Fulda koridori
"Fulda koridori" (inglizcha: Fulda Gap) — Germaniyaning Gessen shtatidagi hudud, Fulda shahri yaqinidagi Tyuringiya bilan chegaradan boshlanib, Frankfurt-Mayn yoʻnalishi boʻylab choʻzilgan. Harbiy fan nuqtai nazaridan qarama-qarshi tomonlarning quruqlikdagi kuchlari — SSSR Qurolli Kuchlari va Ichki Ishlar Departamenti NATO kuchlariga qarshi — Germaniyada yirik harbiy mojaro yuzaga kelgan taqdirda operatsiyalarolib boriladi, bu nom Gʻarb harbiy tahlilchilari tomonidan taklif qilingan[1].
Umumiy maʼlumot tahrir
Yoʻlak ikkita pasttekislikdan iborat (Yuqori Rhon tog 'tizmalari orasidagi (nemischa: Hohe Rhön) va Knüllgebirge (nemis. Knüllgebirge) tizimlari oʻrtasida joylashgan. 1945-yildan boshlab „Fulda koridori“ ning boshlanishi Germaniyadagi Sovet va Amerika ishgʻol zonalari oʻrtasidagi demarkatsiya chizigʻida, keyinroq — GDR va GFR oʻrtasidagi davlat chegarasida joylashgan edi.
„Fulda koridori“ konsepsiyasi Sovuq urush davrida NATOning harbiy rejalashtirishida ishlatilgan — bu boʻlim Varshava shartnomasi qoʻshinlari va kuchlari tomonidan Gʻarbiy Yevropaga bostirib kirishning eng mumkin boʻlgan yoʻnalishlaridan biri hisoblangan. Yoʻlak Markaziy Yevropada joylashgan Sovet qoʻshinlari guruhining asosiy zarba berish kuchi boʻlgan yirik zirhli tuzilmalarni boshqarish uchun juda mos keladi, deb hisoblanar edi. Favqulodda vaziyatlarda Sovet qoʻmondonligi Eyzenax va Erfurt shaharlari hududidan hujum boshlashi kutilgan edi (8-A gvardiya). Yaʼni Germaniyaning moliyaviy kapitali yoʻnalishi boʻyicha — Frankfurt-na-Mayn (shu bilan birga, AQSh havo kuchlarining Yevropadagi eng yirik bazalaridan biri joylashgan hudud nazarda tutilgan.
Sovet va rus harbiy adabiyotida Fulda koridoriga mos keladigan hudud Eyzenax dovoni[2] deb nomlangan.
Fulda boʻshligʻi boʻylab bosqinchilik faqat bitta kichik daryodan oʻtishni talab qildi — faqatgina yozda oʻtish mumkin boʻlgan Fulda.
Shimoliy Germaniya tekisligi va Avstriyadagi Dunay daryosi vodiysi Sovet Ittifoqining NATO davlatlariga faraziy bostirib kirishi uchun muqobil yoʻl sifatida koʻrib chiqilgan.
Harbiy harakatlar boshlangan taqdirda, Gʻarb strateglari Fulda koridorida umumiy tank jangi (uchrashuv jangi) ni, muhokama qilinayotgan hududdagi relef sharoitida, Amerikaning tankga qarshi qurollarining bir qator modellarini, ham piyoda, ham aviatsiya uslubida hujum qilish ishlab chiqilgan. Potensial dushmanning son jihatdan ustunligini hisobga olib, kassetali oʻq-dorilar va ommaviy qirgʻin qurollari keng ishlab chiqilgan.
Yoʻlak AQSh armiyasi 5-korpusining (V korpus) mas’uliyat zonasida joylashgan boʻlib, 1972-yildan 1994-yilgacha toʻgʻridan-toʻgʻri tanklar, jangovar razvedka va patrul mashinalari va boshqa zirhli transport vositalari bilan mustahkamlangan
Polkning vazifasi korpusning asosiy kuchlari yaqinlashguncha Sovet hujumini ushlab turish, dushman bilan uzluksiz vizual aloqani taʼminlash va dushman kuchlarining tarkibini baholash edi. Joylashtirilgandan soʻng , 3-zirhli divizion va 8-piyoda diviziyasi ham koridorni himoya qilish uchun yuboriladi deb rejalashtirilgan. Amerika qoʻmondonligi Sovet hujumini toʻxtatish mumkinligiga ishonch hosil qilmagani sababli, koridor hududiga yadroviy minalar joylashtirildi. Yoʻlak hududi elektron urush uskunalari bilan jihozlangan, rus va nemis tillariga ixtisoslashgan tilshunoslar ushbu yoʻnalishda ishlash uchun maxsus tayyorlangan. 3-zirhli diviziya 1987-yilda birinchi boʻlib AH-64 Apache vertolyotlarini qabul qilgan oʻz vertolyot boʻlinmasiga ega edi.
„Fulda yoʻlagi“ Sovuq urush tugaganidan keyin, Germaniyaning birlashishi, Volksarmi tarqatib yuborilishi va 1994-yilda Rossiya Gʻarbiy guruhi qoʻshinlari va kuchlari GDR hududidan olib chiqib ketilganidan keyin oʻz ahamiyatini yoʻqotdi.
Manbalar tahrir
- ↑ „Польский эксперт о НАТО, России и Сувалкском коридоре“ (ru). ИноСМИ.Ru (2017-yil 26-oktyabr). 2017-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 26-oktyabr.
- ↑ Айзенахский проход. - Военная энциклопедия. М.: Военное издательство, 1997 — 105 - 106 bet. ISBN 5-203-01655-0.
Adabiyotlar tahrir
- Faringdon, Hugh. Strategic Geography: NATO, the Warsaw Pact, and the Superpowers. Routledge, 1989.
- Fulda Gap: The First Battle of the Next War. Designed by James F. Dunnigan , Simulations Publications, Inc., 1977.