Margaret Burk-Uayt

Margaret Bourke-White (1904-yil 14-iyun — 1971-yil 27-avgust) amerikalik fotograf va fotojurnalist edi.

Hayoti

Bolalik va yoshlik davrlari

Margaret Bourke-White Bronksda (Nyu-York, AQSh) tabiatshunos va muhandis Jozef Uayt va uy bekasi Minni Burk oilasida tugʻilgan. U yoshligini Nyu-Jersi shtatining Bound Bruk shahrida oʻtkazdi.

1922-yilda Bourke-White Kolumbiya universitetiga oʻqishga kirdi va gerpetologiya boʻyicha tahsil oldi. Bu davrda u fotografiyaga qiziqib qoldi. Bourke-White 1925-yilda Everett Chapmanga turmushga chiqdi. Keyinchalik u universitetini oʻzgartirdi va nihoyat 1927-yilda Kornel universitetini tamomladi. Bir yil oʻtgach u Ogayo shtatining Klivlend shahriga koʻchib oʻtdi va u yerda Otis Steel kompaniyasida sanoat fotografi sifatida ishga kirdi (inglizcha: Otis Steel Company).

Fotojurnalistika

1929-yilda Bourke-White Fortune jurnalining muharriri boʻldi. 1930-yilda u SSSRdagi sanoat ob’ektlariga tashrif buyurgan birinchi Gʻarb fotografiga aylandi. Keyinchalik Genri Lyus uni Life jurnaliga ishlashga taklif qildi, u yerda Bourke-White birinchi ayol fotojurnalistga aylandi.

1936-yil 23-noyabrda uning birinchi ishi _ Fort Pek toʻgʻoni qurilishidan olingan fotosuratlar „Life“ jurnalida nashr etildi. Jurnalning muqova fotosurati keyinchalik Amerika pochta markalarida ishlatilgan.

Bourke-White 1939-yildan 1942-yilgacha Erskin Kolduell bilan turmush qurgan va u bilan Amerika janubidagi Buyuk Depressiya haqida „ Siz ularning yuzlarini koʻrgansiz“ (1937-yil) kitobini nashr etgan.

1946-yilda Margaret „Life“ jurnalidan Hindistonga oʻsha mamlakatning ozodlik uchun kurashini hujjatlashtirish uchun sayohat qildi. Gandi suratida Burk-White Hindiston mustaqilligining ramzi boʻlgan aylanayotgan gʻildirakni birinchi oʻringa qoʻyib, uni alohida taʼkidlagan^[1].

1949-yil oxirida „Life“ jurnali Margaretni bir necha oyga Janubiy Afrikaga yubordi^[1]. U yerda Yoxannesburg yaqinidagi konda 1500 metr chuqurlikda kuchli jaziramada Margaret terga botgan ikki mahalliy konchini suratga oldi^[1].

Ikkinchi jahon urushi va urushdan keyingi yillar

Margaret Bourke-White birinchi ayol urush jurnalisti va frontda ishlashga ruxsat berilgan birinchi ayol boʻldi. 1941-yil may-sentyabr oylarida u SSSRga tashrif buyurdi. Uning qolishi Germaniya hujum qilmaslik toʻgʻrisidagi shartnomani buzgan paytga toʻgʻri keldi. U Germaniya hujumi paytida Moskvada boʻlgan yagona xorijiy fotograf edi.

Keyinchalik u Shimoliy Afrikada, Italiya va Germaniyada Amerika qoʻshinlariga hamrohlik qildi.

1945-yilning bahorida Burk-White amerikalik general Jorj Pattonga Germaniya boʻylab gastrol safarida hamrohlik qildi. Xuddi shu davrda u Buxenvald kontslageriga tashrif buyurdi. Keyinchalik u shunday dedi: "Kameradan foydalanish biroz yengillik berdi. U men va atrofimdagi dahshat oʻrtasida kichik bir toʻsiq yaratdi. (inglizcha: Using a camera was almost a relief. It interposed a slight barrier between myself and the horror in front of me. Bu men bilan mening oldimdagi dahshat oʻrtasida engil toʻsiq boʻldi).^[2]

Urushdan keyin Burke-Uayt „Aziz Vatan, tinch oʻtir“ kitobini nashr etdi (inglizcha: Dear Fatherland, Rest Quietly oling), unda u urush paytida va undan keyin koʻrganlarini aks ettirdi.

Faoliyatining asosiy xususiyatlari

Margaret birinchi navbatda har qanday hodisaning ob’ektiv mohiyatini aniqladi, asosiy narsani ajratib koʻrsatdi va keyin uni suratga oldi, shunda har bir alohida rasm uning ushbu materialga boʻlgan munosabatini koʻrsatadi. U dinamik jurnalistik foto esselar, toʻliq hikoyalar yaratdi, ular nafaqat odamning tashqi koʻrinishi, balki unga nima degani haqidagi vizual taassurotlarini yetkazdi.

