Vikipediya

AstraZeneca plc

AstraZeneca plc (/ˌæstrəˈzɛnəkə/) — Britaniya-Shvetsiya ko‘p millatli farmatsevtika va biotexnologiya kompaniyasi[3][4][5] shtab-kvartirasi Angliya Kembrijdagi Kembrij biotibbiyot kampusida joylashgan[6]. U onkologiya, yurak- qon tomir, oshqozon-ichak, infeksiya, nevrologiya, nafas olish va yalligʻlanish kabi sohalardagi asosiy kasalliklar uchun mahsulotlar portfeliga ega. U Oksford-AstraZeneca COVID-19 vaksinasini yaratishda ishtirok etgan[7].

AstraZeneca plc
Fayl:AstraZeneca.svg
Turi Ochiq maʼsuliyati cheklangan kompaniya
Tarmogʻi Farmatsevtika
Biotexnologiya
Egasi
Qachon asos solingan 6-aprel, 1999-yil (25 yil avval) (1999-04-06)
Hududiy xizmati Global
Rahbariyat Leif Johansson
(Rais)
Sir Pascal Soriot
(CEO)
Mahsulot(lar)i Farmatsevtika
Aylanma daromadi US$37.417 mlrd (2021)[1]
Operatsion foydasi Decrease US$1.056 mlrd (2021)[1]
Boyligi US$105.363 mlrd (2021)[1]
Sof foydasi 1 227 000 000[2]
Ishchilar soni 76,100 (2020)[1]
Shoʻba korxonalari Alexion Pharmaceuticals
MedImmune
Vebsayti astrazeneca.com

Kompaniya 1999-yilda Shvetsiyaning Astra AB va Britaniyaning Zeneca Group[8][9] qoʻshilishi natijasida tashkil etilgan (oʻzi 1993-yilda Imperial Chemical Industries farmatsevtika operatsiyalarining qoʻshilishi natijasida tashkil topgan). Birlashgandan beri u dunyodagi eng yirik farmatsevtika kompaniyalari qatoriga kirdi va koʻplab korporativ xaridlarni amalga oshirdi, jumladan Cambridge Antibody Technology (2006-yilda), MedImmune (2007-yilda), Spirogen (2013-yilda) va Definiens (2014-yilda MedImmune tomonidan). Uning tadqiqot va ishlanmalari uchta strategik markazda jamlangan: Kembrij, Angliya; Gothenburg, Shvetsiya va Gaithersburg, Merilend, AQSh[10]. AstraZeneca London fond birjasida asosiy listingga ega va FTSE 100 indeksining tarkibiy qismi hisoblanadi.

Tarixi tahrir

Astra AB 1913-yilda Shvetsiyaning Södertälje shahrida 400 nafar shifokor va aptekachilar tomonidan tashkil etilgan[11]. 1993-yilda Britaniya kimyoviy kompaniyasi ICI (toʻrtta Britaniya kimyo kompaniyasidan tashkil topgan) oʻzining farmatsevtika korxonalarini, agrokimyoviy va ixtisoslashtirilgan korxonalarini ajratib, Zeneca Group PLC ni tashkil qildi[12]. Nihoyat, 1999-yilda Astra va Zeneca Group bosh qarorgohi Londonda joylashgan AstraZeneca plc.ni tashkil qilish uchun birlashdi[12][13].

2000-06 tahrir

2002-yilda uning Iressa (gefitinib) preparati Yaponiyada kichik hujayrali boʻlmagan oʻpka saratoni uchun monoterapiya sifatida tasdiqlangan[14]. 2004-yil 3-yanvarda AstraZeneca kompaniyasining sobiq direktori doktor Robert Nolan ZI Medical boshqaruv jamoasini tuzdi[15].

2005-yilda kompaniya Buyuk Britaniyaning KuDOS Pharmaceuticals biotexnologik kompaniyasini 120 million funt sterlingga sotib oldi[16] va Astex bilan saratonga qarshi hamkorlik shartnomasini tuzdi[17]. Shuningdek, u Pennsylvania Bio tijorat tashkilotining Diamond aʼzosi boʻlganligini eʼlon qildi[18]. 2006-yilda, 2004-yilda boshlangan hamkorlik aloqalaridan soʻng, AstraZeneca 702 million funt sterlingga Cambridge Antibody Technology kompaniyasini sotib oldi[19].

2007-12 yillar tahrir

2007-yil fevral oyida AstraZeneca 150 AQSh dollariga virusga qarshi terapiyani kashf etish va rivojlantirishga qaratilgan Arrow Therapeutics kompaniyasini million sotib olishga rozi boʻldi[20][21] AstraZeneca keyinchalik oʻzining barcha biologik operatsiyalarini MedImmune deb nomlangan maxsus biologik boʻlimga birlashtirdi[22]. 2010-yilda AstraZeneca 2004-yilda Sanofi-Aventis yuqumli kasalliklarga qarshi boʻlinmasining qoʻshma korxonasi sifatida tashkil etilgan antibiotiklarni kashf qiluvchi Novexel Corp kompaniyasini sotib oldi. Astra ushbu xarid orqali NXL-104 (CEF104) (CAZ-AVI) eksperimental antibiotikini sotib oldi[23][24].

2011-yilda AstraZeneca Xitoyning generiklar biznesi boʻlgan Guangdong BeiKang farmatsevtika kompaniyasini sotib oldi [25]. 2012-yil fevral oyida AstraZeneca va Amgen yalligʻlanish kasalliklarini davolash boʻyicha hamkorlikni eʼlon qildi[26]. Keyin 2012-yil aprel oyida AstraZeneca boshqa biotexnologiya kompaniyasi Ardea Biosciencesni 1,26 milliard dollarga sotib oldi[27]. 2012-yil iyun oyida AstraZeneca va Bristol Myers Squibb Amylin Pharmaceuticals biotexnologiya kompaniyasini birgalikda sotib olish boʻyicha ikki bosqichli bitimni eʼlon qildi[28][29].

2013-yil tahrir

2013-yil mart oyida AstraZeneca yirik korporativ qayta qurish rejalarini eʼlon qildi, shu jumladan, Buyuk Britaniyaning Cheshirdagi Alderley Park va Loughboro va Shvetsiyadagi Lunddagi tadqiqot va ishlanmalarini yopish, 500 dollar sarmoya kiritishni boshladi[10]. AstraZeneca shuningdek, 2016-yilda korporativ shtab-kvartirasini Londondan Kembrijga koʻchirishini eʼlon qildi[30] Ushbu eʼlon 1600 ta ish joyini qisqartirish haqidagi eʼlonni oʻz ichiga olgan; uch kundan keyin u qoʻshimcha 2300 ish oʻrinlarini qisqartirishini eʼlon qildi[31][32]. Shuningdek, u uchta terapevtik yoʻnalishga eʼtibor qaratishini eʼlon qildi: nafas olish tizimining yalligʻlanishi va autoimmuniteti, yurak-qon tomir va metabolik kasalliklar va onkologiya[33].

2014-yil tahrir

2014-yil 19-mayda AstraZeneca Pfizer kompaniyasining har bir aksiya uchun 55 funt sterlinglik „yakuniy taklifini“ rad etdi, bu esa kompaniyani 69,4 funt sterlingga baholadi. Agar sotib olish davom etsa, Pfizer dunyodagi eng yirik dori ishlab chiqaruvchisiga aylangan boʻlardi. Bitim, shuningdek, Britaniya kompaniyasining eng yirik xorijiy sotib olinishi boʻlar edi. Britaniyada ko‘pchilik, jumladan siyosatchilar va olimlar ham kelishuvga qarshi chiqqan edi[34]. 2014-yil avgust oyida kompaniya Mitsubishi Tanabe Pharma bilan diabetik nefropatiya boʻyicha uch yillik hamkorlikka kirishganini eʼlon qildi[35]. 2014-yil sentabr oyida kompaniya Eli Lilli bilan Altsgeymer kasalligini davolashda foydalaniladigan BACE inhibitori — AZD3292 nomzodini ishlab chiqish va tijoratlashtirishda kuchlarni birlashtirdi. Bitim kompaniyaga 500 million dollargacha foyda keltirishi mumkin[36]. Kompaniya, shuningdek, Pharmacyclics va Janssen Biotech bilan birgalikda davolash usullarini oʻrganish boʻyicha I/II-bosqich sinov hamkorligini boshladi[37]. Shuningdek, oʻsha yilning noyabr oyida kompaniya oʻzining lipodistrofiyani davolash biznesini Aegerion Pharmaceuticals kompaniyasiga 325 million AQSh dollaridan ortiqroqqa sotishga rozi boʻldi[38].

