Leptomeningit
Leptomeningit (yun. leptos - yumshoq va menings — parda) — bosh miya va orqa miyadagi oʻrgimchak toʻrisimon yumshoq pardalarning yalliglanishi (qarang Araxnoidit); meningitga xos alomatlar rivojlanishi, shuningdek, yalligʻlanish tufayli orqa miya suyuqligida oʻzgarishlar roʻy berishi bilan kechadi. L.ning oʻtkir va surunkali shakli, adgeziv (yopishqoq), gemorragik, yiringli, serozli, kista hosil qiladigan va aralash turlari farq qilinadi. Qaysi soha koʻproq yalligʻlanganiga qarab, kasallik har xil koʻrinishda boʻladi: bosh miya asosi L.da optoxiazmal soha zararlansa, bir yoki ikkala koʻz xiralashadi yoki koʻr boʻlib qoladi. Interpedunkulyar soha zararlanganda esa koʻz soqqasi harakati oʻzgarib, koʻzga narsalar qoʻshaloq koʻrinadi yoki koʻz yumilib qoladi va h.k.[1].
Sabablari tahrir
Leptomeningitning kelib chiqishiga turli xil infeksiyalar (gripp, zotiljam, sil), zaharlanishlar, jarohatlar va boshqa kasalliklar (gaymorit, frontit, otit) sabab bo‘lishi mumkin. Kasallik o‘tkir, o‘rtacha o‘tkir va surunkali turda kechadi.
Klinik manzarasi tahrir
Leptomeningit bosh miyaning tepa qismida bo‘lsa, mahalliy miya belgilari Jekson ko‘rinishdagi tutqanoq xurujlari kuzatiladi (bunda alohida mushaklar guruhida klonik qaltirashlar bo‘ladi). Bu xurujlar keyin katta tutqanoq xuruji va hushdan ketish bilan davom etadi. Leptomeningit bosh miya ensa chuqurchasida bo‘lsa, mahalliy miya belgilaridan miyacha ataksiyasi, mushaklar tonusining pasayishi, adidoxokinez, dizmetriya, bosh aylanish, nistagm paydo bo‘ladi. Umumiy miya belgilari ham uchraydi. Ko‘rish nervining so‘rg‘ichida dimlanish, bosh og‘riq, qusish bilan davom etadi. Leptomeningit miyacha-ko‘prik burchagida bo‘lsa, un da V—VII—VIII kbm nervlarining zararlanish belgilari kuzatiladi. Optiko-xiazmal leptomeningitda qattiq bosh og‘riq bilan birga ko‘rishning pasayishi, ko‘ruvnervining so‘rg‘ichida dimlanish kuzatiladi. Ko‘rish maydoni toraygan bo‘lib, oq va boshqa ranglarni sezish kamaygan bo‘ladi. Ba’zi bemorlarda ko‘zni harakatlantiruvchinervning zararlanishi, ko‘zga narsalarning ikkita bo‘lib ko‘rinishi, g‘ilaylik, yuqori qovoqning pastga tushib qolishi belgilari namoyon bo‘ladi. Bemorda haroratning biroz ko‘tarilishi, bosh og‘riq, ko‘z olmasida og‘riq, titrash, butun tananing qaqshab og‘rishi, oyoqlarda holsizlik, yurakning tez urishi,leykotsitoz, ECHT baland bo‘ladi. Orqa miya suyuqligi tarkibi o‘zgarmagan bo‘ladi.
Davosi tahrir
Antibiotiklar, urotropin 40 % 3—5—10 ml tomir ichiga glukoza bilan yuboriladi. Vitaminlar C, B guruhi, nikotin kislota, magneziy sulfat, glitserin, laziks, diakarb, lidaza, shishasimon tana, biyoxinol buyuriladi. Og‘riq va qaltirashga qarshi dorilar qo‘llaniladi. Konservativ davo yordam bermasa, jarrohlik yo‘li bilan (kista, chandiq) davolanadi. Kasallikning tiklanish davrida radonli vannalar, ozokerit, balchiq bilan davolash, shifobaxsh badantarbiya, uqalash tavsiya etiladi[2].
Yana qarang tahrir
Manbalar tahrir
|
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq. Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin. |
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |