Yelena Shatrova
Yelena Mitrofanovna Shatrova (19-may 1892-yil, Moskva[1] – 1976 -yil 15-iyul, Moskva) – rus, sovet aktrisasi, oʻqituvchi. SSSR xalq artisti (1968). Birinchi darajali ikkita Stalin mukofoti sovrindori (1948, 1949).
| Yelena Shatrova | |
|---|---|
 | |
| Tugʻilgan sanasi | 19-may 1892-may |
| Tugʻilgan joyi | Moskva , Rossiya imperiyasi yoki Sankt-Peterburg, Rossiya imperiyasi |
| Vafot sanasi | 15-iyul 1976-yil |
| Vafot joyi | Moskva, RSFSR, SSSR |
| Fuqaroligi |
 Rossiya  SSSR |
| Kasbi | aktrisa, teatr xodimi |
| Teatr | Korsh teatr, Kichik teatr |
| Mukofotlari |
           |
Tarjimai holi
tahrirYelena Shatrova 1892-yil 19-may kuni Moskvada tavallud topgan (boshqa manbalarga koʻra – 31-may[2]). 1909-yilda Oldenburg malikasi Yevgeniya Maksimilianovnaning Sankt-Peterburg ayollar gimnaziyasini (hozirgi malika Y. M. Oldenburg nomidagi 157-sonli gimnaziya), 1912 yilda „Sanʼat maktabi“ xususiy teatrini (oʻqituvchilari A. P. Petrovskiy , A. A. Sanin , S. I. Yakovlev) tamomlagan. U maktabda tashkillashtirilgan spektakllarda Liza Ogonkova („Psisha“ Yu. D. Belyayeva ), Verochka („Mesyats v derevne“ I. S. Turgenev )larning[2] rolini ijro etgan. 1912-yilda Xarkov drama teatrining rahbari N. N. Sinelnikov uni oʻz truppasiga taklif qildi[1], u yerda W. Shekspirning „Venetsiyalik savdogar“ filmidagi Jessika rolida debyut qilgan. Aktrisa bu teatrda bir yil faoliyat yuritgan.
1916–1917-yillarda u Suxodolskiy teatrida (1917-yildan Moskva drama teatrida) faoliyat olib borgan. 1918-yilda Korsh teatrining yetakchi aktrisasi boʻlgan (1920-yildan – „RSFSR 3-teatri. Komediya“)[1]. 1924-yil may–avgust oylarida Moskva Dmitrov teatrining aktrisasi, 1924–1925-yillar mavsumini teatrda oʻtkazgan. MGSPS va 1925-yil may–avgust oylarida Moskva Ermitaj teatrida sobiq Korsh teatriga qaytib kelgan, oʻsha vaqtga kelib teatrga Moskva Komediya Teatri (sobiq Korsh)[3] nomi berilgan.
1927–1928-yillarda u Krasnodar drama teatrida, 1928-yil may–sentyabrda Arxangelsk teatrida rol ijro etgan. Shundan soʻng, turmush oʻrtogʻi va sahna sherigi Nikolay Radin bilan Moskva drama teatri deb atalgan sobiq Korsh teatriga qaytib keldi. Aktrisaning bu sahnada oʻynagan eng yaxshi rollari orasida A. N. Ostrovskiyning „Dikarke“ filmidagi Varya va N. I. Solovyovning, „Dvoryanskom gnezde“ da Liza Ivan Turgenevning „Obrive“ filmida Marfinka, Ivan Goncharovning, „Gorkom svete“ filmida Liza va A. N. Tolstoyning „Razboynikax“ filmida Amaliya, Shillerning „Ukrasheniye stroptivoy“ filmida Katarina[1] rollari ham bor. Shatrova va Radinning sahna dueti, Buyuk Sovet Entsiklopediyasida taʼkidlanganidek, „Komediyaning keskinligi va dialogning mahorati bilan ajralib turardi“. 1950-yildan KPSS(b) aʼzosi, RSFSR Oliy Kengashining 4-5 chaqiriq deputati lavozimlarida ham faoliyat yuritgan. Yelena Shatrova 1976-yil 15-iyulda vafot etdi va Vagankovskoye qabristonida turmush oʻrtogʻi N. M. Radinning yoniga dafn qilindi.
Oilasi
tahrir- Turmush oʻrtogʻi – Nikolay Mariusovich Radin (haqiqiy familiyasi Kazankov; 1872–1935), aktyor va rejissyor. Respublikada xizmat koʻrsatgan artist (1925).
- Qizi Marina goʻdakligida vafot etgan.
Ijodi
tahrirRadiodagi faoliyati
tahrirU radioda bir nechta adabiy dasturlarni yozdi: I. Goncharovning "Obriv" romanidan parcha, N. A. Nekrasovning "Russkiye jenshini" sheʼrining parchasi, I. Z. Surikov „Klad“ sheʼriy ertak. Bundan tashqari quyidagi radio spektakllarida ham ishtirok etgan:
- „Jenitba“ N. Gogol – Agafya Tixonovna
- „Mat“ F. F. Knorre – Madlenka
- „Bez yazika“ V. Korolenko – Xonim
- „Snegurochka“ A. Ostrovskiy – Kupava
Unvon va mukofotlari
tahrir- RSFSRda xizmat koʻrsatgan artist (1937)
- RSFSR xalq artisti (1949)
- SSSR xalq artisti (1968)
- Stalin mukofoti, birinchi darajali (1948) – B. S. Romashovaning „Buyuk kuch“ spektaklidagi Milyagina rolini oʻynagani uchun
- Stalin mukofoti, birinchi darajali (1949) – A V. Sofronovnaning „Moskvskiy xarakter“ spektaklida Irina Fedorovna Grineva rolini ijro etgani uchun
- Ikkita Lenin ordeni (1949, 1972)
- Oktyabr inqilobi ordeni (1974)
- Ikki Mehnat Qizil Bayroq ordeni (1960, 1967)[3]
- „1941–1945 yillardagi Ulugʻ Vatan urushidagi jasoratli mehnati uchun“ medali (1946)
- „Moskva mudofaasi uchun“ medali (1944)
- „Moskvaning 800 yilligi xotirasi“ medali (1948)
- „Jasoratli mehnati uchun“ medali. Vladimir Ilich Lenin tavalludining 100 yilligi munosabati bilan mukofotlangan.
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Шатрова Елена Митрофановна“. История. Малый театр (официальный сайт). 2013-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 29-mart.
- ↑ 2,0 2,1 ШАТРОВА, ЕЛЕНА МИТРОФАНОВНА | Энциклопедия Кругосвет
- ↑ 3,0 3,1 Шатрова Елена Митрофановна — Киносозвездие — авторский проект Сергея Николаева
Adabiyotlar
tahrir- А. Гозенпуд. Елена Шатрова // Малый театр. 1824—1974 : [в 2 т.] (рус.) / гл. редактор Н. А. Абалкин, сост. В. Канаева, Е. Струтинская. — М.: Всероссийское театральное общество, 1983. — Т. 2. — С. 464—474. — 751 с. — 20 000 экз.