Phylicia Rashad (/fɪˈlʃə rəˈʃɑːd/ fih-li-shə rə-shahd) (qizlik familiyasi: Ayers-Allen; 1948-yil 19-iyunda tugʻilgan) — amerikalik aktrisa. U Howard universiteti Tasviriy sanʼat kolleji dekani va 1985- va 1986-yillarda ikki marta Emmy mukofotiga nomzod boʻlgan Cosby Show (1984—1992) sitkomidagi Clair Huxtable roli bilan mashhur boʻlgan. Shuningdek, u Cosbyda (1996—2000) Ruth Lucas rolini ijro etgan.

Phylicia Rashad

Rashad 1998-yilda
Tavalludi
Phylicia Ayers-Allen

19-iyun 1948-yil (1948-06-19) (75 yosh)
Fuqaroligi AQSh
Kasbi Aktrisa, qoʻshiqchi
Faoliyat yillari 1972–hozirgacha
Turmush oʻrtogʻi
  • William Lancelot Bowles Jr.
    (turm. 1972; ajr. 1975)
  • Victor Willis
    (turm. 1978; ajr. 1982)
  • Ahmad Rashad
    (turm. 1985; ajr. 2001)
Bolalari 2, shu jumladan, Condola Rashad
Onasi Vivian Ayers Allen

2004-yilda Rashad A Raisin in the Sun filmidagi roli uchun „Filmdagi eng yaxshi aktrisa“ nominatsiyasida Tony mukofotini qoʻlga kiritgan birinchi qora tanli aktrisa boʻldi[1][2]. 2022-yilda Rashad Dominique Morisseauning Skeleton Crew filmidagi ijrosi uchun „Pyesadagi eng yaxshi koʻrsatilgan aktrisa“ uchun ikkinchi Tony mukofotini qoʻlga kiritdi[3]. Uning Broadwaydagi boshqa rollari: Into the Woods (1988), Jelly’s Last Jam (1993), Gem of the Ocean (2004) va Cat on a Hot Tin tom (2008)ni oʻz ichiga oladi. Rashad 2008-yilgi televizion filmida A Raisin in the Sun rolini takror ijro etganida NAACP Image mukofotini qoʻlga kiritdi.

U For Colored Girls (2010), Good Deeds (2012), Creed (2015), Creed II (2018) va Creed III (2023) filmlarida suratga tushgan. Shuningdek , Nick Jr. animatsion bolalar uchun teleserialida Little Bill (1999-2004) da Brenda Glover rolini ijro etgan. 21-asrda u Seattle, Princeton, Nyu-Jersidagi yirik teatrlarda August Wilsonning uchta spektaklini jonlantirgan.

Avvalgi hayoti va taʼlimi tahrir

Phylicia Ayers-Allen 1948-yil 19-iyunda Texasning Houston shahrida tavallud topgan[4]. Uning onasi Vivian Ayers — Pulitser mukofotiga nomzod rassom, shoir, dramaturg, olim va noshir edi. Otasi esa Andrew Arthur Allen ortodontist boʻlgan[5][6]. Uning akasi Tex (Andrew Arthur Allen Jr.), jazz musiqachisi; opasi Debbie Allen, aktrisa, xoreograf va rejissyor; ukasi Hugh Allen, hozirda Shimoliy Karolina shtatining Sharlotte shahrida koʻchmas mulk bankiridir. Ularning ota-onasi Phylicia olti yoshga toʻlganda ajrashishdi[7]. Yetti yil oʻtgach, uning onasi ikki opa-singillari bilan Amerika Qoʻshma Shtatlarida segregatsiyadan qochish uchun Meksikaning Mexiko shahriga koʻchib oʻtdi[7]. Ayers-Allen keyinchalik Howard universitetida tahsil oldi va 1970-yilda tasviriy sanʼat bakalavriatini magna cum laude diplomi bilan yakunladi[8].

