernatorligi, Nijnyaya Toima – 1927-yil 31-iyul, Yessentuki) – rus inqilobchisi va siyosatchisi.

Hayoti

Siyosiy faoliyatning boshlanishi

Babushkin ishchi oilasida tugʻilgan. 1899-yilda Glazovda maktabni tugatgan, soʻngra Ijevskdagi mashinasozlik va Perm temir yoʻl ustaxonalarida ishlagan^[1]. U yerda uni P. A. Zalomov sotsial-demokratik doiraga jalb qilgan. 1902-yildan Rossiya Sotsial-demokratik mehnat partiyasi (RSDLP) aʼzosi. Siyosiy faoliyati tufayli qatagʻonga uchragan va oʻsha yili Bokuga surgun qilingan. Biroq, bu yerda dokerlar orasida oʻzining inqilobiy tashviqotini davom ettirgan.

Uzoq Sharqdagi surgun

1904-yilda Babushkin RSDLP Transkavkaz qoʻmitasi qarori bilan surgunga joʻnatilgan. 1904—1905-yillarda Parijdagi bolsheviklar klubining aʼzosi va bir vaqtning oʻzida kotibi boʻlgan, bu yerda 1904-yil noyabr oyida Lenin bilan uchrashgan. Surgunda inqilobiy asarlar ustida ishlagan.

1904-yil noyabrdan partiya ishlari bilan Rossiyaning turli shaharlari: Sankt-Peterburg, Nijniy Novgorod, Kanavino, Makaryev va Moskvada boʻladi.

1910-yil yanvarda yana surgunga joʻnatilgan, bu safar Ust-Kutga (Irkutsk uyezdi). Biroq, noqonuniy ravishda Irkutskka yoʻl olgan va bu yerda Postishev bilan birgalikda qoʻmita chor hukumati tomonidan tor-mor qilinmay va aʼzolari qoʻlga olinmaguncha inqilobiy ishlarini davom ettirgan.

1917-yil fevraldan Vladivostokka, soʻngra partiya ishini davom ettirish uchun Ijevskka borgan. Babushkin 1917-yil iyul/avgust oylarida RSDRP(b) partiya qurultoyi delegati.

Qoʻqondagi faoliyati

1917-yil avgustda partiya koʻrsatmasi bilan Toshkentga, qisqa muddatdan soʻng Qoʻqonga borgan va bu yerda bolsheviklar partiya tashkilotining tashkilotchisi va boshligʻi (1917-yil oktyabr) vazifasini bajargan. 1918-yil yanvarda Qoʻqon sovetiga rais boʻlgan va islom muxtoriyatchilari deb atalganlarga qarshi kurashda faol qatnashgan.

29-yanvardandan 30-yanvarga oʻtar kechasi muxtoriyat tarafdorlari Qoʻqon soveti binosiga bostirib kirishgan, bu binoda esa Babushkinning kvartirasi joylashgan edi. Biroq, Babushkinning himoyasi mustahkamlanib, keyin qochishga muvaffaq boʻlishgan. Muxtoriyatchilar shaharda Babushkinni qoʻlga olishga behuda uringanlar. 1918-yil 9-fevralda Qoʻqonda shiddatli koʻcha janglari boʻlib, undan Babushkin va izdoshlari gʻalaba qozongan.

1918-yil aprelda Turkiston Sovetlarining V qurultoyiga delegat va shu yilning iyun oyidan Qoʻqon kommunistik partiyasining raisi, Turkiston Kompartiyasining 1-syezdi delegati boʻlgan.

1918-yil sentabrda Turkiston ASSRning Erondagi konsuli etib tayinlangan^[2]. U yerda 1919-yilda Britaniya harbiy missiyasi tomonidan hibsga olinib, Hindistonga, keyin esa Londondagi qamoqxonaga olib ketilgan.

Keyingi hayoti

Ozodlikka chiqqanidan keyin Rossiyaga ketayotganida Finlandiya oq gvardiyachilari tomonidan asirga olingan va 1921-yilda ozod qilingan. Keyin Saratovdagi Davlat bankining boʻlimini boshqargan.

Adabiyotlar

Babushkin, Efim Adrianovich^{[sayt ishlamaydi]} . IBolshaya sovetskaya entsiklopediya (uchinchi nashr, 1969-1978; rus.).

Manbalar

↑ L. Bazylow, J. Sobczak, Encyklopedia rewolucji październikowej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977, s. 32.
↑ „Полномочное представительство РСФСР — СССР в Персии, с 1935 — Иране — Посольство СССР в Иране“ (ru) (deadlink). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. 2012-yil 29-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 1-sentyabr.

Havolalar

BABUSKIN Efim Adrianovich Biografiyasi centrasia.org saytida (ruscha)

[1] L. Bazylow, J. Sobczak, Encyklopedia rewolucji październikowej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977, s. 32.

[2] „Полномочное представительство РСФСР — СССР в Персии, с 1935 — Иране — Посольство СССР в Иране“ (ru) (deadlink). Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. 2012-yil 29-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 1-sentyabr.

[1]

[2]