Murgʻob (tojikcha: Мурғоб, Murgʻob, forscha margʻab soʻzidan olingan boʻlib, „dasht daryosi“ maʼnosini bildiradi) – Tojikistonning Togʻli Badaxshon muxtor viloyatidagi Pomir togʻlarida joylashgan shaharcha, Murgʻob tumanining markazi. Aholisi 7500 kishidan sal kamroq boʻlgan Murgʻob Togʻli Badaxshonning sharqiy qismidagi yagona muhim shaharchadir. Bu dengiz sathidan 3650 metr balandlikda joylashgan Tojikistondagi (va sobiq Sovet Ittifoqining) eng baland shahri. U Pomir avtomagistralining Bartang daryosini kesib oʻtgan joyida joylashgan[1].

Murgʻob

tojikcha: Мурғоб
Skyline of Murgʻob
38°10′08″N 73°57′54″E / 38.16889°N 73.96500°E / 38.16889; 73.96500
Mamlakat Tojikiston
Viloyat Togʻli-Badaxshon muxtor viloyati
Tuman Murgʻob tumani
Markazi balandligi 3,618 m
Aholisi
 (2015)
7,468
Vaqt mintaqasi UTC+05:00
Murgʻob xaritada
Murgʻob
Murgʻob
Murgʻobdagi bolalar, 2008-yil

Pomir avtomagistrali shimoldan Sariqtoshga va Qirgʻizistonning Oʻsh shahriga, janubi-gʻarbga esa viloyat poytaxti Xorugʻga boradi. Yana bir yoʻl Qulma dovoni orqali sharqqa qarab, janubda Toshqoʻrgʻon va shimolda Qashqar bilan tutashadigan Xitoyning Qoraqurum avtomagistraliga boradi.

Tarixi

tahrir
 
Pomir posti oldida turgan rus amaldorlari, 1915-yil

1892—1893-yillarda Shodjon posti (ruscha: Шаджанский пост) hozirgi Murgʻob shaharchasi oʻrnida mavjud boʻlgan[2]. Baʼzi tarixiy maʼlumotlar shuni koʻrsatadiki, 1893-yilda rus askarlari Pomir togʻlaridagi rus askarlarining asosiy istehkomi sifatida Pomir postini oʻrnatgan[3]. Bu ruslarning Markaziy Osiyodagi eng ilgʻor harbiy posti boʻlishi kerak edi[4]. Keyinchalik eʼlon qilingan boshqa maʼlumotlarga koʻra, Pomir posti boshqa joyda 1903-yil 26-iyulda Kuniqoʻrgʻon qishlogʻi yaqinida yangi kazarma sifatida tashkil etilgan[5].

Zamonaviy Murgʻob shaharchasi Tojikistonda Sovet hokimiyati davrida Pomir avtomagistrali boʻyida dam olish maskani sifatida qurilgan. Eski sovet harbiy posti 2002-yilda yopilgan, bu iqtisodiy qiyinchiliklarni qisman turizmning oʻsishi bilan qopladi[6].

Iqlimi

tahrir

Murgʻobda Köppen iqlim tasnifida alp tundra iqlimi (ET) mavjud. Oʻrtacha yillik harorat −3.9 °C (25.0 °F) . Eng issiq oy iyul oyidir, oʻrtacha harorat 8.7 °C (47.7 °F) va eng sovuq oy yanvar, oʻrtacha harorati −18.7 °C (−1.7 °F) . Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 347.7 mm (13.69 in) va oʻrtacha 87,1 kun yogʻingarchilikli. Eng yomgʻirli oy – may oʻrtacha 45.1 mm (1.78 in) yogʻingarchilik bilan va eng qurgʻoqchil oyi sentyabrdir, oʻrtacha 10.9 mm (0.43 in) yogʻingarchilik[7].

Manbalar

tahrir
  1. Jamoat-level basic indicators, Tojikistondagi BMTning Taraqqiyot dasturi, 2020-yil 5-oktyabr
  2. A resident of the Ulyanovsk region helped close the „blank spots“ of Russiaʼs border history in the Pamirs. Ulgrad.ru.
  3. P. Peters. „The Pamirs of Nikolai Korzhenevsky“.
  4. „Murghab Travel Guide“ (en-US). Caravanistan. Qaraldi: 2018-yil 11-sentyabr.
  5. S. Afzalshoev. "Historical discoveries of the „Russian Pamir“. Impulse Newspaper. 2015. No. 2 (208). p. 7.
  6. Pattisson, Pete. „'No one comes here any more': the human cost as Covid wipes out tourism“. The Guardian (2021-yil 19-avgust). Qaraldi: 2021-yil 22-avgust.
  7. „Weatherbase“. weatherbase.com. Qaraldi: 2014-yil 1-avgust.