Karyerasi tahrir

1971—1983: Dastlabbki ishlari va Broadway debyuti tahrir

Ayers-Allen birinchi boʻlib Melvin Van Peeblesning Ainʼt Supposed to Die a Natural Death (1971) musiqiy filmidagi Broadwaydagi debyuti bilan ommaga tanilgan. Oʻn yil davomida u Dreamgirls filmida Deena Jones rolini oʻynagan[9]. Uch yarim yil davomida The Wiz filmida Munchkin rolini ijro etgan[10]. 1978-yilda u Josephine Superstar, Josephine Bakerning hayoti haqida hikoya qiluvchi diskoteka kontseptual albomini chiqardi[11]. Albom asosan Jacques Morali va Rashadning ikkinchi eri, Village Peoplening asl solisti va soʻz muallifi Victor Willis tomonidan yozilgan va ishlab chiqarilgan. U Willis bilan The Wiz filmida birga rol oʻynaganlarida uchrashib qolishdi.

 
2008-yilda A Streetcar Named Desirening Broadwayda namoyishi

21-asrning boshlarida Rashad 2004-yilda Lorraine Hansberryning A Raisin in the Sun spektaklidagi Lena Younger rolidagi ijrosi uchun „Eng yaxshi ayol roli“ Tony mukofotini qoʻlga kiritgan birinchi qora tanli aktrisa boʻldi. Rashad shuningdek, 2004-yilda A Raisin in the Sun spektaklidagi eng yaxshi aktrisa nominatsiyasida Drama Desk mukofotini qoʻlga kiritdi va Intimate Apparel dagi roli uchun Viola Davis bilan bellashdi (oʻsha yili ajratilgan mukofot). Rashad keyingi yili Gem of the Ocean filmidagi ijrosi uchun yana Tony nominatsiyasiga nomzod boʻldi. 2007-yilda Rashad rejissyorlik debyutini Seattle teatrida August Willsonning Germ of the Ocean spektaklida amalga oshirdi[12]. 2008-yilda Rashad Broadwayda singlisi Debbie Allen tomonidan suratga olingan Tennessee Williamsning Pulitzer mukofotiga sazovor boʻlgan Cat on a Hot Tin Roof dramasining afro-amerikalik spektaklida Katta Mama rolini oʻynadi. U sahna faxriylari James Earl Jones (Katta dada) va Anika Noni Rose (Maggie), shuningdek, Broadwayda Brick rolida debyut rolini ijro etgan kinoaktyor Terrence Howard bilan birga paydo boʻldi.

 
Rashad 2007-yilda The Heart Truth Foundation uchun qizil liboslar kolleksiyasida

Merosi tahrir

2010-yilgi NAACP Image mukofotlarida „Qora tanlilar jamiyatining onasi“ deb nomlangan[13]. 2021-yil may oyida Rashad Howard universitetining Chadwick A. Boseman nomidagi tasviriy sanʼat kolleji dekani etib tayinlandi[14]. 2023-yil avgust oyida Howard universiteti dekani Rashad 2023—2024 oʻquv yili oxirida dekan lavozimini tark etishini eʼlon qildi[15].

Shaxsiy hayoti tahrir

Turmushi va oilasi tahrir

Rashadning birinchi turmushi 1972-yilda tish shifokori William Lancelot Bowles bilan boʻlgan. Ularning bir yildan keyin tugʻilgan William Lancelot Bowles III ismli bir oʻgʻli bor edi. Ular 1975-yilda rasman ajrashishdi. Rashad 1978-yilda Victor Willisga (Villiage Peoplening asl solisti) turmushga chiqdi; ular The Wiz filmi suratga olinayotgan vaqt uchrashishgan. Ular 1982-yilda ajrashishdi.

U uchinchi marta, 1985-yil 14-dekabrda Ahmad Rashadga turmushga chiqdi. U sobiq NFL qabul qiluvchi va sportchi edi. Bu ularning har biri uchun uchinchi nikoh edi va uning familiyasini oldi. U 1985-yil 28-noyabrda Nyu-York Jets va Detroit Lions jamoalari oʻrtasidagi milliy televideniyeda Shukrona kuni boʻlib oʻtadigan futbol oʻyini uchun oʻyindan oldingi shou paytida unga turmush qurishni taklif qildi[16][17]. Ularning qizi Condola Phylea Rashad[18] 1986-yil 11-dekabrda Nyu-Yorkda tavallud topgan. Er-xotin 2001-yil boshida ajrashishdi va u Rashad familiyasini saqlab qoldi[19].

