Ohaklisoy
Ohaklisoy – Samarqand viloyati Samarqand tumanidagi soy. Qoratepa togʻining janubiy yon bagʻridan boshlanadi[1]. Dargʻom kanaliga quyiladi[2].
| Ohaklisoy | |
|---|---|
| Tavsif | |
| Uzunligi | 37 |
| Havzasi | Oqbuyrasoy |
| Suv sarfi | 0,95 m³/s |
| Suv oqimi | |
| Boshlanishi | |
| · Boshlanish joyi | Qoratepa tizmasi |
| · Balandligi | 730 m |
| Quyilishi | Dargʻom kanali |
| Joylashuvi | |
| Davlat | Oʻzbekiston |
| Tuman | Samarqand tumani |
Umumiy xususiyatlar tahrir
Daryoning uzunligi 37 km, havzasining maydoni 71 km²[3]. Yillik oʻrtacha suv oqimi 0,95 m³/s. Vodiysining eni 1–2 km, togʻdan chiqqach, katta yoyilma hosil qiladi. Qor, yomgʻir va buloqlardan toʻyinadi. Oʻrtacha yillik suv sarfi 0,95 m³/sek. Oqim moduli 16 l/ sek. km². Suvining asosiy qismi (60— 75%) bahorda oqadi. Irmoqlarining umumiy uzunligi 100 kmdan ortiq. Eng yirik irmogʻi – Oqbuvrasoy. Soy vodiysi juda xushmanzara, Samarqand shahriga yaqin boʻlganidan u yerda dam olish uylari, davolash muassasalari, sport maydonlari barpo qilingan. Oqimning 60-75% bahorga toʻgʻri keladi. Drenaj moduli 16 l/s⋅km².
Daryo oqimi tahrir
Ohaklisoy Zarafshon tizmasining gʻarbiy qismidagi Qoratepa togʻining janubiy yon bagʻridan boshlanadi. Daryo manbalari Kemqoʻtan togʻining janubi-gʻarbida, Ilonsoy dovoni shimoli-gʻarbida (taxminan 2000 m) joylashgan. Soy asosiy manbadan shimoli-gʻarbiy yoʻnalishda oqadi, lekin keyin keskin shimoli-sharqqa (1267,2 balandlikda) buriladi va bu yoʻnalishni tekis uchastkaga yetguncha ushlab turadi, lekin koʻp sonli burmalarni hosil qiladi. Oqtosh togʻlaridan sharqqa oʻtadi. Bu yerda Ohaklisoyning oʻng qirgʻogʻida balandligi 16 metr boʻlgan qoyalar bor. Togʻli qismida daryo vodiysining kengligi 1—2 km, tekislikka yetib borgani sari kengayib boradi.
Oʻrta oqimda, soy boʻyida Ohaklisoy qishlogʻi bor. Qishloq hududidan chiqib, toʻgʻridan-toʻgʻri quyilish qismigacha 5—15 metr chuqurlikdagi jardan oqib oʻtadi. Daryo kesimining boshida daryoning kengligi 5 m, chuqurligi 20 sm, pastki tuprogʻi qattiq jismlardan iborat. Quyi oqimda suv oqimi asta-sekin yarim doira boʻylab shimoli-gʻarbga, shimolga, soʻngra sharqqa yoʻnaladi va shu bilan Yangiariq posyolkasini oʻrab oladi. Soy oʻzanining sayoz qismlari bor. Yoʻl kesishmasi uchun temir-beton koʻprik qurilgan. Ohaklisoy Samarqand shahrining janubi-gʻarbiy chekkasida, taxminan 730 m balandlikda joylashgan Xishraus GESi suv ombori hududidagi Dargʻom kanaliga quyiladi.
Iqtisodiy jihatdan foydalanish tahrir
Ohaklisoy vodiysi oʻzining goʻzal manzaralari bilan mashhur. Bu yerda dam olish uylari, tibbiyot muassasalari, sport maydonchalari qurilgan.
Irmoqlar tahrir
Ohaklisoy irmoqlarining umumiy uzunligi 100 km dan oshadi. Ulardan eng kattasi Oqbuyrasoy boʻlgan, ammo hozirda Ohaklisoyga yetib bormaydi.
Manbalar tahrir
- ↑ В. М. Федотовой. Река Акдарья (Агалык, Мышазорсай, Агалыксай). Гидрологическая изученность, Том 14, Гидрометеоиздат, 1967 — 323 bet. 22-sentabr 2023-yilda qaraldi.
- ↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- ↑ Oҳаклисой. Национальная энциклопедия Узбекистана, 2000—2005. 22-sentabr 2023-yilda qaraldi. (Wayback Machine saytida 2018-04-14 sanasida arxivlangan)
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |