Chimkent shahar qoʻgʻirchoq va oʻsmirlar teatri

Chimkent shahar qoʻgʻirchoq va oʻsmirlar teatri (2018-yilgacha “Janubiy Qozogʻiston viloyat qoʻgʻirchoq teatri” deb nomlangan) bolalar va yosh tomoshabinlarga moʻljallangan madaniy-sahna jamoasi.

Tarixi

Janubiy Qozogʻiston viloyat qoʻgʻirchoq teatri 1983-yilning yozida, oʻsha paytdagi viloyat partiya qoʻmitasining birinchi kotibi Asanbay Asqarov koʻmagi bilan ochilgan. Teatr boshlanishida direktor Nikolay Mustakidi, bosh rejissyor Bekbolat Parmanov va bosh rassom Mayara Daurenbayeva turgan. Ularning taklifi boʻyicha Olmaota va Leningrad shaharlaridan teatr, musiqa va kino institutlarini bitiruvchilar keldi. 1984-yili birinchi teatr mavsumi G. Landauning „Ku-ka-re-ku!“ spektakl bilan ochildi. Uning ortidan N. Gernetning „Gʻoz boʻyni“, „Sehrli chiroq Aladdin“, N.Ospanovning “Mungliq-zarki” spektakllari paydo boʻldi. Teatr jamoasi Toshkent, Chkalovsk va Leninobodga gastrol safarlarida ushbu spektakllarni tomoshabinlarga taqdim etdi.

Teatr tarixida direktorsiz, badiiy rahbarsiz boʻlmagan paytlar boʻldi. Bunday narx sharoitida Valentin Malyuchenko ishin davom ettirib olib ketti. Bosh rejissyor tayinlangan Tastan Oʻtebaevning spektakllari shu kungacha tomoshabinlarning qiziqishini uygʻotib keladi. Rejissyorlik iqtidori bilan qator u rus tilidan qozoq tiliga bevosita tarjimasi bilan ham taniqli boʻldi. Shu davrdan boshlab barcha spektakllar ikki tilda qoʻyildi. Jambil, Qaragʻandi, Chimkent, Jetisayda bosh rejissyorlik boʻlib xizmat qilgan Qozogʻistonning xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi Asker Quldanov ham teatrga katta hissasi qoʻshgan. Qozogʻiston madaniyat arbobi, bosh musavvir Mayara Daurenbekovaning qozoq xalqining afsonalari, ertaklari, dostonlari asosida yozilgan “Mungliq-zariq”, “Oq qush afsonasi”, “Muqaddas olma”, „Gusenok“, „Sehrli chiroq Aladdin“, „Bychok“ - ostrie rozhki" va boshqa qirqga yaqin spektakllarda paydo boʻldi. “Teremok”, “Xozyain lesa”, “Dobry Gus”, “Xochu bety bollyom”, “Volshebnaya Svirel”, “Alenkiy Tsvetochek” va boshqa oʻnlab asarlari bilan teatr repertuarini kengaytirgan teatr rassom-rejissyori Olga Kravchenko. spektakllar, koʻp yillardan buyon samarali ishlab kelmoqda.keldi. Bugungi kunda Taraz, Ostona, Boyqoʻngʻir shaharlarida gastrol safarlarida teatr repertuaridan yetmishdan ortiq spektakl namoyish etilmoqda. Bundan tashqari, teatr tumanlarga borib, mehribonlik uylari tarbiyalanuvchilarini xayriya tomoshalari bilan xursand qiladi.^[1]

