Oʻsh (shahar)

Oʻsh
Bayroq	Gerb
Mamlakat	Qirgʻiziston
Viloyat	Oʻsh viloyati
Koordinatalari	40°32′52″N 72°47′09″E / 40.54778°N 72.78583°EKoordinatalari: 40°32′52″N 72°47′09″E / 40.54778°N 72.78583°E
Aholisi	255 800 nafar (2009)
Vaqt mintaqasi	UTC+6
Telefon kodi	+996 3222
Pochta indeksi	723500

Oʻsh — Qirgʻiziston janubida joylashgan, poytaxt Bishkekdan keyin „janubiy poytaxt“ maqomiga ega yirik shahar, viloyat markazidir. Oʻsh shahri 3000 yillik tarixga ega. Oʻsh chiroyli va juda tarixi buyuk shahardir. Shaharning oʻrtasidan Oqbura daryosi oʻtadi. Shuningdek, shahar markazida Sulaymon togʻi joylashgan. Togʻ choʻqqisida Zahiriddin Muhammad Bobur qurdirgan hujra bor. Ayni paytda shahar aholisi rasman 255 800 kishini tashkil qiladi.

Oʻsh shahri 1939-yildan beri Oʻsh viloyatining markazi boʻlib kelyapti. Shaharda qirgʻiz, oʻzbek, tojik, rus va boshqa bir qancha millat vaikkillari istiqomat qiladi.

AholisiTahrirlash

Oʻsh bozori

Oʻsh shahri — Qirgʻiziston shaharlari orasida aholisi boʻyicha Bishkekdan keyingi ikkinchi shahar hisoblanadi. 2011-yilning 1 yanvardagi hisobga koʻra, shahar aholisi 230 800 kishini tashkil qildi, shahar tarkibiga kiruvchi qishloq hududlari bilan esa, 255 800 kishi roʻyxatdan oʻtgan.^[1]. Shahar aholisi shahar chetidagi qishloqlari bilan 500 ming kishinin tashkil qiladi (2008 yil)^[2].

Aholining koʻpchilik qismini qirgʻizlar (43%) va oʻzbeklar (48%) tuzadi, shaharda shuningdek ruslar, turklar, tatarlar, uygʻurlar, tojiklar, ozarbayjonlar va boshqa millat vakillari ham istiqomat qiladilar

Shahar aholsining soni, ming kishi.
Yil	1939	1959	1970	1974	1979	1989	1991	1999	2009	2010	2011	2012
Aholi, ming kishi	33,0	65,0	120,0	143,0	169,0	213,0	212,0	212,0	258,0	259,1	255,8	255,8

Shahar aholisining milliy tarkibi
*(qishloq aholi punktlaridan tashqari)*
Millat	2009-yilgi roʻyxatga olish boʻyicha^[3]	Foiz (%)
Barchasi	232 816	100,00 %
Oʻzbeklar	112 469	48,31 %
Qirgʻizlar	100 218	43,05 %
Ruslar	6 292	2,70 %
Turklar	5 506	2,36 %
Tatarlar	2 703	1,16 %
Turkmanlar	885	0,38 %
Uygʻurlar	791	0,34 %
Tojiklar	679	0,29 %
Ozarbayjonlar	587	0,25 %
Ukrainlar	379	0,16 %
Koreyslar	319	0,14 %
Qozoqlar	265	0,11 %
Xitoylar	221	0,09 %
Kurdlar	199	0,09 %
Dunganlar	92	0,04 %
Olmonlar	90	0,04 %
boshqalar	1121	0,48 %

GeografiyasiTahrirlash

Sulaymon togʻi tepaligidan shaharning koʻrinishi

Oʻsh shahri Fargʻona vodiysining janubi-sharqiy tomonida boʻlib, Oʻsh-Qorasuv tekkisligida, dengiz sathidan 700-1200 metr balandlikda joylashgan. Tekkislikning yonginasida Sulaymon togʻi qaʼd koʻtarib turadi. Shahar oralab shimoliy, shimoliy-sharqiy qismlarida Oqbura daryosi Oloy tizmasidan, Fargʻona vodiysiga oqib oʻtadi.

