Noyabrsk

Noyabrsk — Rossiyaning Yamal-Nenets avtonom okrugidagi shahar, avtonom okrugdagi aholisi boʻyicha Noviy Urengoydan keyin ikkinchi shahar, Rossiyaning maʼmuriy markazidan oshib ketadigan kam sonli viloyat shaharlaridan biri. Shaharning shakllanishi va rivojlanishi tarixi YNAO janubida va Xanti-Mansi avtonom okrugining shimolida — Yugrada uglevodorod konlarini oʻzlashtirish bilan uzviy bogʻliqdir.

Jismoniy va geografik xususiyatlari

Geografik joylashuv

Noyabrsk Gʻarbiy Sibir tekisligida, Sibir Uvallarining markaziy qismida joylashgan. Xanti-Mansiysk avtonom okrugi bilan maʼmuriy chegara yaqinida qulay geografik pozitsiyani egallagan Noyabrsk okrugning „janubiy darvozasi“ ga aylandi.

Shaharning markaziy qismi Tetu-Mamontotyai koʻlidan 8 kilometr shimoli-gʻarbda, Svetloe koʻlidan 4 kilometr janubi-gʻarbda joylashgan. Shahar chegaralarida Xonto koʻli joylashgan. Nankpyoh daryosi shahar boʻylab oqib oʻtadi.

Shahar tayganing tabiiy zonasida joylashgan boʻlib, koʻplab kichik koʻllar, daryolar va botqoqliklar bilan oʻralgan.

Vaqt zonasi

Noyabrsk, butun Yamal-Nenets avtonom okrugi singari, MSK + 2 vaqt zonasida joylashgan. Amaldagi vaqtning UTC dan siljishi +5:00.

Iqlimi

Noyabrsk iqlimi subarktikadan keskin kontinentalga oʻtish davri. Noyabrskdagi quyoshli kunlar soni 230-250 kunni tashkil qiladi va yogʻingarchilikning umumiy miqdori yiliga 650 mm dan oshmaydi.

Qishlari sovuq shamollar bilan uzoq, odatda oktyabr oyining oʻrtalaridan aprel oyining oʻrtalariga qadar davom etadi. Eng sovuq oy — yanvar. Fevral eng quruq oy, ammo u qor boʻronlari bilan ajralib turadi.

Bahor sovuq va qisqa, odatda aprel oyining oʻrtalaridan iyun oyining birinchi oʻn kunligigacha davom etadi.

Yoz issiq va qisqa, koʻpincha iyun va iyul oylarida havo +30 °C gacha isishi mumkin. Eng issiq oy iyul. Avgust yomgʻirli ob-havo bilan ajralib turadi. Yoz, qoida tariqasida, avgust oyining oxirigacha davom etadi.

Kuz sovuq va tez oʻtadi. Barglarning tushishi odatda sentyabr oyining oxirida tugaydi va oktyabr oyining oʻrtalarida qor qoplami paydo boʻladi va muzlash kuzatiladi.

Yil fasllari

Qish	Bahor	Yoz	Kuz

Aholining milliy tarkibi

2010-yilgi Butunrossiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra:

Millati	Raqam, kishi.	Foiz
ruslar	72 512	65,55 %
ukrainlar	13 589	12.28 %
tatarlar	7416	6.70 %
ozarbayjonlar	3202	2.89 %
boshqirdlar	2497	2.26 %
belaruslar	1686	1.5 %
moldovanlar	1216	1.10 %
Lezgilar	706	0,64 %
Chuvash	652	0,58 %
Oʻzbeklar	510	0,46 %
tojiklar	450	0,41 %
chechenlar	442	0,40 %
qirgʻiz	415	0,38 %
Qumiklar	415	0,38 %
Boshqa	3802	3.44 %
Koʻrsatilmagan	1110	1.00 %
Jami	110 620	100.00 %

Qishloq xoʻjaligi

Shahardagi eng yirik qishloq xoʻjaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchisi shahar korxonasi — „Noyabrskiy“ qishloq xoʻjaligi majmuasi. Korxona yopiq yerlarda sabzavot, qoramol va quyon goʻshti, sut va uni qayta ishlash mahsulotlari ishlab chiqaradi.

Noyabrskda avtonom okrugda birinchi dehqon (fermer) xoʻjaligi tashkil etildi. Xoʻjalikda choʻchqa, qoʻy, echki, quyon, tovuq va gʻoz boqiladi, sut, tuxum va yarim tayyor oziq-ovqat mahsulotlari yetishtiriladi.

Qurilish

2014-yil oxirida shaharda 310 ta qurilish korxonasi roʻyxatga olingan. 2012-yildan buyon qurilish ishlarida oʻtgan yillarga nisbatan sezilarli oʻsish kuzatildi.