Amaldagi filmlari tahrir

Filmlari tahrir

Yil Sarlavha Rol Izohlar
1972 The Broad Coalition - Phylicia Ayers-Allen nomidan olingan
1983 The Wiz MunchkinField/Mouse Video
1995 Once Upon a Time…When We Were Colored Ma Ponk
1999 Loving Jezebel Alice Melville
2000 The Visit Dr. Coles
2001 Little Bill: Big Little Bill Brenda Glover (voice) Video
2010 Just Wright Ella McKnight
Frankie & Alice Edna
For Colored Girls Gilda
2012 Good Deeds Wililemma
2013 Gods Behaving Badly Demeter
2015 Emily & Tim Emily Hanratty
Creed Mary Anne Creed
2018 Creed II Mary Anne Creed
2020 A Fall from Grace Sarah Miller/Betty Mills
Black Box Dr. Lilian Brooks
Soul Libba Gardner (ovozi)
Jingle Jangle: A Christmas Journey Grandmother Journey Jangle
2021 The Disaster Dreams Briannaʼs Mom (ovozi) Qisqa
Tick, Tick… Boom! 'Sunday' Legend #12 [20]
2023 Creed III Mary Anne Creed
Our Son Maya
2024 The Beekeeper Eloise Parker

Televizion filmlari tahrir

Yil Sarlavha Rol Izohlar
1976 Delvecchio Ventita Ray „Wax Job“ epizodi
1978 Watch Your Mouth - "First Days — Part 1 & 2" epizodi
1981 Weʼre Fighting Back - Televizion film
1984 One Life to Live Courtney Wright Doimiy rol
1984-92 The Cosby Show Clair Hanks Huxtable Asosiy rol
1985 Santa Barbara Felicia Dalton Doimiy rol
The Love Boat Lonette Becker "A Day in Port" epizodi
1987 Uncle Tom’s Cabin Eliza Televizion film
1988 Mickey’s 60th Birthday Disneyland Cleaning Lady Televizion film
1988-90 A Different World Clair Huxtable Mehmon (1-2-fasl), takroriy rol (3-fasl)
1989 False Witness Lynne Jacobi Televizion film
Polly Polly xola Televizion film
1990 Reading Rainbow O'zi "Mufaroʻs Beautiful Daughters" epizodi
Teenage Mutant Ninja Turtles Jane Goodfellow (ovozi) „Whatʼs Michelangelo Good For?“ epizodi
Polly: Cominʼ Home! Polly xola Televizion film
1991 The Earth Day Special Clair Huxtable Maxsus TV
Blossom Blossom’s Dream Mom "Blossom’s Blossom" epizodi
Jailbirds Janice Grant Televizion film
1993 American Playhouse Mayor Turner "Hallelujah" epizodi
1994 Ghostwriter O'zi "A Crime of Two Cities" epizodi
The Cosby Mysteries Hadley Roebuck "Expert Witness" epizodi
Touched by an Angel Elizabeth Jessup "Tough Love" epizodi
David’s Mother Gladys Johnson Televizion film
1995 The Possession of Michael D Dr. Marion Hale Televizion film
In the House Rowena "Sister Act" epizodi
1996 The Babysitter’s Seduction Detective Kate Jacobs Televizion film
1996-2000 Cosby Ruth Lucas Asosiy rol
1998 Free of Eden Desiree Televizion film
1998-2000 Intimate Portrait O'zi Takroriy mehmon
1999-2004 Little Bill Brenda Glover (ovozi) Asosiy rol
2000 Happily Ever After: Fairy Tales for Every Child Lady Fulten (ovozi) "The Princess and the Pauper" epizodi
Bull Mrs. Granville "What the Past Will Bring" epizodi
2001 Biography Narrator (ovozi) "Dionne Warwick: Donʼt Make Me Over" epizodi
The Old Settler Elizabeth Televizion film
Murder, She Wrote: The Last Free Man Cassandra Hawkins Televizion film
2002 Touched by an Angel Elizabeth Jessup "The Last Chapter" epizodi
2007 Everybody Hates Chris Kathleen Devereaux "Everybody Hates Kwanzaa" epizodi
2007-14 Psych Winnie Guster Mehmon rol (2-3 & 8-fasl)
2008 The Life & Times of Tim The Boss’s Wife (ovozi) "Theo Strikes Back/Amy Gets Wasted" epizodi
A Raisin in the Sun Lena Younger Televizion film
2011 Change of Plans Dorothy Televizion film
2012 Steel Magnolias Clairee Belcher Televizion film
2012-13 The Cleveland Show Dee Dee Tubbs (ovozi) Mehmon (3-fasl), takroriy rol (4-fasl)
2013 Do No Harm Dr. Vanessa Young Asosiy rol
2014 Sofia the First Glacia the Ice Witch (ovozi) "Winter’s Gift" epizodi
2016-17 Jean-Claude Van Johnson Jane Asosiy rol
2016-18 Empire Diana DuBois Takroriy rol (3-5-fasl)
2017 When We Rise Yvette Flunder "Night IV: Part VI and VII" epizodi
Tour de Pharmacy Victoria Young Televizion film
2019 The Rocketeer May Songbird (voice) "Songbird Soars Again" epizodi
2019-21 This Is Us Carol Clarke Mehmon (3-4-fasl), takroriy rol (5-fasl)
David Makes Man Dr. Woods-Trap Asosiy rol (1-fasl), mehmon (2-fasl)
2020 Station 19 Pilar "Ice Ice Baby" epizodi
13 Reasons Why Pastor Takroriy rol (4-fasl)
2021 Grey’s Anatomy Nell Timms „Sign Oʻ the Times“ fasl
2022 The Good Fight Renetta Clark Takroriy rol (6-fasl)
Little America Margaret Jean the Queen "Mr. Song" epizodi
2023 The Crossover Barbara "Huddle Up" epizodi
Curses! Georgia Snitker (voice) Takroriy rol
2024 Diarra from Detroit Vonda Asosiy rol

