Cho‘l temirchagi
Cho‘l temirchagi[1] ( lotincha: Saga pedo ) — temirchak turkumiga mansub chigirtka.
| Cho‘l temirchagi | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Hayvonlar |
| Tip: | Boʻgʻimoyoqlilar |
| Sinf: | Hasharotlar |
| Oila: | Haqiqiy chigirtkalar |
| Urugʻ: | Dibki |
| Turlari: | Cho‘l temirchagi |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Saga pedo (Pallas, 1771) | |
Qisqacha tavsif tahrir
Bunday hasharotlarning tuxum qo‘ymidigan urg‘ochilari tanasining uzunligi 70-80 mm, tuxum qo‘yuvchilarining uzunligi 30-40 mm. Qanotlari juda qisqa rudimentlarga o‘xshaydi yoki umuman yo‘q. Tana kuchli cho‘ziluvchan, boshi pastga va orqa peshonaga qaragan. Old va o‘rta sonining pastki yuzasida ko‘plab qattiq tikonlar mavjud. Orqa oyoqlari cho‘zilgan, ammo sakrab chiqmaydi (garchi balandlikdan sakrashni uddalasa ham). Tana yashil yoki yashil-sariq, yon tomonlarida sariq uzunlama hoshiya o‘tgan.
Tarqalishi tahrir
Jindidaryo daryo vodiysi (Zarafshon tizmasi). O‘zbekistondan tashqarida: Janubiy Yevropa, Kavkaz, Rossiya (Oltoy), Qozog‘iston, Qirg‘izistonlarda uchratish mumkin.
Yashash joyi tahrir
O‘zbekistonda: tog‘li (800-1500 m a.s.) buta o‘simliklari bo‘lgan quruq o‘t-o‘lanli dashtlarda.
Urchishishi tahrir
Hamma joyda ko‘payishi passiv. O‘zbekistonda ham bunday noyob hasharotlarni topish amrimahol, bo‘lganda nihoyatda kam darajada.
Hayot tarzi tahrir
Yiliga bir marta nasal beradi. Ko‘payishi bir jinsli; erkaklar juda kam uchraydi. Rivojlanish jarayonida 8 marta nobud bo‘ladi. Tuxum yozda tuproqqa qo‘yiladi. Bu hasharotlar to‘g‘riqanotlilar (Orthoptera) va beshiktervatarlar (Mantoptera). bilan oziqlanadi. Tuxum fazasida qishlaydi.
Cheklovchi omillar tahrir
Tog‘ oldi hududidagi yerlarning iqtisodiy o‘zlashtirilishi, xususan, haddan tashqari pichan o‘rish, o‘tlatish taqiqlanadi.
Ko‘payishi tahrir
Bunday holat kuzatilmagan.
Himoya choralari tahrir
Kitob qo‘riqxonasida qo‘riqlanadi; butalarni tozalash, pichan o‘rish va yaylovlarda o‘t o‘rish man etiladi.
Manbalar tahrir
- ↑ [ Стриганова Б. Р., Захаров А. А. Пятиязычный словарь названий животных: Насекомые (латинский-русский-английский-немецкий-французский) / Под ред. д-ра биол. наук, проф. Б. Р. Стригановой. — М.: РУССО, 2000. — С. 19. — 1060 экз. — ISBN 5-88721-162-8.]
Havolalar tahrir
- O‘zbekistonning Qizil kitobi (Wayback Machine saytida 2022-08-19 sanasida arxivlangan)
- Rossiyaning Qizil kitobi: hasharotlar
- Ukrainaning Qizil kitobi: Komaxi