2015-yil tahrir

Fevral oyida kompaniya 600 million AQSh dollari miqdorida Actavis brendi ostidagi respirator dori biznesiga AQSh va Kanada huquqlarini sotib olishini eʼlon qildi[39].

2017-yil tahrir

2017-yil sentabr oyida kompaniya rahbari Leif Yoxansson, agar Brexit qiyin bo‘lsa, tadqiqot va ishlab chiqarish faoliyatini Buyuk Britaniyadan uzoqlashtirish bo‘yicha „birinchi qadamlar“ni qo‘yishni rejalashtirgan edi[40]. 2017-yilda u sotish boʻyicha dunyodagi oʻn birinchi yirik dori kompaniyasi boʻldi va ilmiy-tadqiqot investitsiyalari boʻyicha yettinchi oʻrinni egalladi[41].

2018-yil tahrir

2018-yil fevral oyida AstraZeneca oltita dastlabki bosqichdagi eksperimental dori vositalarini Viela Bio nomi bilan tanilgan yangi biotexnologiya kompaniyasiga aylantirayotganini eʼlon qildi, uning qiymati 250 million AQSh dollari[42].

2019-yil tahrir

2019-yil mart oyida AstraZeneca Daiichi Sankyo Co Ltd bilan ko‘krak bezi saratonini eksperimental davolashda ishlash uchun 6,9 milliard AQSh dollari miqdorida pul to‘lashini eʼlon qildi. AstraZeneca 3,5 milliard dollarlik aksiyalar chiqarilishidan tushgan mablag‘ning bir qismini bitimni moliyalashtirish uchun ishlatishni rejalashtirmoqda.

2020-yil tahrir

2020-yil fevral oyida AstraZeneca oʻzining global huquqlarini (Yevropa, Kanada va Isroildan tashqari) Movantik preparatiga, Redhill Biopharmaga sublitsenziya berishga rozi boʻldi[43]. 2020-yil 27-dekabr kuni AstraZeneca bosh direktori Paskal Soriot Oksford universitetining COVID-19 vaksinasi bilan „yutuq formulasini aniqlaganliklarini“ aytdi[44]. 2020-yil 30-dekabrda Buyuk Britaniya Oksford-AstraZeneca COVID-19 vaksinasidan favqulodda foydalanishni tasdiqladi[45][46][47].

2021-yil tahrir

2021-yil iyul oyida AstraZeneca Alexion Pharmaceuticals kompaniyasini sotib oldi[48][49]. 2021-yil oktabr oyida kompaniya Alexion orqali Caelum Biosciences va uni engil zanjirli (AL) amiloidoz uchun monoklonal davolashni (CAEL-101) 500 million dollargacha sotib oldi[50][51].

2022-yil tahrir

Iyul oyida kompaniya TeneoTwoʻni 1,3 milliard dollarga sotib olishini eʼlon qildi va bu qon saratoniga qarshi dori taklifini koʻpaytirdi[52].

Vaxzevria, AstraZeneca kompaniyasining COVID-19 pandemiyasiga qarshi javobi tahrir

 
Oksford-AstraZeneca COVID-19 vaksinasi

2020-yil mart oyida kompaniya turli xalqaro sogʻliqni saqlash tashkilotlarini COVID -19 pandemiyasini yumshatishda qoʻllab-quvvatlash uchun shaxsiy himoya vositalarini, shu jumladan 9 million yuz niqoblarini xayriya qilishini eʼlon qildi[53].

2020-yil 23-noyabrda Oksford-AstraZeneca vaksina muvaffaqiyatli sinovdan o‘tkazilganini eʼlon qildi va bu odamlarning 70 foizida simptomlar rivojlanishining oldini oldi[54]. Tadqiqotchilar, agar ular dozani oʻzgartirsalar, bu koʻrsatkich 90% ga yetishi mumkin deb oʻylashdi[55].

2021-yil yanvar oyida Hindiston Oksford-AstraZeneca vaktsinasidan foydalanishni maʼqulladi va bu dunyoning ikkinchi aholisi boʻlgan mamlakatida ommaviy emlash kampaniyasiga yoʻl ochdi. Oksford-AstraZeneca oʻqini COVISHIELD brendi bilan Hindiston Serum Instituti (SII) tomonidan mahalliy ishlab chiqarilishi eʼlon qilindi[56].

2021-yil 29-yanvarda Yevropa dori vositalari agentligi (EMA) 18 yoshdan oshgan odamlarga AZD1222 uchun shartli marketing ruxsatnomasini berishni tavsiya qildi[57]. 2021-yil mart oyi o‘rtalariga kelib, Niderlandiya, Daniya, Norvegiya, Islandiya, Bolgariya va Irlandiya trombotsitlar sonining kamayishi bilan qon quyqalarining „kamdan-kam uchraydigan kombinatsiyasi“ning oltita holatidan xavotir tufayli AstraZeneca vaksinasini qo‘llashni to‘xtatib qo‘yishdi. Vaqtinchalik toʻxtash Yevropa Ittifoqining dori vositalarini tartibga soluvchi organining tavsiyasiga qarshi boʻlib, u vaksinaning foydalari har qanday xavflardan ustun ekanligini aytdi[58].

Operatsiyalar tahrir

 
Shvetsiya, Gothenburg shahridagi AstraZeneca R&D obyekti
 
Angliyaning Kembrij shahrida yangi AstraZeneca korporativ bosh qarorgohi qurilmoqda

AstraZeneca onkologiya, yurak-qon tomir, oshqozon-ichak, infeksiya, nevrologiya, nafas olish va yalligʻlanish sohalaridagi kasalliklarni davolash uchun farmatsevtika va biotexnologiya mahsulotlarini ishlab chiqadi, ishlab chiqaradi va sotadi[59].

AstraZeneca kompaniyasining korporativ bosh qarorgohi Buyuk Britaniyaning Kembrij shahrida joylashgan va asosiy tadqiqot va ishlanmalar (R&D) markazlari Kembrij (Buyuk Britaniya), Gaithersburg (Merilend, AQSh), Gothenburg (Shvetsiya) va Varshava (Polsha) shaharlarida joylashgan[60]

Manbalar tahrir

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Annual Results 2021“. AstraZeneca. Qaraldi: 2022-yil 14-fevral.
  2. ↑ (unspecified title)
  3. ↑ „AstraZeneca > GC Powerlist: Sweden Teams 2019“. www.legal500.com. Qaraldi: 2020-yil 30-dekabr.
  4. ↑ Hollingsworth. „UK "will be able to get out of this by the spring", minister says after regulator approves AstraZeneca vaccine“ (en). CNN (2020-yil 30-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 30-dekabr.
  5. ↑ biopharma-reporter.com. „AstraZeneca's COVID-19 vaccine gets the green light in the UK“ (en-GB). biopharma-reporter.com. Qaraldi: 2020-yil 30-dekabr.
  6. ↑ „Registered office and corporate headquarters“. AstraZeneca. Qaraldi: 2020-yil 27-fevral.
  7. ↑ „A history of AstraZeneca“ (en-GB). pharmaphorum.com (2020-yil 18-sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 31-mart.
  8. ↑ „Global 500 – Pharmaceuticals“. Fortune (2009-yil 20-iyul). 2010-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 19-avgust.
  9. ↑ „Key facts“. AstraZeneca. 2010-yil 8-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 1-sentyabr.
  10. ↑ 10,0 10,1 Carroll, John. „UPDATED: AstraZeneca to ax 1,600, relocate thousands in global R&D reshuffle“. fiercebiotech.com. FierceBiotech (2013-yil 18-mart).
  11. ↑ „Organizational Portraits – AstraZeneca“,The Pharmaceutical Century: Ten Decades of Drug Discovery. Washington, D.C.: ACS Publications, 17 November 2000. 2008-yil 14-iyulda qaraldi. 
  12. ↑ 12,0 12,1 „Our History - AstraZeneca Careers“. AstraZeneca Careers.
  13. ↑ „AstraZeneca Selects Wilmington, Del. for New US Headquarters“. 2018-yil 1-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-dekabr.
  14. ↑ „AstraZeneca's Iressa FDA committee judgement expected tomorrow“ (2002-yil 23-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 7-iyul.
  15. ↑ „ZI is dripping with promise“. 2014-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  16. ↑ AstraZeneca buys biotech company for £120m The Telegraph, 23 December 2005
  17. ↑ AstraZeneca and Astex ally for anticancer agents Business Intelligence, 1 July 2005
  18. ↑ „Pennsylvania Bio – Member Listings“. Pennsylvania Bio web site. 2005-yil 14-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2005-yil 8-oktyabr.
  19. ↑ AstraZeneca to buy CAT for £702m BBC News, 15 May 2006
  20. ↑ AstraZeneca agrees to buy Arrow Therapeutics for US$150M Marketwatch, 1 February 2007
  21. ↑ „AstraZeneca to pay 305.2B to purchase rival MedImmune; Deal sees London-based drugmaker take on debt for the first time in order to fill product line“. Bloomberg.
  22. ↑ AstraZeneca Buys MedImmune for US$ 15.6 Billion The New York Times, 24 April 2007
  23. ↑ „AstraZeneca To Acquire Infection Research Company Novexel And Expand Collaboration With Forest Laboratories“ (2009-yil 23-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 20-fevral.
  24. ↑ „Novexel to be Acquired by AstraZeneca“. Qaraldi: 2015-yil 20-fevral.
  25. ↑ AstraZeneca to buy Chinese generics firm (Wayback Machine saytida 2020-03-08 sanasida arxivlangan) Healthcare News, 8 December 2011
  26. ↑ AstraZeneca and Amgen collaborate on treatments for inflammatory diseases Medcity News, 4 February 2012
  27. ↑ AstraZeneca Reaches $1.26 Billion Deal for Ardea Biosciences The New York Times, 23 April 2012
  28. ↑ Peacock, Louisa. „AstraZeneca to pay £2.2bn towards 'joint venture' diabetes deal“. The Daily Telegraph (2012-yil 30-iyun). 2012-yil 4-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 1-iyul.
  29. ↑ „Bristol-Myers to buy Amylin for about US$5.3 billion“. Reuters (2012-yil 30-iyun). Qaraldi: 2012-yil 1-iyul.
  30. ↑ „AstraZeneca to axe 1,600 jobs in overhaul of drug R&D“. Reuters (2013-yil 18-mart). Qaraldi: 2014-yil 24-may.
  31. ↑ „AstraZeneca to cut 2,300 more jobs“. USA Today (2013-yil 21-mart). Qaraldi: 2014-yil 24-may.
  32. ↑ „AstraZeneca increase job cuts to 5,050“. HR Grapevine. Qaraldi: 2014-yil 29-oktyabr.
  33. ↑ AstraZeneca Press Release. 21 March 2013 AstraZeneca outlines strategy to return to growth and achieve scientific leadership
  34. ↑ „AstraZeneca rejects Pfizer 'final' takeover offer, triggers major drop in shares“. London Mercury. 2014-yil 20-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 20-may.
  35. ↑ „AstraZeneca and MTPC come together for research on diabetic nephropathy drugs“. Business Sun (2014-yil 20-avgust). Qaraldi: 2014-yil 21-avgust.
  36. ↑ „GEN - News Highlights:Lilly Joins AstraZeneca to Co-Develop BACE Inhibitor for Alzheimer's“. GEN.
  37. ↑ „GEN - News Highlights:AstraZeneca Bolsters Oncology Focus with Definiens Purchase, Trial Collaboration“. GEN (2014-yil 4-noyabr).
  38. ↑ „GEN - News Highlights:Aegerion Snaps Up Rare Disease Drug from AstraZeneca for US$325M+“. GEN (2014-yil 6-noyabr).
  39. ↑ „GEN - News Highlights:AstraZeneca Buys U.S., Canadian Rights to Actavis Respiratory Drugs for $600M+“. GEN (2015-yil 5-fevral).
  40. ↑ „AstraZeneca has started preparations for hard Brexit, including operations move from UK“. The Local (2017-yil 28-sentyabr). Qaraldi: 2017-yil 29-sentyabr.
  41. ↑ Christel, Michael. „Pharm Exec's Top 50 Companies 2017“. Pharmaceutical Executive, Volume 37, Issue 6. Pharm Exec (2017-yil 28-iyun). 2017-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 14-sentyabr.
  42. ↑ Hirschler, Ben. „AstraZeneca spins off autoimmune drugs into new biotech company“. Reuters (2018-yil 28-fevral). Qaraldi: 2018-yil 4-mart.
  43. ↑ „AstraZeneca divests global rights to Movantik“. worldpharmanews.com. Qaraldi: 2020-yil 28-fevral.
  44. ↑ „Oxford vaccine researchers have found 'winning formula', AstraZeneca chief says“. The Independent (2020-yil 27-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 27-dekabr.
  45. ↑ „Is good news for India on the vaccine front here?“ (en). www.timesnownews.com. Qaraldi: 2020-yil 31-dekabr.
  46. ↑ „Covid-19: Oxford-AstraZeneca coronavirus vaccine approved for use in UK“. BBC News. BBC (2020-yil 30-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 30-dekabr.
  47. ↑ Das, Ruchika Chitravanshi & Sohini. „India's Covid vaccine hope rolls over to 2021; panel to meet again on Jan 1“. Business Standard India (2020-yil 31-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 31-dekabr.
  48. ↑ Higgins-Dunn, Noah. „AstraZeneca closes mega $39B Alexion buyout despite antitrust fears, making a splash in rare diseases“. FiercePharma (2021-yil 21-iyul).
  49. ↑ AstraZeneca (2021-yil 21-iyul). „Acquisition of Alexion completed“. Press-reliz.
  50. ↑ Shabong, Yadarisa; Ravikumar, Sachin. „AstraZeneca buys rare disease drugmaker Caelum in potential $500 mln deal“. Reuters (2021-yil 29-sentyabr).
  51. ↑ „AstraZeneca Buys Caelum BioSciences in $500 Million Deal“. BioSpace.
  52. ↑ „AstraZeneca to buy biotech firm TeneoTwo for up to 59.27 billion“ (2022-yil 5-iyul).
  53. ↑ „Coronavirus: AstraZeneca donates nine million face masks and steps up Covid-19 drugs research“. Cambridge Independent (2020-yil 30-mart). Qaraldi: 2020-yil 28-aprel.
  54. ↑ „Why AstraZeneca Covid-19 vaccine approval 'good news for whole world'? UK minister answers“ (en). Hindustan Times (2021-yil 30-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 31-dekabr.
  55. ↑ Gallagher, James. „Covid-19: Oxford University vaccine is highly effective“ (en-GB). BBC News (2020-yil 23-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 24-noyabr.
  56. ↑ „India approves AstraZeneca's COVID-19 vaccine“ (en). Reuters (2021-yil 2-yanvar). 2021-yil 2-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 7-dekabr.
  57. ↑ „EMA recommends COVID-19 Vaccine AstraZeneca for authorisation in the EU Share“ (2021-yil 29-yanvar).
  58. ↑ Nectar Gan. „European countries suspend AstraZeneca vaccinations despite advice from EU medicines regulator“ (en). CNN (2021-yil 15-mart). Qaraldi: 2021-yil 15-mart.
  59. ↑ „AstraZeneca“. European Pharmaceutical Review. Qaraldi: 2021-yil 24-fevral.
  60. ↑ „Nowe inwestycje w B+R w Polsce po spotkaniu Premiera Morawieckiego z Prezesem AstraZeneca podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos“ (en). astrazeneca.pl. 2020-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-fevral. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=AstraZeneca_plc&oldid=4288063" dan olindi