Baguio
Baguio (Tagalog talaffuzi: BAH-ghee-oh, -OH) rasmiy ravishda Bagio shahri (Ilocano nomi bilan tanilgan) Filippinning Cordilyera maʼmuriy mintaqasidagi 1-darajali yuqori darajada urbanizatsiyalashgan shahar. U oʻzining salqin iqlimi tufayli „Filippinning yozgi poytaxti“ sifatida tanilgan, chunki shahar dengiz sathidan taxminan 4810 metr balandlikda joylashgan. Shuningdek „Qaragʻaylar shahri“ deb ham ataladi[1].
Baguio Baguio | |
|---|---|
| Departament | |
(2018-11-27).jpg) | |
 Bayroq | |
| 16°24′0″N 120°35′0″E / 16.40000°N 120.58333°E G OKoordinatalari: 16°24′0″N 120°35′0″E / 16.40000°N 120.58333°E G O | |
| Mamlakat | Filippin |
| Markazi balandligi | 853 m |
| Aholisi | 366,358 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+8 |
| Telefon kodi | +63 |
| Pochta indeks(lar)i | 2600 |
|
| |
Baguio Amerika Qoʻshma Shtatlari tomonidan 1900-yilda Kafagway deb nomlanuvchi Ibaloi qishlogʻi oʻrnida tepalik stantsiyasi sifatida tashkil etilgan. Bu Amerika Qoʻshma Shtatlarning Osiyodagi yagona tepalik stantsiyasi edi[2].
Baguio yuqori shaharlashgan shahar (HUC) sifatida tasniflanadi. U geografik jihatdan Benguet hududida joylashgan boʻlib, 1901-yildan 1916-yilgacha provinsiya markazi boʻlib xizmat qilgan[3]. Ammo u asosiy shaharga aylantirilgandan soʻng viloyatdan mustaqil ravishda boshqariladi. Shahar shimoliy Luzondagi biznes, savdo va taʼlim markazi, shuningdek , Cordilyera maʼmuriy hududining hukumat qarorgohidir[4]. 2020-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, Baguio 366,358 aholiga ega.
Etimologiyasi tahrir
Baguio mahalliy xalqlar tomonidan „Kafagway“ deb nomlangan. „Baguio“ nomi Amerika davridan kelib chiqqan va ibaloicha bagiw (mox) soʻzidan olingan boʻlib, u keyinchalik „Baguio“ sifatida ispanlashtirilgan[5]. Shahar aholisi uchun „Ibagiw“ bagiwdan olingan. Bu, shuningdek, shaharning har yili oʻtkaziladigan sanʼat festivalining nomi[6][7].
Tarixi tahrir
Baguio mahalliy kiyiklar, Filippin burgutlari, Filippin siğil choʻchqalari va koʻplab flora turlari kabi turli xil yovvoyi hayvonlar bilan toʻlib-toshgan yam-yashil oʻrmonlari boʻlgan keng togʻli hudud edi. Bu hudud mahalliy xalqlarning, xususan, Ibalois va boshqa Igorot etnik guruhlarining ov joyi boʻlgan. Ispanlar Filippinga kelganlarida, Cordilyeradagi mahalliy Igorotlarning intensiv mudofaa taktikasi tufayli bu hudud hech qachon Ispaniya tomonidan toʻliq boʻysunmagan[8].
Geografiyasi tahrir
Baguio dengiz sathidan taxminan 1400 metr balandlikda joylashgan boʻlib, shimoliy Luzondagi Cordilyera markaziy togʻ tizmasini oʻz ichiga oladi. Shahar Benguet provinsiyasi bilan oʻralgan[9].
Barangaylar tahrir
Baguio 129 barangaydan iborat. Ularni oʻz kapitanlari boshqaradi, ularga 7 kishidan iborat barangay kengashi yordam beradi[10].
Saylangan mansabdor shaxslar tahrir
2022-yil 30-iyun holatiga koʻra shahar hukumati tarkibi[11][12][13].
| Lavozim | Ism | Saylangan yil | Muddat raqami. |
|---|---|---|---|
| Kongressmen | Markes O. Go | 2016-yil | 3 |
| Mayor | Benjamin B. Magalong | 2019 | 2 |
| Mer oʻrinbosari | Faustino A. Olovan | 2019 | 2 |
| Maslahatchi | Benni O. Bomogao | 2016-yil | 3 |
| Xose M. Molintas | 2022 | 1 | |
| Artur L. Allad-iw | 2016-yil | 3 | |
| Betti Lourdes F. Tabanda | 2019 | 2 | |
| Leandro B. Yañgot Jr. | 2022 | 1 | |
| Isabelo B. Cosalan Jr. | 2019 | 2 | |
| Mariya Mylen Viktoriya G. Yaranon | 2016-yil | 3 | |
| Elmer O. Datuin | 2022 | 1 | |
| Piter C. Fianza | 2022 | 1 | |
| Vladimir D. Cayabas | 2019 | 2 | |
| Fred L. Bagbagen | 2019 | 2 | |
| Liliya A. Farinas | 2016-yil | 3 | |
| Maslahatchi (sobiq aʼzo) |
Maykl L. Lawana | 2013-yil | 1 |
| Maslahatchi (sobiq aʼzo) |
Levy Lloyd B. Orkales | 2018 | 1 |
Manbalar tahrir
- ↑ „Southeastern Asia: Island of Luzon in the Philippines“. WWF. Qaraldi: 2014-yil 16-avgust.
- ↑ Estoque, Ronald C.; Yuji Murayama (February 2013). "City Profile: Baguio". Cities 30: 240–51. doi:10.1016/j.cities.2011.05.002.
- ↑ Sanidad, Pablito. „Which Baguio Centennial?“. Baguio Midland Courier. 2016-yil 10-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-fevral.
- ↑ „Business | Official website of the City Government of Baguio“. 2014-yil 6-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-may.
- ↑ Jay. „Brief History about Baguio City“ (en). Baguio City (2017-yil 18-aprel). Qaraldi: 2019-yil 20-iyul.
- ↑ „Baguio braces for ibagiw 2019“. The City Government of Baguio. Qaraldi: 2020-yil 3-mart.
- ↑ Pungayan. „Bagiw and the Ibagiws“. Baguio Midland Courier. 2020-yil 19-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 3-mart.
- ↑ Habana, Olivia M. (2000). "Gold Mining in Benguet to 1898". Philippine Studies 48: 475–476. http://www.philippinestudies.net/files/journals/1/articles/1662/public/1662-1761-1-PB.pdf. Qaraldi: October 13, 2018.Baguio]]
- ↑ „About Baguio City“. City Government of Baguio. 2018-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 29-mart.
- ↑ „Baguio City}“. Department of the Interior and Local Government, Cordillera Administrative Region. Qaraldi: 2018-yil 17-iyun.
- ↑ „Halalan 2022 Philippine Election Results“ (en). ABS-CBN News. Qaraldi: 2022-yil 1-sentyabr.
- ↑ „Lawana is new ABC President“. www.mauriciodomogan.com. Qaraldi: 2019-yil 18-iyul.
- ↑ „Protest versus elected SK president junked – HERALD EXPRESS | News in Cordillera and Northern Luzon“ (en-US) (2018-yil 11-iyun). Qaraldi: 2019-yil 18-iyul.