Banu Qurayza
Banu Qurayza (ivritcha: בני קוריט'ה ; بنو قريظة) — 7-asrda Arabiston yarim orolining shimolidagi Yasrib (Madina) vohasida yashagan yahudiy qabilasi . Islom paygʻambari Muhammad alayhissalom 622 yilda Madinaga hijrat qilgandan soʻng, ular Muhammad alayhissalom tomonidan tashkil etilgan Madina konventsiyasiga qoʻshilishdi. Muhammad alayhissalom qoʻmondonligidagi musulmon qoʻshinlari tomonidan erkaklar oʻlimga mahkum qilingan, ayollar va bolalar esa ushbu shartnomadagi Madinani har qanday hujum boʻlsa birgalikda himoya qilishlari haqidagi sulhni buzganliklari sababli qul qilib qoʻyilgani iddao qilinadi. Xandaq jangi (627) va bundan tashqari, ular musulmonlarga qarshi kurashdilar.[2]
627-yilda Banu Qurayza qabilasi Muhammad alayhissalom bilan oʻzaro kelishuvni buzganidan soʻng sodir boʻlgan voqeada, islom manbalariga koʻra, ular Xandaq jangida musulmonlar bilan birga dushman qurshovida qolgan Madinani himoya qilishlari kerak edi. Muhammad alayhissalom bilan kelishuvni buzdi va keyin qarama-qarshi tomondan harakat qila boshladi. Eʼtiqodga koʻra, Alloh taolo Muhammad alayhissalomga Banu Qurayzaga yurishni buyurgan.[3] Qamal qilingan qal'aga yetib borgach, Muhammad alayhissalom ularni Islomga taklif qildi. Garchi u salbiy javobga taslim boʻlishni soʻragan boʻlsa-da, bu taklif ham rad etilganidan keyin mojaro boshlandi.
Aytishlaricha, urushdan keyin Saʼd ibn Muoz ismli shaxs rahbar etib saylandi, bu an’anaga oʻsha paytda arablar bunday ishlarda murojaat qilishgan va u yahudiylarning muqaddas kitobi Tavrot[4] hukmi bilan, ya’ni jang qilish yoshiga yetgan erkaklar hukmronlik qilgan. Banu Qurayza mol-mulki musulmonlarga boʻlind. O'zlari esa Madinaga quvg‘in qilindi.
Muhammad alayhissalom asirlardan Rayhana binti Zaydni oʻz ulushiga oldi. Rayhonaning turmush oʻrtogʻi Banu Qurayzali Hakim oʻldirilganlar orasida. Tarixchi Ibn Is'hoqning yozishicha, Rayhonani Muhammad alayhissalom kanizak qilib olgan va Muhammad alayhissalom unga Islomni qabul qilib qildirib, uning xotini boʻlishni taklif qilgan. Ammo u bu iltimosni rad etdi. Baʼzi manbalarga koʻra, Rayhona keyinchalik musulmon boʻlgan, lekin u musulmon ayollar kabi boshini yopishdan bosh tortgan va kanizak qul boʻlib qolishni afzal koʻrgan.[5]
Eslatmalar tahrir
- ↑ „Prise du fort des Banû Qurayza (627) (Paris, BnF, Supplément Persan 1030 f.191) | Biblissima“. portail.biblissima.fr. 7 ekim 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 mayıs 2022.
- ↑ Destiny disrupted: a history of the world through Islamic eyes, Internet Archive, New York: PublicAffairs, 2009. ISBN 978-1-58648-606-8.
- ↑ Taberi II, s. 491
- ↑ Tevrat, Tesniye Kitabı, Bap:20, Ayet: 10-14.
- ↑ „REYHÂNE bint ŞEMʻÛN - TDV İslâm Ansiklopedisi“ (Türkçe). TDV İslam Ansiklopedisi. 13 kasım 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21 mayıs 2022.