Teatr tahrir

Yil Sarlavha Rol Joy Manba
1971 Ainʼt Supposed to Die a Natural Death ishtirokchi Ethel Barrymore Theatre, Broadway [21]
1975 The Wiz Sichqoncha Munchkin Majestic Theatre, Broadway [22]
1981 Dreamgirls Ansambl a'zosi Imperial Theatre, Broadway [23]
1988 Into the Woods Jodugar Martin Beck Theatre, Broadway [24]
1992 Jelly’s Last Jam Anita Virginia Theatre, Broadway [25]
2004 A Raisin in the Sun Lena yoshligi Royale Theatre, Broadway [26]
2004 Gem of the Ocean Esther xola Walter Kerr Theatre, Broadway [27]
2005 A Wonderful Life Bailey xonim Shubert Theatre, Broadway [28]
2007 Cymbeline Qirolicha Vivian Beaumont Theatre, Broadway [29]
2008 Cat on a Hot Tin Roof Katta ona Broadhurst Theatre, Broadway [30]
2009 August: Osage County Violet Weston Imperial Theatre, Broadway [31]
2022 Skeleton Crew Faye Samuel J. Friedman Theatre, Broadway [32]
2023 Purlie Victorious Prodyuser Music Box Theatre, Broadway [33]

Mukofot va unvonlari tahrir

Yil Uyushma Ishlari Manba
1985 Peopleʼs Choice Awards The Cosby Show
Primetime Emmy Awards
1986
1988 NAACP Image Awards
1989
Peopleʼs Choice Awards
1990
1997 NAACP Image Awards Cosby
1998
1999 Satellite Awards
2002 NAACP Image Awards The Old Settler
2004 Tony Awards A Raisin in the Sun [34]
Drama Desk Awards
Drama League Awards
Outer Critics Circle Awards
2005 Tony Awards Gem of the Ocean
2008 Primetime Emmy Awards A Raisin in the Sun
2009 NAACP Image Awards
Screen Actors Guild
2011 Black Reel Awards For Colored Girls
NAACP Image Awards
2013 Good Deeds
2015 The BET Honors N/A (Honoree)
2019 Primetime Emmy Awards This Is Us
2020
2021
NAACP Image Awards Jingle Jangle: A Christmas Journey [35]
Soul
2022 Tony Awards Skeleton Crew [36]
Drama Desk Awards
Drama League Awards
Outer Critics Circle Awards