Teatr yutuqlari

1991-yilda Bolgariyaning Varna shahrida boʻlib oʻtgan festivalda R. Moskvaning „Romashka gullaganda“ spektakli „Oltin delfin“ mukofoti bilan taqdirlandi.
1993-yilda Turkiyada oʻtkazilgan xalqaro qoʻgʻirchoq teatrlari festivalida N. Orazalinning “Oq qush afsonasi” spektakli Gran-pri bilan taqdirlandi.
2002-yilda Olmaota shahrida oʻtkazilgan respublika festivalida teatrning ikkala truppasi - qozoq truppasi A. Qodirovning “Choʻponlar qiroli” uchun rus truppasi T. Oʻtebayevning “Pushkin ertaklari olami” spektakli sovrinli oʻrin oldi.
2004-yilda Aqtoʻbe shahridagi “Alakay” qoʻgʻirchoq teatrida boʻlib oʻtgan “ Munglik- zariq” festivalida qatnashib, tanqidchilarning ijobiy baholariga sazovor boʻldi.
2005-yil oktabr oyida Turkiyaning Izmir shahrida boʻlib oʻtgan “Soya va qoʻgʻirchoq teatrlari” xalqaro festivalida “Motam-Zarki” spektakli bilan ishtirok etib, diplom va moddiy mukofot bilan taqdirlangan.
San’at markazi 2006-yilda Chimkent shahrida oʻtkazilgan “Bahor – teatr – sahna – 2006” festivalida “Oq qush afsonasi” asarini sahnalashtirib, bosh sovrinni qoʻlga kiritdi.
2013-yil sentabr oyida rus truppasi Olmaotada boʻlib oʻtgan III Jahon qoʻgʻirchoq karnavalida “Kambak Shal” nomli musiqiy spektakl bilan ishtirok etdi.

Boshqaruvi

2007-yili teatr direktori boʻlib Marta Tashenova tayinlandi. 2010-yildan boshlab teatrning badiiy rahbari shu teatr yonida tashkil etilgani beri ishlab kela yotgan Antonina Malyuchenko boʻlib. Temirbek Jurgenov nomidagi Qozoq Milliy Badiiy akademiyasini bitirgan u “Kolosok”, “Masha va uch ayiq” pyesalari hamda “Kolobok”, “Korolevskaya istoriya”, “Tsokotuxi uchun konsert”, “Lesnaya skazochka” musiqiy asarlarini sahnalashtirgan. Teatr jamoasi viloyat va shaharlardagi madaniy-ma’rifiy tadbirlarda muntazam ishtirok etib, xayriya spektakllarini muntazam namoyish etib kelmoqda.

2014-yilning may oyidan boshlab direktorlik xizmatin Baxtiyar Spanov ishlab kelmoqda. Bu yili yilning yakuni boʻyicha jamoa viloyatdagi “Yilning eng yaxshi madaniyat va san’at muassasasi” nominatsiyasida gʻoliblikni qoʻlga kiritdi.

Maqsadlari

Bu yerdagi maqsad yoshlar qalbini milliy madaniyatimiz bilan boyitishdir. Chunki teatrimiz shu paytgacha faqat bogʻcha va boshlangʻich sinf oʻquvchilari uchun sahnalashtirilgan spektakllarni sahnalashtirib kelgan, 6-11-sinf oʻquvchilari e’tibordan chetda qolgan edi. Aynan shu davrda bolalarda oʻzgarishlar sodir boʻladi. Madaniyatimiz orqali bu makonni yaxshi tomonga burish niyatidamiz, – deydi teatr rahbari B.Spanov.^[2]

Manbalar

↑ Қазақстанның мәдени ошақтары. Культурные центры Казахстана: Фотоальбом. – Алматы:«АСА» Баспа үйі» ЖШС, 2012. – 288 б. (қазақ, орыс, тілдерінде) ISBN 978-601-80325-0-9
↑ „Шымкент: Қуыршақ және жасөспірімдер театрының көрермені көбейіп келеді“ (2019-yil 20-iyun). 2019-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan.

Teatr sayti

http://www.shymteatr-kuz.kz/ (Wayback Machine saytida 1-sentabr 2021-yil sanasida arxivlangan)

[1] Қазақстанның мәдени ошақтары. Культурные центры Казахстана: Фотоальбом. – Алматы:«АСА» Баспа үйі» ЖШС, 2012. – 288 б. (қазақ, орыс, тілдерінде) ISBN 978-601-80325-0-9

[2] „Шымкент: Қуыршақ және жасөспірімдер театрының көрермені көбейіп келеді“ (2019-yil 20-iyun). 2019-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan.

[1]

[2]