U oʻz qahramonlarining tashqi muhiti va ijtimoiy kelib chiqishini, ijodini, hayotini suratga olishga intildi. U ularning tashqi qiyofasini, ularning shaxs sifatida nima ekanligini bilar edi va suratga olingan soniyalar jonli, ajoyib mazmunga toʻla edi. Yuzaki qaraganlar mavzuni tezda tanib olishdi, chuqurroq tushunganlar esa chuqurroq maʼnoga ega boʻlishdi. Uning tasvirni etkazish usuli turli darajadagi hissiy javoblarni uygʻotadi va uning insholari murakkab kompozitsiyalar, jurnalistik fotografiyadagi yangi tajribalardir.

Kelajakdagi hayot

Margaret Bourk-White Hindiston-Pokiston mojarosini yoritgan va Muhammad Ali Jinna va Mahatma Gandi^[2] ning koʻplab fotosuratlari muallifidir.

1950-yillarda Burk-Uaytga Parkinson kasalligi tashxisi qoʻyilgan. Oʻsha paytda u ellik yoshda edi. Shundan soʻng u ish hajmini kamaytirishga majbur boʻldi, vaqti-vaqti bilan kasallikning rivojlanishini sekinlashtirish uchun jismoniy terapiya va jarrohlik amaliyotiga murojaat qildi.

1963-yilda u oʻzining „Oʻz portreti“ nomli avtobiografiyasini nashr etdi (inglizcha: Portrait of Myself) va u bestsellerga aylandi. Biroq bundan keyin progressiv kasallik tufayli u Dariendagi (Konnektikut) oʻz uyida oʻzini yopishga majbur boʻldi.

Margaret Bourk-White1971-yil 27-avgustda Konnektikutda 67 yoshida vafot etdi.

Muzeylardagi ijodiy ishlar

Margaret Bourk-Whitening fotosuratlari Bruklin muzeyi, Klivlend sanʼat muzeyi, Zamonaviy sanʼat muzeyi va Kongress kutubxonasida saqlanadi.

Siz ularning yuzini koʻrgansiz (ruscha: «Вы видели их лица», 1937; Erskine Caldwell bilan) ISBN 0-8203-1692-X
Dunayning shimolida (ruscha: «К северу от Дуная», 1939; Erskine Caldwell bilan) ISBN 0-306-70877-9
Rossiya urushini otish (ruscha: «Снимки Русской войны», 1942)
Ular uni „Binafsha yurak vodiysi“ deb atashgan (ruscha: «Они зовут её „Purple Heart Valley“», 1944)
Ozodlikka yarim yoʻl (ruscha: «На полпути к свободе»); Yangi Hindistondan reportaj (1949)
Oʻzimning portretim (ruscha: «Мой автопортрет», 1963) ISBN 0-671-59434-6
Aziz Vatan (ruscha: «Дорогая Родина», 1946)
Urushning taʼmi (tanlamalar, Jonatan Silverman tomonidan tahrirlangan, ruscha: «Вкус войны») ISBN 0-7126-1030-8
Ayting: Bu AQShmi? (ruscha: «Скажите, это США?», qayta nashr etilgan 1977) ISBN 0-306-77434-8
Margaret Burkning fotosuratlari - ruscha: «Фотографии Маргарет Бурк-Уайт») ISBN 0-517-16603-8

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Фотографии XX века. Музей Людвига в Кёльне. Издательство АТС, 2008. ISBN 978-5-17-047116-4.
↑ ^2,0 ^2,1 Sengupta, Somini, "Bearing Steady Witness To Partitionʼs Wounds, The NewYork Times, stranitsi E1, E7

Adabiyotlar

Sigel B. Dunyoga koʻz: Margaret Bourke-White, fotograf. Nyu-York: F. Uorn, 1980 yil
Goldberg W. Margaret Bourke-White: tarjimai holi. Nyu-York: Harper va Rou, 1986 yil.
Kay Flavell M. Siz ularning yuzlarini koʻrgansiz: Jizel Freund, Valter Benjamin va Margaret Burk-Uayt 30-yillarning bosh ovchilari sifatida. Berkli: Kaliforniya universiteti matbuoti, 1994

Havolalar

Margaret Burk-Oq
Surat hikoyasi: Margaret Bourke-White — Sayohat muxbiri (Wayback Machine saytida 20-dekabr 2019-yil sanasida arxivlangan) Arxivnaya kopiya -da arxivlangan (rus. )
Tarixdagi ayollar: Margaret Bourke-Uayt^(ingl.) )
Fotografiya ustalari: Margaret Bourke-White^(ingl.) )
(rus. [1]
(rus. [2]
Rossiya Margaret Burke-Uaytning koʻzlari bilan (1931—1941): Magnitogorsk, 1931 yil
Rossiya Margaret Burk-Uaytning nigohi bilan (1931—1941): LIFE fotografi Moskvada, 1941-yil yozi
Ikkinchi jahon urushi: Urushdagi ayollar

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Фотографии XX века. Музей Людвига в Кёльне. Издательство АТС, 2008. ISBN 978-5-17-047116-4.

[sen-2] 2,0 ^2,1 Sengupta, Somini, "Bearing Steady Witness To Partitionʼs Wounds, The NewYork Times, stranitsi E1, E7

[1]

[2]