IqlimiTahrirlash

Qishi sovuq, yanvar oyining oʻrtacha harorati –3,5°С. Bahor erta keladi va iliq boʻladi. Yozi issiq kelib, qurgʻoqchilik boʻladi. Iyulning oʻrtacha harorati 24,7°С. Yilning oʻrtacha harorati 11,2°С ni tashkil qiladi. Yogʻingarchilik meʼyori 350 mm ga yetadi.

Oʻsh iqlimi
Koʻrsatkich	Yan	Fev	Mart	Apr	May	Iyun	Iyul	Avg	Sen	Okt	Noy	Dek	Yil
Oʻrtacha maksimal, °C	2	4	12	18	25	31	33	32	27	18	13	5	18
Oʻrtacha minimal, °C	−6	−5	2	6	11	16	18	17	11	6	2	−4	6
Yogʻingarchilik meʼyori, mm	34	42	61	67	47	23	9	7	6	37	36	47	416
Manba: Яндекс погода

Taniqli shaxslarTahrirlash

Rahmonberdi Madazimov (1875—1933) — Qirgʻiziston janubidagi teatr harakatining asoschisi, Bobur nomli Oʻsh oʻzbek akademik musiqali drama teatrining asoschisi, tashkilotchisi, badiiy rahbari, yozuvchi.
Oʻrinboy Rahmonov (1910—1980) — Bobur nomli Oʻsh oʻzbek akademik musiqali drama teatrining asoschisi, artist va shoir.
Boltihoji Sultonov (1884-1919) - Qirgʻizistonning atoqli davlat, siyosat va jamoat arbobi, Oʻsh uezdi rahbari oʻrinbosari (1918-1919), Janubiy Qirgʻizistonda sovet hokimiyatini oʻrnatish uchun kurash rahbarlaridan biri, Oʻsh shahar militsiyasining asoschisi va birinchi boshligʻi (5 fevral 1918 yil).
Shavkat Rahmon - oʻzbek shoiri
Joʻraxon Rahmonov (1918—1977) — sovet sanʼatkori, Bobur nomli Oʻsh oʻzbek akademik musiqali drama teatrining asoschilaridan biri, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan artist, Vatan urushi ordeni sohibi.
Azizullo Izzatullayev (1925 — 1991) — Oʻzbekistonning davlat va jamoat аrbobi, Toshkent viloyati Yangiyoʻl tumani ijroiya qoʻmitasi raisi oʻrinbosari (1962-1983 yillar), "Vatan urushi" va „Hurmat belgisi“ ordenlari sohibi.
Davlatbek Rahmonov (1949 — 2006) — Oʻzbekiston prokuraturasi tizimi xodimi, Andijon viloyati prokurori yordamchisi va jamoat аrbobi.
Sultonov Muxtor Nasrullayevich (1926—1998) — Oʻzbekistonning atoqli davlat va jamoat arbobi, Oʻzbekiston Ichki ishlar vaziri birinchi oʻrinbosari (1979-1985), (1989-1991), militsiya general-mayori, 20 dan oshiq orden va medallar bilan taqdirlangan.
Darvishbek Rahmonov (1952) — Toshkent viloyati "Qaldirgʻoch" namunali sirk truppasi asoschisi, tashkilotchisi, badiiy rahbari, Oʻzbekistonning taniqli sirk sanʼati аrbobi, Shuhrat medali sohibi.

Shuningdek qarangTahrirlash

HavolalarTahrirlash

Rasmiy veb-sahifa ^(rus.)

[pop2011-1] Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named pop2011

[2] Всемирный банк поддерживает Проект улучшения инфраструктуры городов Бишкек и Ош в Кыргызстане

[Perep2009-3] Национальный статистический комитет Кыргызской Республики. Перепись населения и жилищного фонда Кыргызской Республики 2009 года. Книга III(в таблицах). Регионы Кыргызстана. Город Ош.

[1]

[2]

[3]