Manbalar tahrir

  1. „Rashad makes Tony Awards history“. Today.com (2004-yil 6-iyun). Qaraldi: 2016-yil 17-sentyabr.
  2. „Tony Awards (official site)“. 2012-yil 4-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
  3. „Phylicia Rashad Wins Tony for Best Featured Actress for 'Skeleton Crew'“. The New York Times (2022-yil 13-iyun). Qaraldi: 2022-yil 13-iyun.
  4. „Phylicia Rashad“. Britannica. Qaraldi: 2022-yil 28-yanvar.
  5. „Phylicia Birthday-01948-June-19“. 2007-yil 14-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 27-dekabr.
  6. Lawrence, Muhammad. „One-woman dynamo“. The Courier-Journal (Louisville) . September 12, 1999.
  7. 7,0 7,1 Capretto. „How Phylicia Rashad's Mother Protected Her From The Malice Of Legal Segregation“. Huffington Post (2017-yil 26-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 5-may.
  8. „About Phylicia Rashad“. Yahoo!. 2012-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 13-avgust.
  9. „Dreamgirls at the Imperial“. abouttheartists. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  10. „The Wiz at the Majestic“. Abouttheartists. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  11. „Josephine Superstar“. Discogs. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  12. „Phylicia Rashad to direct Seattle Repertory Theatre's Gem of the Ocean“. Monsters and Critics (2006-yil 6-dekabr). 2012-yil 13-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 11-dekabr.
  13. „Phylicia Rashad On Black Motherhood & The Legacy Of The Cosby Show. Bustle. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  14. Thomas. „Howard University Announces Legendary Actress, Alumna Phylicia Rashad as Dean of the Newly Reestablished College of Fine Arts“. The Dig. Howard University (2021-yil 12-may). Qaraldi: 2021-yil 12-may.
  15. Andrews, David. „Phylicia Rashad to step down as Howard U. College of Fine Arts dean“. WTOP News (2023-yil 10-avgust). Qaraldi: 2023-yil 10-avgust.
  16. Moses, Gavin (December 16, 1985). „Sportscaster Ahmad Rashad Scores with a Televised Proposal to Cosby's Phylicia Ayers-Allen“. People. Qaraldi: February 28, 2009.
  17. Shouler, Ken (1994). „Catching It All“. Cigar Aficionado. June 7, 2007da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: June 21, 2007.
  18. „theatercalarts.com“. ww38.theatercalarts.com.
  19. „Actress Phylicia Rashad Divorcing Sportscaster Husband Ahmad Rashad“. Jet. March 5, 2001. April 15, 2006da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: June 21, 2007.
  20. Ma, Wenlei. „Crowd-pleasing, poignant Netflix movie“. News.com.au. News Corp Australia (2021-yil 19-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 19-noyabr.
  21. „Ain't Supposed to Die a Natural Death (Broadway, 1971)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  22. „The Wiz (Broadway, 1975)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  23. „Dreamgirls (Broadway, 1981)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  24. „Into the Woods (Broadway, 1987)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  25. „Jelly's Last Jam (Broadway, 1992)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  26. „A Raisin in the Sun (Broadway, 2004)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  27. „Gem of the Ocean (Broadway, 2004)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  28. „A Wonderful Life (Broadway, 2005)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  29. „Cymbeline (Broadway, 2007)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  30. „Cat on a Hot Tin Roof (Broadway, 2008)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  31. „August: Osage Country (Broadway, 2008)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  32. „Skeleton Crew (2021)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  33. „Purlie Victorious (Broadway, 2023)“. Playbill. Qaraldi: 2024-yil 1-aprel.
  34. Somensky. „Tony Awards Wrap Up“. Monsters & Critics (2004-yil 9-iyun). 2006-yil 17-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  35. Davis. „Viola Davis, Tyler Perry and Regina King Up for Entertainer of the Year at 2021 NAACP Image Awards“. Variety (2021-yil 2-fevral). Qaraldi: 2021-yil 2-mart.
  36. Zornosa, Laura. „Phylicia Rashad wins Tony for best featured actress in a play for 'Skeleton Crew.'“. The New York Times (2022-yil 12-iyun). Qaraldi: 2022-yil 15-iyun.

Havolalar tahrir